Η Κίνα παλεύει με υπερπληθώρα ακινήτων. Εκατομμύρια απούλητα σπίτια επιβαρύνουν τις αξίες των ακινήτων και υπονομεύουν τις προσπάθειες του προέδρου Σι Τζινπίνγκ να τονώσει τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο. Το 2025 οι Αρχές του Πεκίνου ίσως επιταχύνουν, δημιουργώντας μια «κακή τράπεζα» στεγαστικής πολιτικής.
Οι περισσότεροι οικονομολόγοι συμφωνούν ότι ο Σι δεν μπορεί να αναζωογονήσει την ανάπτυξη χωρίς πρώτα να σταθεροποιήσει την αγορά ακινήτων. Η κλίμακα του προβλήματος είναι εικασία του καθενός. Οι ερευνητές της Goldman Sachs εκτιμούν ότι το απόθεμα κατοικιών θα ανέρχεται σε 13 τρισ. δολάρια εάν οι κτηματομεσίτες ολοκληρώσουν όλα τα υπό κατασκευήν έργα. Αυτό ισοδυναμεί με οκτώ φορές την αξία των κατοικιών που πωλήθηκαν στην Κίνα το 2023.
Η υπερπροσφορά έχει επιβαρύνει πολύ έναν τομέα που στο αποκορύφωμά του αντιπροσώπευε περίπου το ένα τέταρτο της ετήσιας οικονομικής παραγωγής της Κίνας. Μεγάλοι προγραμματιστές όπως η China Evergrande και η Country Garden είτε έχουν καταρρεύσει είτε έχουν σταματήσει να επενδύουν σε νέα έργα. Οι τιμές των νέων κατοικιών υποχώρησαν κατά 5,9% τον Οκτώβριο, στον ταχύτερο ρυθμό της τελευταίας δεκαετίας. Η πτώση έχει περιορίσει τις δαπάνες στα κινεζικά νοικοκυριά, πολλά από τα οποία θεωρούν την ιδιοκτησία κύρια πηγή πλούτου.
Το Πεκίνο έχει κάνει προσπάθειες να σταματήσει αυτή την πορεία. Τον Μάιο του 2024 οι Αρχές αποκάλυψαν μέτρα για να ενθαρρύνουν τις τοπικές κυβερνήσεις να περιορίσουν το χάος και να κάνουν βήματα για μια οικονομικά προσιτή στέγαση. Ωστόσο η πρόοδος ήταν μέχρι στιγμής απογοητευτική. Ενα πρόγραμμα δανεισμού 300 δισ. γουάν που έχει δημιουργηθεί από τη Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας ισοδυναμεί με λιγότερο από το 3% των ετήσιων πωλήσεων κατοικιών. Οι υπερχρεωμένες τοπικές κυβερνήσεις είναι επίσης απρόθυμες να συμμετάσχουν.
Το 2025 οι Αρχές του Πεκίνου ίσως επιταχύνουν, δημιουργώντας μια «κακή τράπεζα» στεγαστικής πολιτικής.
Ενα πιο αποφασιστικό βήμα θα ήταν να παρέμβει το κινεζικό κράτος ως αγοραστής έσχατης ανάγκης. Αυτό έκαναν και άλλες χώρες κατά τη διάρκεια στεγαστικών κρίσεων. Μετά τη Μεγάλη Υφεση, η κυβέρνηση των ΗΠΑ το 1938 ίδρυσε την Ομοσπονδιακή Εθνική Ενωση Υποθηκών, γνωστή ως Fannie Mae, για να αναζωογονήσει την αγορά ακινήτων αγοράζοντας στεγαστικά δάνεια από τράπεζες.
Μια παρόμοια τράπεζα στεγαστικής πολιτικής θα μπορούσε να προσφέρει την ίδια ώθηση στην Κίνα. Θα επέτρεπε στις τοπικές κυβερνήσεις να σαρώσουν εκατομμύρια απούλητα σπίτια σε όλη τη χώρα και να τα μετατρέψουν επιλεκτικά σε οικονομικά προσιτές κατοικίες.
Μια τέτοια διάσωση όμως θα ήταν δαπανηρή. Ο οικονομολόγος Χουάνγκ Κιφάν, σύμβουλος της δεξαμενής σκέψης China Finance 40 Forum, εκτιμά τα απαιτούμενα ποσά από 50 τρισ. έως 70 τρισ. γουάν. Ωστόσο, εάν η δημιουργία της τράπεζας αναζωογονούσε γρήγορα την εμπιστοσύνη και απέτρεπε μια βαθύτερη ύφεση, το κράτος θα μπορούσε να χρειαστεί να καλύψει μόνο ένα σχετικά μικρό ποσοστό του ποσού.
Οταν ο Σι ανέβηκε για πρώτη φορά στην εξουσία το 2013, η κυβέρνησή του αντιμετώπιζε επίσης ύφεση στην αγορά ακινήτων. Τα κρατικά μέσα ενημέρωσης της εποχής έγραφαν ότι υπήρχαν «βασικές προϋποθέσεις» για τη δημιουργία τράπεζας στεγαστικής πολιτικής με στόχο την αντιμετώπιση του υπερβολικού αποθέματος. Τελικά, η κεντρική τράπεζα παρενέβη αντ’ αυτού διοχετεύοντας περισσότερα από 3 τρισ. γουάν μεταξύ 2015 και 2020 για να επιδοτήσει αποτελεσματικά τη μείωση των αποθεμάτων νέων διαμερισμάτων. Κατά ειρωνικό τρόπο, αυτή η κίνηση βοήθησε να διογκωθεί η φούσκα των ακινήτων, η οποία τελικά «έσκασε» το 2020 και άφησε πίσω της πολύ μεγαλύτερο χάος. Το 2025 το υπουργείο Οικονομικών θα χρειαστεί να χρησιμοποιήσει μια μεγάλη… σφουγγαρίστρα για να το καθαρίσει.
