Ακόμη και πριν επιστρέψει στον Λευκό Οίκο, ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ οδηγεί τις κυβερνήσεις ανά τον κόσμο να επανεξετάσουν τις εμπορικές σχέσεις τους, καθώς προετοιμάζονται για μια περίοδο κατά την οποία οι συνεργασίες τους με τις ΗΠΑ μπορεί να γίνουν πολύ πιο ασταθείς.
Ξένοι αξιωματούχοι και αναλυτές λένε ότι οι απειλές του Τραμπ για επιβολή δασμών ενθαρρύνουν ορισμένες χώρες να διαφοροποιήσουν τις εμπορικές σχέσεις τους.
Πρόσφατη συμφωνία μεταξύ της Ε.Ε. και της Νότιας Αμερικής αναδεικνύει τη στροφή στις εμπορικές συμμαχίες. Η Ε.Ε. ολοκλήρωσε τη μεγαλύτερη εμπορική συμφωνία στην Ιστορία της με μέλη της Mercosur, του εμπορικού μπλοκ στη Νότια Αμερική που περιλαμβάνει την Αργεντινή, τη Βολιβία, τη Βραζιλία, την Παραγουάη και την Ουρουγουάη.
Αν επικυρωθεί, η συμφωνία θα εδραιώνει μία από τις μεγαλύτερες εμπορικές ζώνες στον κόσμο, χαμηλώνοντας τους δασμούς στα αυτοκίνητα, στα μηχανήματα και στα φάρμακα που μεταφέρονται μεταξύ των ηπείρων. Αυτό μπορεί να υποβαθμίσει τους Αμερικανούς εξαγωγείς, δεδομένου ότι πολλές από τις χώρες συνεργασίας αποκτούν καλύτερους εμπορικούς όρους μεταξύ τους σε σύγκριση με αυτούς που έχουν συμφωνήσει με τις ΗΠΑ.
Οι εμπορικές σχέσεις αλλάζουν δραματικά τα τελευταία οκτώ χρόνια, καθώς οι ΗΠΑ απομακρύνονται από την κυρίαρχη θέση στην παγκοσμιοποίηση και τις συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου. Η πρώτη προεδρία Τραμπ περιελάμβανε μια απότομη στροφή προς τον προστατευτισμό, καθώς διαπραγματευόταν συμφωνίες διεθνώς, αλλά τελικά επέβαλλε πολύ υψηλότερους δασμούς σε εταίρους όπως το Μεξικό και η Ευρώπη, καθώς και σε ανταγωνιστές όπως η Κίνα.
Ο σκεπτικισμός απέναντι στα οφέλη του εμπορίου αυξάνεται και σε άλλες χώρες, ιδίως σε ό,τι αφορά την Κίνα, η οποία έχει κλείσει πολλές εταιρείες διεθνώς με τα φθηνά προϊόντα που παράγει. Ωστόσο, ορισμένες χώρες προχωρούν σε νέες εμπορικές συμφωνίες.
Αυτόν τον μήνα η Βρετανία έγινε μέλος μιας εμπορικής συμφωνίας στον Ειρηνικό, η οποία ξεκίνησε με την κυβέρνηση του Μπαράκ Ομπάμα, αλλά οι ΗΠΑ αποχώρησαν στην πρώτη θητεία του Τραμπ. Τους τελευταίους μήνες η Κίνα ολοκλήρωσε μια συμφωνία ελεύθερου εμπορίου με χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας και ακόμη μία με το Περού.
Οι κυβερνήσεις επανεξετάζουν τις εμπορικές σχέσεις τους και προχωρούν σε νέες συμφωνίες.
«Ξεκάθαρα οι εμπορικοί μας εταίροι δεν περιμένουν στάσιμοι όσο οι ΗΠΑ κάνουν διάλειμμα από το εμπόριο», δήλωσε η Γουέντι Κάτλερ, πρώην αντιπρόσωπος εμπορίου των ΗΠΑ.
Η Κάτλερ δήλωσε ότι πολλές συμφωνίες που συνάπτονται είχαν ξεκινήσει πριν νικήσει ο Τραμπ και πως η πανδημία και οι γεωπολιτικές εντάσεις ενθάρρυναν περαιτέρω τις χώρες να διαφοροποιηθούν. Ωστόσο, προσέθεσε, «η ανάδειξη Τραμπ έχει δώσει ισχυρή ώθηση για επιτάχυνση αυτών των προσπαθειών».
Ο Τραμπ βλέπει τους δασμούς όχι μόνον ως ένα οικονομικό μέτρο που προστατεύει τα αμερικανικά εργοστάσια, αλλά και μοχλό πίεσης στις διαπραγματεύσεις.
Για τη δεύτερη θητεία του ο Τραμπ έχει προτείνει δασμούς 10%-20% στα περισσότερα προϊόντα από ολόκληρο τον κόσμο, όπως και δασμούς 60% σε προϊόντα από την Κίνα. Επίσης έχει δεσμευθεί για δασμούς 25% στον Καναδά και στο Μεξικό και επιπλέον 10% στην Κίνα.
Ο Τραμπ είναι ιδιαίτερα σκεπτικός απέναντι στο εμπόριο με την Ευρώπη. Στην πρώτη θητεία του επέκρινε το μπλοκ για τις χαμηλές στρατιωτικές δαπάνες και τα εμπορικά εμπόδια στα αμερικανικά αυτοκίνητα.
Η κυβέρνηση Τραμπ διαπραγματεύθηκε ορισμένους νέους όρους με την Ε.Ε., όμως οι προσπάθειες για ευρύτερη συμφωνία κατέρρευσαν.
Ο Νταν Μιούλανι, πρώην αξιωματούχος εμπορίου των ΗΠΑ, είπε ότι οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι δεν παραδίδουν τα όπλα στην πιθανότητα διαπραγμάτευσης με την κυβέρνηση Τραμπ, αλλά και ότι αισθάνονται πως «εάν συμβεί το χείριστο σενάριο πρέπει να έχουμε άλλες αγορές εκεί έξω».
