Στα… χαρτιά παραμένει σε έναν πολύ μεγάλο βαθμό η ενοποίηση του ΕΦΚΑ, καθώς παρότι σε λίγες ημέρες ολοκληρώνονται 7 χρόνια από την έναρξη λειτουργίας του, ακόμη δεν έχει θεσμοθετηθεί ο Ενιαίος Κανονισμός Ασφάλισης και Παροχών για όλα τα ενταχθέντα ταμεία στον ΕΦΚΑ, όπως προβλέπεται από τον ιδρυτικό νόμο του, που έμεινε γνωστός ως νόμος Κατρούγκαλου. Πρόκειται στην πράξη για 4 μεγάλα υποέργα:
• Τον ενιαίο κανονισμό παροχών σε χρήμα.
• Τους ενιαίους κανόνες για την αναπηρία.
• Τον ενιαίο κανονισμό υπαγωγής στην ασφάλιση.
• Τον ενιαίο κανονισμό συνταξιοδότησης.
H μη ολοκλήρωσή τους καθιστά το γράμμα «ε» στο αρκτικόλεξο του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e-ΕΦΚΑ) ανενεργό. Παράλληλα, δε, δημιουργεί προσκόμματα και στην προσπάθεια εφαρμογής ενός ενιαίου μηχανογραφικού συστήματος στον φορέα, καθώς το νέο πληροφοριακό σύστημα δεν μπορεί να δημιουργηθεί εάν δεν υπάρχουν ενιαίοι κανόνες. Ετσι ακυρώνεται στην πράξη και το «e» από τον τίτλο του μεγαλύτερου ασφαλιστικού φορέα της χώρας.
Η πραγματική ενοποίηση του ΕΦΚΑ, σε επίπεδο πληροφοριακών συστημάτων αλλά και σε ουσιαστικά ασφαλιστικό επίπεδο –και όχι μόνο σε διοικητικό–, έχει τεθεί ως κορυφαία προτεραιότητα από την κυβέρνηση, ενώ πιέσεις ασκούνται πλέον και από το Ταμείο Ανάκαμψης, καθώς σημαντικά ορόσημα για τα δύο έργα μηχανογράφησης του ΕΦΚΑ εξαρτώνται ουσιαστικά από την πορεία των ενιαίων κανονισμών.
Το πρώην ταμείο των ΗΣΑΠ παρέχει για έξοδα κηδείας ή αποτέφρωσης 7.773 ευρώ, όταν το ΙΚΑ δίνει 840 και το ΝΑΤ 690 ευρώ.
Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», το αμέσως επόμενο διάστημα θα συγκροτηθούν σε σώμα δύο ειδικές ομάδες εργασίας που θα αναλάβουν την εκπόνηση πορίσματος, η πρώτη για τον ενιαίο κανονισμό υπαγωγής στην ασφάλιση και η δεύτερη για τον ενιαίο κανονισμό συνταξιοδότησης. Αλλωστε, ήδη στα χέρια της ηγεσίας του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης βρίσκονται τα πορίσματα για τους ενιαίους κανόνες αναπηρίας και τον ενιαίο κανονισμό παροχών σε χρήμα.
Βέβαια, πλέον, υπάρχουν εισηγήσεις σύμφωνα με τις οποίες θα πρέπει να προηγηθεί η ολοκλήρωση των κανονισμών ασφάλισης και σύνταξης, ώστε, για παράδειγμα, οι υπάλληλοι του ΕΦΚΑ να μην προσφεύγουν ακόμη σε εγκύκλιες οδηγίες της δεκαετίας του 1960 για να υπολογίζουν μια σύνταξη, και στη συνέχεια να ψηφιστεί και ο νέος κανονισμός παροχών, που άλλωστε εκτιμάται ότι θα προκαλέσει και έντονες αντιδράσεις, κάτι που εκ των πραγμάτων προσμετράται πολιτικά. Για πολλούς, άλλωστε, οι κανονισμοί ασφάλισης και σύνταξης αποτελούν το «Σύνταγμα των ασφαλιστικών ταμείων», καθώς θα καθορίσουν πραγματικά ενιαίους όρους και ασφαλιστικές προϋποθέσεις για όλους τους ασφαλισμένους του ΕΦΚΑ. Θα έλυνε, για παράδειγμα, σημαντικά προβλήματα, όπως σε ποιο πακέτο κάλυψης του πρώην ΙΚΑ αντιστοιχεί η ασφάλιση στον πρώην ΟΑΕΕ, καθώς στο ΙΚΑ μετρούμε τον χρόνο ασφάλισης σε 25 ένσημα ανά μήνα, ενώ στον ΟΑΕΕ σε μήνες ανά έτος.
Η «καυτή πατάτα»
Σε κάθε περίπτωση, οι περισσότερες αντιδράσεις εκτιμάται ότι θα προέλθουν από τον ενιαίο κανονισμό παροχών, καθώς ήδη στο πόρισμα που βρίσκεται στο γραφείο της υπουργού Εργασίας Νίκης Κεραμέως προτείνεται εξορθολογισμός των παροχών, με μειώσεις επιδομάτων αλλά και αυξήσεις σε ορισμένες περιπτώσεις. Καθώς, βέβαια, ο «μπούσουλας» θα είναι οι παροχές σε χρήμα του πρώην ΙΚΑ, που αποτελεί άλλωστε και τη ραχοκοκαλιά του ΕΦΚΑ, οι μειώσεις θα αφορούν λίγους, σε ορισμένες όμως περιπτώσεις θα είναι σημαντικές. Και αυτό γιατί και οι διαφορές μεταξύ των πρώην ταμείων είναι τεράστιες. Το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα είναι αυτό των εξόδων κηδείας ή αποτέφρωσης, όπου οι αποκλίσεις από ταμείο σε ταμείο είναι τεράστιες, με πιο χαρακτηριστική την περίπτωση του πρώην ταμείου των ΗΣΑΠ, που παρέχει στους συγγενείς του θανόντος ποσό της τάξης των 7.773 ευρώ, όταν το ΙΚΑ δίνει 840 και το ΝΑΤ 690 ευρώ.
Αλλαγές αναμένονται και στο επίδομα κύησης και λοχείας. Βάσει του πλέον πιθανού σεναρίου, χωρίς τίποτα να έχει «κλειδώσει» οριστικά, καθώς οι τελικές αποφάσεις θα ληφθούν πιθανότατα μετά και την κατάρτιση των κανονισμών ασφάλισης και συνταξιοδότησης, θα οριστούν για όλες τις μητέρες, ανεξαρτήτως του ταμείου από το οποίο προέρχονται, οι ημέρες επιδότησης (πριν και μετά τον τοκετό) σε 150.
Το επίδομα κύησης και λοχείας για τις ασφαλισμένες του ΙΚΑ ξεκινάει από 1.418 ευρώ, ενώ στα ταμεία των ελευθέρων επαγγελματιών το ανώτατο ποσό είναι 800 ευρώ. Με την αύξηση των ημερών επιδότησης κερδίζουν αφενός οι μητέρες μισθωτές του ιδιωτικού τομέα, αλλά περισσότερο οι μητέρες που ασκούν ελεύθερο επάγγελμα, καθώς για κάθε κύηση θα λαμβάνουν μεγαλύτερο επίδομα.
Στο επίδομα ασθένειας προτείνεται εξορθολογισμός όσον αφορά το Δημόσιο, με πρόταση να καταβάλλεται ο μισός μισθός μετά τον πρώτο μήνα ασθένειας του υπαλλήλου. Σήμερα το επίδομα ασθένειας – ατυχήματος για τους μισθωτούς (πρώην ΙΚΑ) είναι από 138,15 ευρώ για τον έναν μήνα έως 978,60 ευρώ για τον δεύτερο και κάθε επόμενο μήνα. Η παροχή καταβάλλεται για 6, 12 ή 24 μήνες κατά ανώτατο όριο, ανάλογα με τον χρόνο ασφάλισης. Ο ΟΑΕΕ καταβάλλει μόνο επίδομα ατυχήματος για διάρκεια από 30 ημέρες έως 4 μήνες, με ποσό ίσο με το τριπλάσιο της μηνιαίας εισφοράς των ασφαλισμένων. Το ΕΤΑΑ καταβάλλει επίδομα λόγω ασθένειας ή ατυχήματος για 3 μήνες με ποσά από 8 ευρώ έως 27 ευρώ την ημέρα. Στο πρώην ΤΑΞΥ (ξενοδοχοϋπάλληλοι) το επίδομα ασθένειας – ατυχήματος καταβάλλεται έως 12 μήνες, με 184 ευρώ για τον πρώτο μήνα και 1.580 ευρώ από τον δεύτερο μήνα και μετά.
