Ο Τζένσεν Χουάνγκ, ο διευθύνων σύμβουλος της κατασκευάστριας ημιαγωγών Nvidia, είναι ο 10ος πλουσιότερος άνθρωπος στις ΗΠΑ, με την περιουσία του να αγγίζει τα 127 δισ. δολάρια. Θεωρητικά, όταν φύγει από τη ζωή, oι κληρονόμοι του θα πρέπει να πληρώσουν το 40% της καθαρής περιουσίας του σε φόρους. Ο 61χρονος «αστέρας» της επιχειρηματικής και επιστημονικής κοινότητας όμως δεν είναι μόνον ο άνθρωπος που έθεσε τα θεμέλια για την επανάσταση της τεχνητής νοημοσύνης. Είναι και «μετρ» στη φοροαποφυγή, εκμεταλλευόμενος κάθε δυνατό κενό στη νομοθεσία που του επιτρέπει να διατηρεί μεγάλο μέρος της περιουσίας του αφορολόγητο. Για την ακρίβεια έχει γλιτώσει φόρους ύψους 8 δισ. δολαρίων, όπως διαπίστωσαν οι New York Times, αφού εξέτασαν τίτλους και φορολογικές δηλώσεις, κάνοντας λόγο για μία από τις μεγαλύτερες περιπτώσεις φοροαποφυγής στις ΗΠΑ.
Οι στρατηγικές που έχει αναπτύξει ο Χουάνγκ για να θωρακίσει τον πλούτο του είναι δημοφιλείς μεταξύ των «κροίσων». Ο Στίβεν Σβάρτσμαν της Blackstone Group, ο Mαρκ Ζούκερμπεργκ της Meta, όπως επίσης κορυφαία στελέχη στους κολοσσούς Google, Coinbase, Eli Lilly, Mastercard και Advanced Micro Devices έχουν μεταφέρει συλλογικά δισ. δολάρια σε χρηματοοικονομικά οχήματα για να αποφύγουν τον ομοσπονδιακό φόρο.
Είναι ενδεικτικό το γεγονός ότι τα φορολογικά έσοδα έχουν αλλάξει ελάχιστα από το 2000, παρά το γεγονός ότι η περιουσία των πλουσιότερων Αμερικανών έχει σχεδόν τετραπλασιαστεί. Εάν πλήρωναν κανονικά, γράφουν οι NYT, θα είχαν συγκεντρωθεί πέρυσι περίπου 120 δισ. δολάρια. Αντίθετα, oι φόροι απέφεραν περίπου το ένα τέταρτο του ποσού. Η διαφορά θα ήταν αρκετή για να διπλασιάσει ταυτόχρονα τον προϋπολογισμό του υπουργείου Δικαιοσύνης και να τριπλασιάσει την ομοσπονδιακή χρηματοδότηση για την έρευνα για τον καρκίνο και το Αλτσχάιμερ.
Εκμεταλλεύεται κάθε δυνατό κενό στη νομοθεσία που του επιτρέπει να δια- τηρεί μεγάλο μέρος της περιουσίας του αφορολόγητο.
Η ιστορία φοροαποφυγής του Χουάνγκ είναι μια μελέτη για το πώς οι υπερπλούσιοι χρησιμοποιούν το φορολογικό σύστημα των ΗΠΑ προς όφελός τους με βάση στρατηγικές που δεν εγκρίθηκαν ρητώς από το Κογκρέσο. Αντίθετα, «μαγειρεύτηκαν» από δημιουργικούς δικηγόρους που εκμεταλλεύθηκαν ένα συνδυασμό σκοτεινών ομοσπονδιακών κανονισμών, πορισμάτων από δικαστήρια και αποφάσεων από την Υπηρεσία Εσωτερικών Εσόδων (IRS) –που είναι υπεύθυνη για τη συλλογή φόρων– σε μεμονωμένες υποθέσεις και στη συνέχεια χρησίμευσαν ως πρότυπα για μελλοντικά φορολογικά καταφύγια.
Οι πλουσιότεροι Αμερικανοί είναι σε θέση να κληροδοτούν περίπου 200 δισ. δολάρια κάθε χρόνο χωρίς να πληρώνουν φόρους, χάρη στη χρήση πολύπλοκων καταπιστεύσεων και άλλων «τρικ», εκτιμά ο Ντάνιελ Χέμελ, καθηγητής Φορολογικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης. Η επιβολή φορολογικών κανόνων έχει χαλαρώσει εν μέρει επειδή η IRS έχει αποδεκατιστεί. Στις αρχές της δεκαετίας του 1990 η υπηρεσία ήλεγξε περισσότερο από το 20% όλων των φορολογικών δηλώσεων. Μέχρι το 2020 το ποσοστό είχε πέσει σε περίπου 3%.
Η τάση είναι πιθανό να επιταχυνθεί με τους Ρεπουμπλικανούς που θα ελέγχουν τόσο τον Λευκό Οίκο όσο και το Καπιτώλιο και περικόπτουν ήδη τη χρηματοδότηση για την IRS. Ο σημερινός φόρος ακίνητης περιουσίας εισήχθη το 1916 για να συμβάλει στην αντιμετώπιση της αύξησης του δυναστικού πλούτου. Τις τελευταίες δεκαετίες οι Ρεπουμπλικανοί του Κογκρέσου τον ψαλίδισαν με επιτυχία, μειώνοντας τον συντελεστή και αυξάνοντας το ποσό που απαλλάσσεται από τον φόρο. Ενδεικτική για το τι μπορεί να ακολουθήσει είναι μια φράση του Γκάρι Κον, πρώην στελέχους της Goldman Sachs, ο οποίος ήταν ο επικεφαλής οικονομικός σύμβουλος του εκλεγμένου προέδρου κατά την πρώτη του διακυβέρνηση. «Μόνον οι ανόητοι πληρώνουν φόρο», δήλωσε. Και ο Τζένσεν Χουάνγκ, ο άνθρωπος που έστησε την πρώτη σε χρηματιστηριακή αξία εταιρεία στον κόσμο, εί-ναι κάθε άλλο παρά ανόητος.
