Κατά την πρώτη θητεία του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο η οικονομία του Μεξικού τα πήγε εκπληκτικά καλά. Η ισπανόφωνη χώρα και οι διευθύνοντες σύμβουλοι των παγκοσμίων ομίλων, που έχουν ξαναχτίσει τις αλυσίδες εφοδιασμού τους γύρω από αυτήν, ευελπιστούν ότι η αρχική εχθρότητα του εκλεγμένου προέδρου των ΗΠΑ για άλλη μια φορά δεν θα είναι κάτι πολύ σοβαρό. Αυτό όμως φαίνεται υπεραισιόδοξο. Οπως το 2016 έτσι και η φετινή προεκλογική εκστρατεία Τραμπ έβριθε ανησυχητικών υποσχέσεων από την οπτική γωνία του νότιου γείτονα των Ηνωμένων Πολιτειών, του οποίου η οικονομία του 1,9 τρισ. δολαρίων είναι και η 13η μεγαλύτερη παγκοσμίως, σύμφωνα με το ΔΝΤ. Την περασμένη εβδομάδα υποσχέθηκε να επιβάλει δασμούς 25% στα μεξικανικά προϊόντα ήδη από την πρώτη ημέρα της δεύτερης θητείας του, έως ότου η χώρα εξαλείψει τα ναρκωτικά και παύσει τη μετακίνηση μεταναστών, που περνούν τα σύνορα. Ισως, παραδόξως, η κυβέρνηση της νέας προέδρου Κλαούντια Σαϊνμπάουμ να δείχνει σχετικά αισιόδοξη, διαφημίζοντας τη φιλική τηλεφωνική συνδιάλεξη που είχε με τον Τραμπ. Ο δε υπουργός Οικονομίας Μαρσέλο Εμπραρντ, ο οποίος ήταν υπουργός Εξωτερικών του Μεξικού κατά την πρώτη θητεία του Τραμπ, μίλησε για τη διαπραγματευτική ισχύ της χώρας του. Διεμήνυσε ότι οι δασμοί θα κοστίσουν θέσεις εργασίας στις ΗΠΑ και θα βλάψουν την ανάπτυξη, επειδή εταιρείες από την General Motors έως τη Stellantis έχουν εργοστάσια στο Μεξικό.
Ο Τραμπ εισήλθε στον Λευκό Οίκο το 2017 υποσχόμενος να αναδιαμορφώσει ριζικά τη Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου της Βόρειας Αμερικής (NAFTA) προς όφελος των εργαζομένων των ΗΠΑ και να χτίσει ένα τείχος στα σύνορα εις βάρος του Μεξικού. Στην πραγματικότητα, η Συμφωνία Ηνωμένων Πολιτειών – Μεξικού – Καναδά του 2018 προέβλεπε λίγα ανησυχητικά στοιχεία για τις εταίρους της Ουάσιγκτον. Οι πολυεθνικές εταιρείες, ιδιαίτερα οι αυτοκινητοβιομηχανίες, στη συνέχεια ανανέωσαν τις αλυσίδες εφοδιασμού τους για να εξάγουν περισσότερα προϊόντα μέσω του Μεξικού ή να τα κατασκευάζουν εκεί. Πέρυσι, το Μεξικό εξήγαγε αγαθά 475 δισ. δολαρίων στις Ηνωμένες Πολιτείες, ξεπερνώντας την Κίνα. Ανάλυση του Ινστιτούτου Μπρούκινγκς επισημαίνει ότι ο αριθμός των θέσεων εργασίας στο Μεξικό, που υποστηρίζονται από το εντός Βορείου Αμερικής εμπόριο, αυξήθηκε κατά περίπου 2 εκατ. το 2017-2022. Εν ολίγοις, η μαχητική ρητορική του Τραμπ πριν από οκτώ χρόνια αποδείχτηκε μη συνετή. Ωστόσο δεν θα ήταν σώφρον για τη Σαϊνμπάουμ να πιστέψει ότι θα επαναληφθεί το σενάριο αυτό. Οι επιλογές Τραμπ για το υπουργικό του συμβούλιο υποδηλώνουν ότι αποφεύγει ορισμένα μετριοπαθή άτομα που συμμετείχαν στην πρώτη του θητεία.
Ο Χάουαρντ Λούτνικ, υποψήφιος να ηγηθεί του υπουργείου Εμπορίου, επέκρινε τη συμφωνία με το Μεξικό και τον Καναδά, διότι βλάπτει τις θέσεις εργασίας στην αυτοκινητοβιομηχανία. Η επιτυχία του Μεξικού στο πλαίσιο της συμφωνίας, εν τω μεταξύ, το καθιστά πιο εμφανή στόχο. Το εμπορικό πλεόνασμά του με τις ΗΠΑ αυξήθηκε 140% το 2016-2023 στα 152 δισ. δολάρια, ενώ της Κίνας μειώθηκε κατά ένα πέμπτο στα 279 δισ. δολάρια. Εάν οι τάσεις συνεχιστούν με τον ίδιο ρυθμό, το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ με το Μεξικό θα ξεπεράσει το αντίστοιχο με την Κίνα σε απόλυτες τιμές έως το 2027, σύμφωνα με το Breakingviews. Η Κίνα αντιπροσωπεύει το ένα πέμπτο των εμπορευμάτων που αποστέλλονται στο Μεξικό, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΗΕ, από το 15% το 2012. Είναι δύσκολο βάσει στατιστικών να πούμε τι ποσοστό εξ αυτών κατευθύνεται στις ΗΠΑ. Η Τράπεζα του Μεξικού υποστήριξε σε μια πρόσφατη ανάλυση ότι είναι ελάχιστο. Πάντως, ο κίνδυνος για την πρόεδρο Κλαούντια Σαϊνμπάουμ είναι ότι ο Τραμπ και ο Λούτνικ δεν μπαίνουν καν στον κόπο να προσπαθήσουν να το ανακαλύψουν και αντ’ αυτού σπεύδουν σε συμπεράσματα.
