Ο Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε την επιβολή δασμών 25% σε όλες τις εισαγωγές από Μεξικό και Καναδά, καθώς και έξτρα 10% δασμούς στις εισαγωγές από την Κίνα από τον Ιανουάριο του 2025. Με τον τρόπο αυτό ο Τραμπ προετοιμάζει (;) το έδαφος για επιβολή δασμών μέχρι και 25% στις εισαγωγές από τον υπόλοιπο κόσμο, και την Ε.Ε. βέβαια. Καθόλου ευχάριστο νέο για όλες τις κεντρικές τράπεζες, οι οποίες σύντομα θα κληθούν να αποφασίσουν εάν χρειάζεται περαιτέρω μείωση των επιτοκίων. Το πρόβλημα των κεντρικών τραπεζών έγκειται στα ακόλουθα:
Η επιβολή δασμών, η οποία θα επηρεάσει και τις εισαγωγές πρώτων υλών στις ΗΠΑ, θα οδηγήσει σε αύξηση τον εγχώριο πληθωρισμό, επηρεάζοντας παράλληλα την παραγωγή (και προϊόντων) για εσωτερική κατανάλωση. Παράλληλα, και στον βαθμό που οι υπόλοιπες χώρες αντιδράσουν με επιβολή δασμών στις εισαγωγές από τις ΗΠΑ, υψηλός πληθωρισμός και μείωση της παραγωγής θα λάβουν χώρα και στον υπόλοιπο κόσμο. Το αποτέλεσμα; Στασιμοπληθωρισμός σε παγκόσμιο επίπεδο. Στην περίπτωση αυτή, οι κεντρικές τράπεζες είτε θα αυξήσουν τα επιτόκια πολιτικής προκειμένου να αναχαιτίσουν τον αυξανόμενο πληθωρισμό είτε θα αναγκασθούν, αργά ή γρήγορα, να μειώσουν τα επιτόκια προκειμένου να αντιμετωπίσουν το υψηλότατο ρίσκο ύφεσης. Σε ανάλυσή μας, η οποία χρησιμοποιεί ιστορικά δεδομένα της βρετανικής οικονομίας, καταλήξαμε σε ορισμένα χρήσιμα συμπεράσματα για τις κεντρικές τράπεζες:
Η εκτίμηση μεγάλων οικονομετρικών μοντέλων με τεχνικές κατά Bayes και η χρήση δεδομένων, όπως α) το γεωπολιτικό ρίσκο, β) η οικονομική αβεβαιότητα, γ) τα προβλήματα τα οποία παρουσιάζονται στην εφοδιαστική αλυσίδα και δ) το επίπεδο μισθών, μπορούν να προβλέψουν με επιτυχία τον μελλοντικό πληθωρισμό, την ανάπτυξη (ή ύφεση), αλλά και τα επιτόκια σε βάθος ενός έτους. Ακόμα πιο σημαντική παράμετρος για τον πληθωρισμό αποτελεί, όμως, ο ρυθμός αύξησης του χρήματος. Τι συμβαίνει σήμερα; Η αύξηση του χρήματος στην Ευρωζώνη κινείται στην περιοχή του 3,3%. Η αύξηση του χρήματος στη Βρετανία παραμένει στην περιοχή του 0%, ενώ η αύξηση του χρήματος στις ΗΠΑ παραμένει κοντά στην περιοχή του 2%. Η αύξηση του χρήματος σε Ευρωζώνη, ΗΠΑ και Βρετανία κινείται πολύ χαμηλότερα από τους ιστορικούς μέσους όρους. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι ο πληθωρισμός του 2025 μάλλον θα κινηθεί στην περιοχή του 2% με 2,5% και συνεπώς, κάτι που δείχνει περαιτέρω μείωση των επιτοκίων. Ακόμα και στον βαθμό που ο Τραμπ προχωρήσει στις απειλές για επιβολή δασμών, ο κίνδυνος της ύφεσης μάλλον υπερισχύει του προσωρινού πληθωρισμού. Λογικά να περιμένουμε νέα μείωση των επιτοκίων.
* Ο κ. Κώστας Μήλας είναι καθηγητής Χρηματοοικονομικών, University of Liverpool.
**Ο κ. Γεώργιος Παπαπαναγιώτου είναι μεταδιδακτορικός ερευνητής, Τμήμα Οικονομικών Επιστημών, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας.
