Μπορεί ένα ζεστό μπάνιο να μας κοστίζει από 60 λεπτά του ευρώ έως και ένα ευρώ –δηλαδή ακόμη και 66% περισσότερο– ανάλογα με το ποια ώρα της ημέρας επιλέγουμε να το κάνουμε; Ναι, είναι η απάντηση. Υπάρχει, λοιπόν, κάτι το καινούργιο που θα μπει στη ζωή μας, δειλά στην αρχή, μέσα στο 2025, και πολύ πιο έντονα τα επόμενα χρόνια. Πρόκειται για τη διαφοροποίηση της χρέωσης της κιλοβατώρας ανάλογα με την ώρα που θα καταναλώνεται. Κάτι, δηλαδή, που εδώ και δεκαετίες έχουμε «δοκιμάσει» μέσω του νυχτερινού ρεύματος. Γνωρίζουμε, για παράδειγμα, ότι τα πλυντήρια και τα στεγνωτήρια είναι καλό να προγραμματίζονται και να λειτουργούν από τις 15.00 μέχρι τις 17.00 τον χειμώνα ή από τις 02.00 μέχρι τις 08.00 το πρωί, καθώς σε αυτές τις ώρες οι χρεώσεις είναι χαμηλότερες (ο βασικός πάροχος χρεώνει 14 λεπτά την κιλοβατώρα στις ώρες αιχμής και 11,35 λεπτά στις ώρες του νυχτερινού). Τι πρόκειται να αλλάξει; Αρχικά το νυχτερινό θα γίνει «πρωινό και μεσημεριανό», ενώ σταδιακά –και καθώς θα εξαπλώνονται οι έξυπνοι μετρητές– οι χρεώσεις θα διαφοροποιούνται ανάλογα με την ώρα.
Η μεγάλη αλλαγή έχει να κάνει με τον τρόπο λειτουργίας της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Η τιμή χονδρικής της ηλεκτρικής ενέργειας δεν είναι σταθερή, αλλά διαμορφώνεται ανά πάσα στιγμή με βάση την προσφορά και τη ζήτηση. Είναι λογικό, όταν δουλεύουν τα φωτοβολταϊκά που παράγουν δωρεάν ηλεκτρική ενέργεια (μετά, φυσικά, την επένδυση) οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας να πέφτουν. Είναι επίσης λογικό το Σαββατοκύριακο, που είναι μειωμένη η ζήτηση καθώς κλείνουν τα γραφεία και οι ενεργοβόρες επιχειρήσεις, επίσης να καταγράφεται μείωση της τιμής. Αντίθετα, στις ώρες αιχμής, στους καύσωνες και στα πολλά κρύα, οι τιμές ανεβαίνουν. Πόσο μπορεί να είναι το άνοιγμα από τα χαμηλά στα ψηλά; Τεράστιο.
Και αυτό θα είναι η μεγάλη διαφορά που θα αρχίσει να αποτυπώνεται στην αγορά το επόμενο διάστημα. Αν σήμερα η διαφορά ανάμεσα στη φθηνότερη (νυχτερινή) και την υψηλότερη (ημερήσια) χρέωση είναι της τάξεως του 20-30%, με το νέο καθεστώς μπορεί να φτάνει και στο 60% ή και ακόμη περισσότερο. Από τις αρχές του έτους θα έχουμε τα πρώτα δείγματα με τη μετατροπή του «νυχτερινού» σε «μεσημεριανό» ή «διζωνικό», όπως θα λέγεται. Περιμένουμε ότι κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου αλλά και στις ώρες με τη μεγαλύτερη ηλιοφάνεια η τιμή της κιλοβατώρας θα πέφτει και κάτω από τα 6-7 λεπτά, όταν σήμερα το νυχτερινό δεν προσφέρει τόσο χαμηλές τιμές.
Αν σήμερα η διαφορά ανάμεσα στη φθηνότερη (νυχτερινή) και την υψηλότερη (ημερήσια) χρέωση είναι της τάξεως του 20-30%, με το νέο καθεστώς μπορεί να φτάνει και στο 60% ή και ακόμη περισσότερο.
Αλλαγή μετρητή δεν θα χρειαστεί για να αξιοποιήσουμε αυτό το «διζωνικό» τιμολόγιο. Χρήση θα μπορούν να κάνουν όσοι έχουν και τώρα τους παραδοσιακούς διπλούς μετρητές που καταγράφουν ξεχωριστά την ημερήσια από τη νυχτερινή κατανάλωση. Από εκεί και πέρα, το μέλλον θα φέρει πολύ πιο σύνθετα τιμολόγια. Θα τα βάψουν οι εταιρείες «πορτοκαλί» και θα τα ονομάσουν «δυναμικά». Δυνατότητα χρήσης θα μπορούν να κάνουν όσοι έχουν ήδη εγκαταστήσει τους «έξυπνους μετρητές», οι οποίοι έχουν ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό: καταγράφουν σε πραγματικό χρόνο την κατανάλωση και στέλνουν τα δεδομένα στον ΔΕΔΔΗΕ ηλεκτρονικά. Έτσι, δεν χρειάζεται να περνάει κάποιος υπάλληλος για να καταγράφει την κατανάλωση μία φορά τον μήνα στην καλύτερη περίπτωση. Όλα γίνονται αυτόματα και σε «πραγματικό χρόνο». Οι εταιρείες, με τη σειρά τους, έχουν τη δυνατότητα να προτείνουν τιμολόγια με δελεαστικές τιμές στις ώρες που θα μπορούν και οι ίδιες να προμηθεύονται φθηνά την ηλεκτρική ενέργεια.
Τα νοικοκυριά μπορούν να προσαρμόσουν τις καταναλωτικές τους συνήθειες στα νέα δεδομένα, ώστε να βγουν ωφελημένα από αυτό το νέο πλαίσιο; Για να γίνει αυτό, θα πρέπει ο κύριος όγκος της κατανάλωσης να πραγματοποιείται τις ώρες που θα είναι χαμηλότερη η χρέωση του ηλεκτρικού ρεύματος. Προφανώς, οι οικογένειες με εργαζόμενα μέλη (εκτός σπιτιού, καθώς υπάρχει και η τηλεργασία) δεν μπορούν να είναι συνέχεια σπίτι και να περιμένουν να βάλουν το πλυντήριο ή να ανάψουν τον θερμοσίφωνα τις ώρες που θα λαμβάνουν ειδοποίηση… χαμηλής χρέωσης (στην ολοκλήρωσή του, το πρόγραμμα θα προβλέπει μέχρι και αποστολή μηνύματος στο κινητό για να προειδοποιεί για την έναρξη των υψηλών χρεώσεων). Η λύση λοιπόν είναι ο προγραμματισμός. Πώς μπορεί να γίνει αυτός; Ένας τρόπος είναι η αλλαγή συνηθειών. Ένας δεύτερος τρόπος είναι να αποκτηθούν συσκευές που έχουν τη δυνατότητα εκκίνησης λειτουργίας σε προγραμματισμένο χρόνο. Αυτό μπορεί να φανεί χρήσιμο για συσκευές όπως τα πλυντήρια ρούχων και πιάτων ή τα στεγνωτήρια. Μπορεί να γίνει το ίδιο και με τον ηλεκτρικό θερμοσίφωνα (και σίγουρα με τις αντλίες θερμότητας), αρκεί να εγκατασταθεί ένας χρονοδιακόπτης στον πίνακα ηλεκτροδότησης (αν χρησιμοποιείτε ρεύμα για το ζεστό νερό χρήσης, μη διστάσετε, καθώς είναι η πιο ενεργοβόρα ανάγκη του νοικοκυριού).
Από εκεί και πέρα, υπάρχει και η λύση του wi-fi για να ξεκινάτε και να σταματάτε τη λειτουργία των συσκευών ακόμη και από απόσταση. Χρησιμοποιείται και στα κλιματιστικά, και στις αντλίες θερμότητας, και φυσικά στον φωτισμό. Το ζητούμενο είναι φυσικά να αξιοποιήσετε και αυτή τη δυνατότητα χωρίς όμως να σπαταλάτε ενέργεια μόνο και μόνο επειδή έχει χαμηλότερη χρέωση. Για παράδειγμα, δεν έχει νόημα να θερμάνεις έναν χώρο το μεσημέρι αν πρόκειται να τον χρησιμοποιήσεις το βράδυ, καθώς υπάρχει και ο παράγοντας «απώλεια θερμότητας».
