Οι σημερινές εκλογές στην Ιρλανδία βρίθουν πολιτικών που υπόσχονται τον ουρανό με τ’ άστρα στους ψηφοφόρους. Η διαφορά έγκειται στο ότι, ανεξαρτήτως ποιο κόμμα νικήσει, θα έχει τα χρήματα να το κάνει πράξη, χάρις στα δισ. ευρώ των φόρων από αμερικανικές εταιρείες με δραστηριότητες εκεί. Ο κυβερνητικός συνασπισμός ξεκίνησε τη «δεξίωση» με έναν προϋπολογισμό παροχών τον Οκτώβριο, επειδή ο πρωθυπουργός Σάιμον Χάρις θέλησε να προστατεύσει το προβάδισμά του στις δημοσκοπήσεις. Στην προεκλογική εκστρατεία, βέβαια, όλα τα κόμματα υποσχέθηκαν φοροαπαλλαγές και επενδύσεις.
Με τόσο πολλά διαθέσιμα χρήματα, τίθεται το ερώτημα εάν η Ιρλανδία διδάχθηκε από το παρελθόν και μπορεί να διαχειριστεί καλύτερα τα οικονομικά της. Στις αρχές της δεκαετίας του 2000, όταν οι δημόσιες δαπάνες εκτινάχθηκαν στα ύψη κατά τη διάρκεια μιας περιόδου ανεξέλεγκτου τραπεζικού δανεισμού και ανόδου των τιμών των κατοικιών, η κυβέρνηση έκανε κακούς υπολογισμούς. Η κατάληξη ήταν ένα καταστροφικό κραχ ακινήτων, καθώς και η διάσωση της Ιρλανδίας από την Ε.Ε. και το ΔΝΤ. Τώρα η κυβέρνηση επιδιώκει να κινηθεί με σύνεση, αποταμιεύοντας τεράστια ποσά σε ένα κρατικό επενδυτικό ταμείο, το οποίο ήδη το καλοκαίρι διέθετε άνω των 8 δισ. ευρώ. Ο στόχος είναι έως το 2034 να φθάσει στα 100 δισ. ευρώ. Τα κεφάλαιά του μπορούν να αξιοποιηθούν από το 2041, αλλά η κρίση στη στέγαση και στην περίθαλψη απαιτεί δαπάνες τώρα. Επιπλέον, οι πολιτικοί παλεύουν να προσελκύσουν ψήφους. Το κυβερνητικό κόμμα Φάιν Γκέιλ προτείνει 1.000 ευρώ για κάθε νεογέννητο, ενώ ο εταίρος του στον συνασπισμό Φιάνα Φέιλ εξαγγέλλει φοροαπαλλαγές και άλλες εισφορές στα εισοδήματα, όπως και το Σιν Φέιν, που επιδιώκει να ξοδέψει περισσότερα σε κεφαλαιουχικά έργα.
Τα ελκυστικά φορολογικά κίνητρα συνέδραμαν την Ιρλανδία να πείσει αμερικανικές εταιρείες τύπου Microsoft, Intel, Pfizer, Google και άλλες να δραστηριοποιηθούν εκεί, δημιουργώντας χιλιάδες θέσεις εργασίας. Αν και τα φορολογικά έσοδα από αυτές αυξάνονται, αξιωματούχοι λένε ότι ορισμένα έχουν ένα στοιχείο «απροσδόκητου». Χωρίς αυτά, το εκτιμώμενο φετινό πλεόνασμα ύψους 25 δισ. ευρώ μειώνεται σε μόλις 1,5 δισ. ευρώ. Τα δημόσια οικονομικά ενισχύθηκαν επίσης με αναδρομικά φορολογικά έσοδα 14 δισ. ευρώ από την Apple ύστερα από απόφαση ευρωπαϊκού δικαστηρίου. «Αν αυτές οι απρόβλεπτες εταιρικές καταβολές αφαιρεθούν, δεν μπορούμε πραγματικά να σχεδιάσουμε μακροπρόθεσμες δαπάνες», τόνισε η Εμα Χάουαρντ, οικονομολόγος στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο του Δουβλίνου. Επιπλέον, οι φόροι είναι ιδιαίτερα συγκεντρωμένοι σε ευάριθμους αμερικανικούς ομίλους. Μόλις τρεις αντιπροσώπευαν το 43% των εσόδων από εταιρικούς φόρους το 2022.
