Η Ελλάδα ήταν μία από τις 20 χώρες που πήρε χθες από την Κομισιόν πράσινο φως για το Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό – Διαρθρωτικό Πρόγραμμά της και μία από τις μόλις οκτώ χώρες της Ευρωζώνης με προϋπολογισμό που συμμορφώνεται πλήρως προς τις δημοσιονομικές συστάσεις της.
Παρ’ όλα αυτά, η μνημονιακή κληρονομιά και οι χρόνιες αδυναμίες της ελληνικής οικονομίας εξακολουθούν να αποτελούν πηγές ανησυχίας για την Κομισιόν, που ανέδειξε στο πλαίσιο του χθεσινού Ευρωπαϊκού Εξαμήνου το υψηλό έλλειμμα του ισοζυγίου πληρωμών, καθυστερήσεις στις ρυθμίσεις κόκκινων δανείων, αποκλίσεις από τον στόχο για τις ληξιπρόθεσμες οφειλές, αργή υποχώρηση του πληθωρισμού, υστέρηση στην παραγωγικότητα. Ακόμη, μεταξύ των κινδύνων για το μέλλον, εκτός από το εξωτερικό περιβάλλον των πολέμων, αναφέρεται και η διαχείριση της μετάβασης στην περίοδο μετά το τέλος πληρωμών από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Ειδικότερα, στην 5η μεταπρογραμματική αξιολόγηση της ελληνικής οικονομίας, επισημαίνεται η στέρεη αναπτυξιακή προοπτική της χώρας, με προβλεπόμενη αύξηση του ΑΕΠ κατά 2,1% φέτος, 2,3% το 2025 και 2,2% το 2026. Ωστόσο, η έκθεση προσθέτει ότι οι καθαρές εξαγωγές θα αποτελούν αρνητική παράμετρο στην ανάπτυξη, καθώς οι εισαγωγές θα αυξάνονται, μεταξύ άλλων για να καλύψουν τις ανάγκες των επενδύσεων σε κεφαλαιουχικά αγαθά.
Για τις τράπεζες, η αξιολόγηση επισημαίνει τη συνεχιζόμενη κερδοφορία τους, όμως παρατηρεί ότι υπάρχουν καθυστερήσεις στα κόκκινα δάνεια και μεταξύ άλλων στη δημιουργία του οργανισμού sales and leaseback, καθώς και στην εκκαθάριση του αποθέματος των υποθέσεων πτωχεύσεων, καθώς και των κρατικών εγγυήσεων. Επίσης, αναδεικνύει τη διαφορά των επιτοκίων καταθέσεων προθεσμίας μέχρι ενός έτους: 1,88% στην Ελλάδα έναντι 2,98% στην Ευρωζώνη κατά μέσον όρο.
Στο θέμα των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου επισημαίνεται ότι ενώ σχεδόν μηδενίστηκαν οι καθυστερήσεις στην έκδοση κύριων συντάξεων, αυξήθηκαν αυτές στις πληρωμές εφάπαξ, καθώς και της τοπικής αυτοδιοίκησης. Σε κάθε περίπτωση, με βάση τα στοιχεία Ιουλίου, η απόκλιση από τον στόχο είναι σημαντική, φτάνοντας τα 542 εκατ. ευρώ.
Ο πληθωρισμός προβλέπεται να υποχωρήσει μόλις στο 3% κατά μέσον όρο φέτος, με την Κομισιόν να προβλέπει ότι η αποκλιμάκωση θα είναι αργή, στο 2,4% το 2025 και στο 1,9% το 2026. Ως αιτίες για φέτος αναφέρονται οι τιμές των υπηρεσιών, οι αυξήσεις στα τρόφιμα, εξαιτίας των πλημμυρών του προηγούμενου έτους, καθώς και η αύξηση στις τιμές του ηλεκτρισμού.
Ακόμη επισημαίνει αδυναμίες στην αγορά εργασίας, που εμποδίζουν την αύξηση της προσφοράς: αναντιστοιχία δεξιοτήτων με ανάγκες της αγοράς, σημαντικά φορολογικά αντικίνητρα, καθώς και έλλειψη υποδομών για τη φροντίδα παιδιών και ηλικιωμένων.
Παρά τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας, σύμφωνα με την Κομισιόν, παραμένει μεγάλη η διαφορά της παραγωγικότητας της Ελλάδας σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη. Κατονομάζει, μάλιστα, η έκθεση και τους λόγους αυτής της υστέρησης: μεγάλος αριθμός μικρών επιχειρήσεων, εμπόδια στην έναρξη επιχειρηματικής δραστηριότητας, αναντιστοιχία δεξιοτήτων εργαζομένων με ανάγκες επιχειρήσεων και περιορισμοί στη χρηματοδότηση. Στο σημείο αυτό η Κομισιόν επισημαίνει την ανάγκη οι αυξήσεις μισθών να συνδέονται με την παραγωγικότητα για να διασφαλισθεί η ανταγωνιστικότητα. Κάτι που έχει προβλεφθεί με το νέο νομοσχέδιο για τον κατώτατο μισθό.
Για το χρέος η Κομισιόν παραμένει σταθερή στην άποψή της ότι η Ελλάδα είναι σε θέση να το εξυπηρετήσει. «Παρά τις εξωτερικές προκλήσεις, η οικονομική, δημοσιονομική και χρηματοπιστωτική της κατάσταση είναι υγιής σε γενικές γραμμές», αναφέρει η έκθεση της μεταπρογραμματικής εποπτείας. Ωστόσο, ενώ βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα οι κίνδυνοι είναι χαμηλοί, μεσοπρόθεσμα είναι υψηλοί, λόγω του υψηλού ποσοστού χρέους.
Στο κείμενο για την αξιολόγηση του προϋπολογισμού της, η Κομισιόν συνέστησε στην Ελλάδα να συνεχίσει τη βελτίωση του επενδυτικού της περιβάλλοντος με ένα πιο φιλικό φορολογικό σύστημα, να βελτιώσει τη λειτουργική αυτονομία της Αρχής της, να εξασφαλίσει την αποτελεσματικότητα της δημόσιας διοίκησης, να υποστηρίξει τις παραγωγικές εγχώριες επενδύσεις, να μειώσει τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια που διακρατούν τράπεζες και servicers και να βελτιώσει τις διαδικασίες των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών.
