Περιοχές της Αττικής όπου υπάρχουν ακόμη μεγάλες και ανεκμετάλλευτες εκτάσεις, π.χ. στα δυτικά προάστια, θα μπορούσαν –σύμφωνα με στελέχη της αγοράς ακινήτων– να αποτελέσουν «υποδοχείς» επενδύσεων για την ανάπτυξη κατοικιών προσιτού κόστους είτε προς ενοικίαση είτε προς αγορά.
Το «κλειδί» είναι το μέγεθος, καθώς για να είναι βιώσιμα τα έργα αυτά για τους ιδιώτες απαιτούνται μεγάλες επιφάνειες και αντίστοιχα μεγάλος αριθμός διαμερισμάτων. Δεν μπορούν δηλαδή να είναι σαν μια τυπική πολυκατοικία, των 10-20 διαμερισμάτων. Με τον τρόπο αυτό μεγιστοποιείται η απόδοση και είναι ευκολότερη και πιο ελκυστική η σχετική σύμβαση παραχώρησης. Σε διαφορετική περίπτωση είναι εύκολο οι διαγωνισμοί να καταστούν άγονοι και να μην υπάρχει το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Το σχέδιο
Το Δημόσιο προωθεί διαγωνισμούς ΣΔΙΤ μέσω του μοντέλου της κοινωνικής αντιπαροχής. Δηλαδή, θα εισφέρει τη γη και σε αντάλλαγμα θα λάβει από τον ιδιώτη κατασκευαστή διαμερίσματα, που στη συνέχεια θα τα διαθέσει είτε προς ενοικίαση είτε προς πώληση σε προσιτές τιμές, ενώ και ο κατασκευαστής θα κρατήσει για λογαριασμό του τα υπόλοιπα διαμερίσματα για ίδια εκμετάλλευση. Στόχος των έργων αυτών θα είναι η ανάπτυξη 2.500 κατοικιών για 5.000 ωφελουμένους, νέους έως 39 ετών, με ετήσιο εισόδημα από 10.000 ευρώ έως 16.000 ευρώ για άγαμο και έως 24.000 ευρώ για έγγαμο. Οι ιδιώτες θα κρατούν ένα ποσοστό που θα κυμαίνεται από 40% έως 70%, ανάλογα με την περίπτωση και τον διαγωνισμό, τα οποία θα εκμεταλλεύονται για συγκεκριμένη περίοδο (άνω των 25 ετών), ώστε να έχουν και τη σχετική απόδοση επί της επένδυσής τους. Ωστόσο, η κυριότητα του κτιρίου και των διαμερισμάτων θα παραμένουν στο Δημόσιο.
Μιλώντας στο πρόσφατο συνέδριο ακινήτων Prodexpo, ο διευθύνων σύμβουλος της Dimand Real Estate, Δημήτρης Ανδριόπουλος, ανέφερε ότι «υπάρχουν ολόκληρες γειτονιές και περιοχές που είναι αποκομμένες από τη λειτουργία της πόλης. Αν ενταχθούν περιοχές όπως οι Θρακομακεδόνες, οι Αγιοι Ανάργυροι, το Ζεφύρι, το Μενίδι και αποκτήσουν εγγύτητα με την πόλη μέσω κάποιων μέσων σταθερής τροχιάς, θα είναι εφικτό να ξεκλειδωθεί κι ένα σημαντικό απόθεμα κτιρίων και να προστεθεί ένας σημαντικός αριθμός νέων κατοικιών στην αγορά». Παράλληλα, για τον σκοπό αυτό έχει επίσης προκριθεί και η αξιοποίηση της έκτασης της πρώην ΧΡΩΠΕΙ στο Φάληρο, όπως ανέφερε πριν από μερικούς μήνες ο πρωθυπουργός Κυρ. Μητσοτάκης από το βήμα της ΔΕΘ.
Τα νέα έργα απαιτούν μεγάλες εκτάσεις για να είναι βιώσιμα. Δεν μπορούν δηλαδή να είναι σαν μια τυπική πολυκατοικία, των 10-20 διαμερισμάτων.
Το πρόγραμμα αυτό της κοινωνικής αντιπαροχής θα εξελιχθεί σε διάφορες φάσεις, καθώς έχουν καταγραφεί 1.600 δημόσια ακίνητα που είναι μη αξιοποιημένα και αφορούν κυρίως οικόπεδα. Αυτή η λίστα τελεί υπό επεξεργασία και ανάλυση, ώστε να αξιολογηθεί σε πρώτη φάση η καταλληλότητα των ακινήτων και το κατά πόσο μπορούν να δημιουργήσουν εμπορικό ενδιαφέρον με βάση την τοποθεσία και την εμπορικότητά τους. Ηδη, περίπου 100 οικόπεδα εντός σχεδίου και συνολικής επιφανείας 627 στρεμμάτων, αναμένεται να αποτελέσουν την πρώτη «μαγιά». Εξ αυτών, περίπου το 1/3 βρίσκεται στην Αττική και τα υπόλοιπα 2/3 σε διάφορες πόλεις της περιφέρειας.
Τα πρώτα έργα
Τα πιο ώριμα εξ αυτών είναι περίπου 10, που θα είναι τα πρώτα δημόσια ακίνητα που θα αποτελέσουν αντικείμενο διαγωνισμών, οι οποίοι θα προκηρυχθούν έως το τέλος του έτους. Σε αυτά περιλαμβάνονται οικόπεδα σε Μαρούσι, Κηφισιά (11 στρέμματα) και Παιανία (20 στρέμματα). Επίσης, υπάρχουν και ακίνητα σε Λάρισα (40 στρέμματα), Βόλο (74 στρέμματα), Πάτρα, Χαλκιδική, Σέρρες, Αγρίνιο και Ξάνθη (28 στρέμματα). Πρόκειται για πόλεις, όπου είτε υπάρχει ζήτηση από φοιτητές είτε υπάρχει μεγάλη τουριστική απήχηση (π.χ. Χαλκιδική), με αποτέλεσμα να παρατηρούνται ελλείψεις προσιτής στέγης.
Πάντως, τα νέα αυτά σπίτια δεν θα έχουν καμία σχέση με το παρελθόν. Σύμφωνα με τα όσα ανέφερε στη φετινή Prodexpo ο Σπύρος Πρωτοψάλτης, διοικητής της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης (ΔΥΠΑ), «μας αρέσει η κοινωνική αντιπαροχή, διότι απομακρύνεται από το μοντέλο του ΟΕΚ και της γκετοποίησης που δημιουργούσε». Στην πράξη, με τον τρόπο αυτό δημιουργείται ένα μείγμα χρηστών – ενοικιαστών από διαφορετικά κοινωνικά και οικονομικά υπόβαθρα, με αποτέλεσμα να αλλάζει και ο χαρακτήρας των ακινήτων. Επίσης σημαντικό είναι και ότι, όπως ανέφερε ο κ. Πρωτοψάλτης, «μπορούμε να επιδοτήσουμε και την εργασία σε τέτοια εργοτάξια, ώστε να μειώνεται και το κόστος κατασκευής».
Αναλογικά με τον μισθό
Σημαντικό ρόλο στο σκέλος της χρηματοδότησης θα διαδραματίσει και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ), η οποία θα εισέλθει στον τομέα της ανάπτυξης προσιτών κατοικιών στο πλαίσιο πανευρωπαϊκής κινητοποίησης, με τη συνεργασία και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Σύμφωνα με τον Γιάννη Τσακίρη, αντιπρόεδρο της ΕΤΕπ, «όταν λέμε προσιτή κατοικία σημαίνει ότι στην Ελλάδα μπορούμε να νοικιάσουμε ένα σπίτι που να μπορεί να το “σηκώσει” ο μισθός μας. Δηλαδή, δεν γίνεται να παίρνεις 1.000 ευρώ και να δίνεις 800 ευρώ στο ενοίκιο, αλλά 300 ευρώ».
