Η τιμή αποτελεί πλέον το βασικό κριτήριο για τις αγορές των καταναλωτών στην Ελλάδα, κριτήριο μάλιστα που δεν κάνει μεγάλες διακρίσεις μεταξύ ομάδων του πληθυσμού που ανήκουν σε διαφορετικές εισοδηματικές βαθμίδες. Η μακρά διάρκεια των πληθωριστικών πιέσεων, χωρίς να υπάρχει μεγάλη αποκλιμάκωση, χωρίς ανάλογη και ταυτόχρονη αύξηση των εισοδημάτων, γεγονός που πλήττει σοβαρά και τη λεγόμενη μεσαία τάξη, καθιστά τους καταναλωτές τουλάχιστον διστακτικούς –αν όχι εντελώς αρνητικούς– στην πραγματοποίηση αγορών ενόψει των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς. Αρκετοί, πάντως, από αυτούς που θα ψωνίσουν θα προσπαθήσουν να κυνηγήσουν τις προσφορές που ήδη έχουν ξεκινήσει στο πλαίσιο της Black Friday. Εάν πάντως η επιφυλακτικότητα που αποτυπώνεται στις έρευνες σε ό,τι αφορά την κατανάλωση κατά την εορταστική περίοδο επιβεβαιωθεί τελικά, τότε η χρονιά θα έχει εξελιχθεί αρνητικά για το λιανεμπόριο, το οποίο ήδη στο εννεάμηνο Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου 2024 κατέγραψε αναιμική αύξηση τζίρου.
Ειδικότερα, σύμφωνα με την έρευνα της ΕΥ, Future Consumer Index Ελλάδα 2024, η οποία αναμένεται να παρουσιαστεί στο σύνολό της τον Δεκέμβριο, το 36% των συμμετεχόντων δήλωσε ότι σκοπεύει να ξοδέψει λιγότερα χρήματα κατά την εορταστική περίοδο των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς σε σύγκριση με πέρυσι. Περισσότεροι από τους μισούς ερωτώμενους (54%) δήλωσαν ότι θα ξοδέψουν περίπου τα ίδια, ενώ 4% θα ξοδέψουν περισσότερα. Επίσης, 6% δήλωσαν ότι δεν θα προβούν σε αγορές.
Η πρόθεση για εορταστικές αγορές συνδέεται άμεσα με την ηλικία των καταναλωτών, καθώς μόλις 26% των ερωτώμενων ηλικίας 18-29 ετών δήλωσαν ότι θα ξοδέψουν λιγότερα ή καθόλου, ενώ το ποσοστό αυτό διπλασιάζεται στην ηλικιακή ομάδα 50-64 ετών (50%). Πιο χαλαρή εμφανίζεται η σύνδεση με εισοδηματικά κριτήρια.
Η διάθεση για μειωμένες ή μηδενικές αγορές κατά τη φετινή εορταστική περίοδο στην Ελλάδα διαμορφώνεται στο ίδιο ακριβώς επίπεδο στις τυπολογίες των καταναλωτών, που αποδίδουν πρωταρχική σημασία στην τιμή και την προσιτότητα των προϊόντων (Affordability First), αλλά και τον αντίκτυπο των αγοραστικών τους επιλογών στην κοινωνία (Society First), αγγίζοντας το 50% και στις δύο κατηγορίες.
Οι συμμετέχοντες στην έρευνα ρωτήθηκαν, επίσης, σχετικά με τα σημαντικότερα κριτήρια με βάση τα οποία θα κάνουν τις αγορές τους την εορταστική περίοδο. Η τιμή αναδεικνύεται, με διαφορά, ως το σημαντικότερο κριτήριο (95%), ακολουθούμενη από την ποιότητα (65%). Οι καταναλωτές και ιδιαίτερα οι μεγαλύτερες ηλικίες αποδίδουν, επίσης, σημασία στο αν το προϊόν βρίσκεται σε προσφορά (55%), ενώ για το 28% των καταναλωτών 18-29 ετών σημαντική είναι και η μάρκα του προϊόντος.
Αντίστοιχα, σε παγκόσμιο επίπεδο, σύμφωνα με τα τελευταία δεδομένα της έρευνας EY Holiday Shopping Survey, σχεδόν τα δύο τρίτα των 13.000 ερωτηθέντων καταναλωτών (64%) είναι επιφυλακτικοί ως προς τις εορταστικές εκπτώσεις, ενώ 45% δηλώνουν σκεπτικοί ως προς την οικονομική τους δυνατότητα να διαθέσουν χρήματα αυτή την περίοδο.
Η ολοένα και μεγαλύτερη σημασία που έχουν για τους Ελληνες καταναλωτές οι προσφορές αποκαλύπτεται από σχετική έρευνα της NielsenIQ. Σύμφωνα με την έρευνα, 8 στους 10 καταναλωτές σκοπεύουν να πραγματοποιήσουν αγορές την Black Friday (την ερχόμενη Παρασκευή 29 Νοεμβρίου) ενώ 6 στους 10 θα πραγματοποιήσουν αγορές που είχαν αναβάλει το προηγούμενο διάστημα εν αναμονή της περιόδου αυτής. Τα είδη ρουχισμού και υπόδησης, καθώς και τα προϊόντα τεχνολογίας βρίσκονται στην κορυφή των προτιμήσεων και ακολουθούν οι μικρές και μεγάλες οικιακές συσκευές.
Ενδιαφέρον έχει, τέλος, ότι οι καταναλωτές σκοπεύουν να αξιοποιήσουν την Black Friday και για αγορές από σούπερ μάρκετ, καθώς κάποιες από τις μεγάλες αλυσίδες έχουν ήδη τέτοιες προσφορές και μάλιστα και σε τρόφιμα («ΑΒ Βασιλόπουλος» και MyMarket).
