Με «προίκα» 25 εκατομμυρίων δικαιωμάτων εκπομπών CO2 από το σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου της Ε.Ε., που σε σημερινές τιμές αποτιμώνται σε 1,6 δισ. ευρώ, θα ξεκινήσει τη λειτουργία του το Ταμείο Απανθρακοποίησης των Νησιών, κινητοποιώντας επενδύσεις ύψους 3,8 δισ. ευρώ για το χρονικό διάστημα 2025-2032.
Οι διαθέσιμοι πόροι του Ταμείου, εάν ληφθούν υπόψη οι προβλέψεις για την αύξηση της τιμής των δικαιωμάτων τα επόμενα δύο χρόνια, οπότε θα δημοπρατηθούν, μπορούν να φτάσουν σχεδόν στα 3 δισ. ευρώ, ανεβάζοντας τις συνολικές επενδύσεις αντίστοιχα σε πάνω από 7 δισ. ευρώ.
Η σύσταση του Ταμείου προχώρησε με την υπογραφή τριμερούς σύμβασης μεταξύ του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων χθες στη Νάξο, παρουσία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη. Μέσω του Ταμείου θα χρηματοδοτηθούν βιώσιμες επενδύσεις για την ενίσχυση της ενεργειακής αυτονομίας των ελληνικών νησιών, με τη δημιουργία ανθεκτικότερων υποδομών, τη βιώσιμη διαχείριση των υδάτων, την προώθηση της ηλεκτροκίνησης και τον πράσινο μετασχηματισμό της γεωργίας, του τουρισμού και της ναυτιλίας.
Τουλάχιστον το 50% του συνολικού προϋπολογισμού του Ταμείου αφορά έργα ανάπτυξης και αποθήκευσης ενέργειας στα νησιά. Στα επιλέξιμα έργα συμπεριλαμβάνονται μικρές επενδύσεις, που στοχεύουν σε αυτοκατανάλωση κατοικιών και επιχειρήσεων, αλλά και μεγαλύτερες, όπως είναι τα υβριδικά συστήματα παραγωγής ενέργειας, τα οποία συνδυάζουν ΑΠΕ με συστήματα αποθήκευσης. Επίσης, έμφαση δίνεται στη χρηματοδότηση για την ανάπτυξη υπεράκτιων αιολικών πάρκων.
Ο δεύτερος πυλώνας δράσεων που θα χρηματοδοτηθούν από το Ταμείο Απανθρακοποίησης αφορά ηλεκτρικές διασυνδέσεις των νησιών, μεταξύ των οποίων η ηλεκτρική διασύνδεση των Δωδεκανήσων. Παράλληλα, επιταχύνεται η ολοκλήρωση επιμέρους διασυνδέσεων των Κυκλάδων. Στον τρίτο πυλώνα θα κατευθυνθούν πόροι για την ανάπτυξη συστημάτων cold – ironing σε λιμάνια νησιών, με σκοπό την τροφοδότηση των πλοίων με ηλεκτρική ενέργεια όσο παραμένουν στο λιμάνι, καθώς και για την ανάπτυξη υποδομών φόρτισης για ηλεκτρικά οχήματα στα νησιά.
Τουλάχιστον το 50% του συνολικού προϋπολογισμού αφορά έργα ανάπτυξης και αποθήκευσης ενέργειας στα νησιά.
Σημαντικά έργα του τρίτου πυλώνα είναι, ακόμη, αυτά για την κατασκευή ταμιευτήρων στα νησιά, που ταυτόχρονα στοχεύουν τόσο στην ηλεκτροπαραγωγή και στην αποθήκευση όσο και στην καλύτερη διαχείριση των υδάτινων αποθεμάτων. Τη διαχείριση του έργου (project management) έχει αναλάβει η Μονάδα Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας (PPF) του ΤΑΙΠΕΔ, καθώς ορίστηκε από την κυβερνητική επιτροπή ως φορέας ωρίμανσης των έργων, διενέργειας των διαγωνισμών και παρακολούθησης της εκτέλεσης των συμβάσεων.
Τα επόμενα βήματα είναι η προετοιμασία και υποβολή των προτάσεων για κάθε δράση προς έγκριση εντός τριών μηνών. Στόχος είναι τα πρώτα έργα να δημοπρατηθούν έως τα τέλη του τρίτου τριμήνου του 2025.
«Η απανθρακοποίηση των νησιών θα αποτελέσει το κλειδί για την ανάπτυξή τους, παρέχοντας φθηνότερο ρεύμα, ενισχύοντας τον τουρισμό και προστατεύοντας παράλληλα το περιβάλλον και την ατμόσφαιρά τους», τόνισε ο πρωθυπουργός στο χαιρετισμό του κατά την τελετή υπογραφής της τριμερούς σύμβασης, ενώ έστειλε μήνυμα στήριξης των ΑΠΕ εξαπολύοντας σκληρή κριτική σε όσους αντιδρούν, εστιάζοντας σε κόμματα της αντιπολίτευσης.
«Ολη αυτή η φιλολογία η οποία αναπτύσσεται κατά των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας είναι επικίνδυνη και δεν είναι τελικά και πατριωτική. Διότι δεν είναι πατριωτικό να εισάγουμε φυσικό αέριο από το εξωτερικό, να εισάγουμε πετρέλαιο από το εξωτερικό, όταν μπορούμε να εκμεταλλευθούμε τις εγχώριες πηγές ενέργειας τις οποίες ο Θεός μάς έδωσε τόσο απλόχερα», είπε ο πρωθυπουργός και προανήγγειλε αύξηση στα ανταποδοτικά οφέλη για τις περιοχές όπου εγκαθίστανται και λειτουργούν ΑΠΕ. Προέτρεψε, δε, περιφέρειες και δήμους να στηρίξουν πρωτοβουλίες για την πράσινη ανάπτυξη.
Στα σοβαρά οικονομικά και περιβαλλοντικά οφέλη που θα οδηγήσει η σύσταση του Ταμείου Απανθρακοποίησης των νησιών αναφέρθηκε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θόδωρος Σκυλακάκης. Ο αντιπρόεδρος της ΕΤΕπ Γιάννης Τσακίρης δεσμεύθηκε για την παροχή από την ΕΤΕπ της εξειδικευμένης τεχνογνωσίας της, με στόχο την επιτάχυνση της μετάβασης των ελληνικών νησιών σε χαμηλού άνθρακα ηλεκτρική ενέργεια. Για «ένα εξαιρετικό παράδειγμα ευκαιριών που δημιουργούνται από την τιμολόγηση των εκπομπών άνθρακα, διευκολύνοντας τις πράσινες επενδύσεις», έκανε λόγο ο αντιπρόεδρος της Ε.Ε., Mάρος Σέφκοβιτς.
