Η προθεσμία παραγραφής για τον καταλογισμό οφειλόμενων τελών χαρτοσήμου εκκινεί από το τέλος του έτους εντός του οποίου επήλθε το ληξιπρόθεσμο της οφειλής. Εν προκειμένω η φορολογική αρχή καταλόγισε τέλη χαρτοσήμου και εισφορά υπέρ ΟΓΑ σε εταιρεία λόγω δανειακής σύμβασης με συνδεδεμένη εταιρεία. Αρχικά το Διοικητικό Εφετείο και στη συνέχεια το Συμβούλιο της Επικρατείας έκριναν ότι το δικαίωμα βεβαίωσης του Δημοσίου είχε παραγραφεί. Το ΣτΕ επιβεβαίωσε ότι, βάσει της αρχής της αναλογικότητας, για τις αξιώσεις του Δημοσίου σχετικά με τα τέλη χαρτοσήμου εφαρμόζεται κατ’ αρχήν η πενταετής παραγραφή, όπως ισχύει στη φορολογία εισοδήματος, και όχι η εικοσαετής του Αστικού Κώδικα. Το ΣτΕ δέχθηκε ότι η παραγραφή αρχίζει από το τέλος του έτους κατά το οποίο γεννήθηκε η οφειλή και όχι από την ημερομηνία εγγραφής των σχετικών λογιστικών πράξεων. Η οφειλή προέκυψε το 2011 και η πενταετής προθεσμία έληξε στο τέλος του 2016, επομένως ο καταλογισμός που πραγματοποιήθηκε το 2017 θεωρήθηκε εκπρόθεσμος και η προσφυγή του Δημοσίου απορρίφθηκε (ΣτΕ 67/2023).
Ως γενικά έξοδα διαχείρισης λογίζονται οι παραγωγικές δαπάνες της επιχείρησης για τις οποίες προβλέπεται η έκπτωση από τα ακαθάριστα έσοδα εφόσον είναι βέβαιες και εκκαθαρισμένες άσχετα από τον χρόνο της εξόφλησής τους. Πιο συγκεκριμένα, το ΣτΕ έκρινε επί του προϊσχύοντος Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος, ότι οι παραγωγικές δαπάνες δεν θα πρέπει να έχουν καταβληθεί κατά τον χρόνο διενέργειας του φορολογικού ελέγχου και τυχόν έκδοσης φύλλου ελέγχου φόρου εισοδήματος, προκειμένου να αφαιρεθούν από τα ακαθάριστα έσοδα του φορολογουμένου. Μάλιστα, η Ελεγκτική Αρχή τόνισε ότι η έκπτωση της σχετικής δαπάνης είναι μη νόμιμη, ιδίως όταν ο έλεγχος αυτός λαμβάνει χώρα πολλά έτη μετά την ελεγχόμενη χρήση. Το ΣτΕ υπενθύμισε ότι όταν η Φορολογική Αρχή αρνείται την έκπτωση δαπάνης, λόγω έλλειψης ορισμένης προϋπόθεσης, η διαφορά περιορίζεται στη διάγνωση της ύπαρξης ή μη της εν λόγω προϋπόθεσης. Περαιτέρω, σε περίπτωση που κριθεί στο πλαίσιο της σχετικής δίκης ότι συντρέχει η εν λόγω προϋπόθεση, το δικαστήριο οφείλει να αναγνωρίσει την έκπτωση της δαπάνης, χωρίς να κρίνει επί των λοιπών τυχόν προϋποθέσεων που απαιτούνται μεν από τον νόμο για την έκπτωση, αλλά που δεν αποτέλεσαν αντικείμενο αμφισβήτησης (ΣτΕ 1919/2023).
Κρίσιμο στοιχείο για την επιβολή παρακρατούμενου φόρου κατά τη διανομή μερισμάτων πρέπει να λογίζεται το πραγματικό γεγονός της διανομής των κερδών στους εταίρους. Το ανωτέρω κρίθηκε νομολογιακά σε απόρριψη του ισχυρισμού προσφευγόντων, οι οποίοι προέβαλαν τη μη έγκριση των οικονομικών καταστάσεων από την τακτική γενική συνέλευση της διανέμουσας εταιρείας. Πράγματι η σχετική νομοθεσία προβλέπει πως η αξίωση των εταίρων για διανομή κερδών προϋποθέτει σύννομη απόφαση της τακτικής γενικής συνέλευσης, ως μόνης αρμόδιας προς τούτο, ενώ το ποσό της διανομής πρέπει να εμφανίζεται ως τέτοιο στις εγκριθείσες οικονομικές καταστάσεις της εταιρείας. Η ανωτέρω διάταξη κατ’ επέκταση καταλαμβάνει και τη διανομή εισοδήματος που προέρχεται από αποθεματικά προγενέστερων χρήσεων, τα οποία διανέμονται ως μερίσματα. Στην υπό κρίση περίπτωση οι προσφεύγοντες ισχυρίσθηκαν ότι η φορολογική αρχή μη νομίμως βασίσθηκε σε πρακτικό της έκτακτης γενικής συνέλευσης, ενώ για τη διανομή κερδών αποκλειστικά αρμόδια ήταν η τακτική γενική συνέλευση. Ωστόσο το δικαστήριο έκρινε ότι, προς αποτροπή της φοροδιαφυγής, για την επιβολή του παρακρατούμενου φόρου στα εισοδήματα από μερίσματα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη το πραγματικό γεγονός της διανομής των κερδών στους εταίρους, ειδικά στην περίπτωση που δεν ακολούθησε εγκριτική της διανομής αυτής απόφαση της τακτικής γενικής συνέλευσης (ΔΠΘ 3911/2024).
Η παράδοση γηπέδου επί του οποίου έχουν τεθεί τα θεμέλια κτιρίου κατοικιών συνιστά «γήπεδο προς οικοδόμηση» για σκοπούς ΦΠΑ. Ενώπιον του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης τέθηκε προδικαστικό ερώτημα σχετικά με το εάν γήπεδο επί του οποίου έχουν τεθεί τα θεμέλια για την ανέγερση κτιρίου κατοικιών πρέπει να θεωρηθεί, για σκοπούς ΦΠΑ, ως «γήπεδο προς οικοδόμηση» ή ως «κτίριο ή τμήμα κτιρίου», ως περιπτώσεις παράδοσης ακινήτων που δύνανται να υπαχθούν σε καθεστώς ΦΠΑ. Ειδικότερα, όπως διατύπωσε το Δικαστήριο, στα «γήπεδα προς οικοδόμηση» εντάσσονται τα οικόπεδα επί των οποίων δεν υφίσταται κατασκευή δυνάμενη να χαρακτηριστεί ως «κτίριο» ή «τμήμα κτιρίου», ενώ επίσης η διαρρύθμιση του οικοπέδου, δηλαδή η σύνδεσή του με δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας, φυσικού αερίου, ύδρευσης κ.λπ., δεν οδηγεί σε μεταβολή του νομικού χαρακτηρισμού αυτού ως «κτίριο». Περαιτέρω, το «τμήμα κτιρίου» (π.χ. διαμέρισμα) απαιτείται να έχει εξέλθει το ίδιο από τη διαδικασία παραγωγής και να είναι έτοιμο προς χρήση και εγκατάσταση, ανεξάρτητα από το επίπεδο κατασκευής του υπόλοιπου κτιριακού συγκροτήματος στο οποίο ανήκει, σε περίπτωση τμηματικής κτιριακής κατασκευής αυτού, προϋπόθεση η οποία δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι συντρέχει στην περίπτωση που έχουν τεθεί απλά τα θεμέλια μελλοντικού κτιρίου. Συνεπώς, αν και εν ευρεία εννοία τα θεμέλια κτιρίου συνιστούν τμήμα ή και συστατικό στοιχείο αυτού, εντούτοις για σκοπούς ΦΠΑ, η παράδοση γηπέδου επί του οποίου έχουν τεθεί τα θεμέλια κτιρίου κατοικίας εντάσσεται στην έννοια της παράδοσης «γηπέδου προς οικοδόμηση» (C-594/23).
Πηγή: Grant Thornton
