Οταν σκέφτεστε τον παγκόσμιο πολιτικό και οικονομικό ανταγωνισμό, κάνει καλό να ξεσκονίσετε κάποιες παλιές θεωρίες. Πριν από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο διατυπώθηκε μια υπόθεση βασισμένη στο ότι οι μελλοντικές γεωπολιτικές διαμάχες θα στρέφονταν γύρω από τον έλεγχο του τεράστιου νησιού της Ευρασίας, σύμφωνα με μοντέλο του Βρετανού γεωγράφου Χάλφορντ Μακάιντερ το 1904. Ενας τρόπος για να κατανοήσουμε τον τωρινό πόλεμο στην Ουκρανία, τη σύγκρουση στη Μ. Ανατολή και τον ανταγωνισμό των υπερδυνάμεων Ηνωμένων Πολιτειών και Κίνας είναι μέσω του συγκεκριμένου πρίσματος. Η Ευρασία χωρίζεται στον πυρήνα και στην περιφέρειά της. Ο πυρήνας συνίσταται σε ό,τι είναι σήμερα η Αν. Ευρώπη, η Ρωσία και η Κεντρική Ασία. Ως περιφέρεια λογίζεται η Δυτική Ευρώπη, η Μ. Ανατολή, η Ινδία, η Κίνα και ούτω καθεξής. Υπεράκτιες περιοχές είναι τα νησιά, ήτοι η Βρετανία και η Ιαπωνία και τα πολύ μεγαλύτερα «νησιά» της Αμερικής και της Αυστραλίας. Ο Μακάιντερ ισχυρίστηκε ότι το μείζον ήταν η κυριαρχία στον πυρήνα της Ευρασίας με τον τεράστιο ορυκτό πλούτο της – εφόσον μια δύναμη ήλεγχε τον πυρήνα, θα ήλεγχε και την περιφέρεια. Περίπου 40 χρόνια αργότερα, η Γερμανία κόντεψε να το κάνει στις αρχές του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου με τους συμμάχους της Ιαπωνία και Ιταλία και το σύμφωνο μη επίθεσης με την ΕΣΣΔ.
Ο αντίπαλος του Βρετανού γεωγράφου, Νίκολας Σπάικμαν, συμφώνησε ότι η Ευρασία ήταν το επίκεντρο της γεωπολιτικής. Πάντως, συγγράφοντας κατά τον Μεσοπόλεμο, υποστήριξε ότι αυτό που προείχε ήταν ο έλεγχος της περιφέρειας με τους τεράστιους πληθυσμούς της και την πρόσβαση στις θάλασσες, τις οποίες ονόμασε «περιοχή». Ενας τρόπος για να μελετήσουμε τη μετέπειτα νίκη των συμμάχων στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο είναι ότι τα περιφερειακά νησιά υπό την ηγεσία των ΗΠΑ και της Βρετανίας ανακατέλαβαν μέρος της περιφέρειας (Ιταλία και Γαλλία), πριν προχωρήσουν στη Γερμανία. Φυσικά, η ρήξη στην καρδιά μεταξύ Γερμανίας και Ρωσίας ήταν επίσης ουσιαστικό μέρος της ιστορίας. Η εκδοχή του Σπάικμαν αποτυπώθηκε στον Ψυχρό Πόλεμο. Οι αρμόδιοι εξωτερικής πολιτικής στις ΗΠΑ πίστευαν ότι έπρεπε να ελέγξουν την περιοχή για να περιορίσουν τη Σοβιετική Ενωση, εξ ου και στηρίχθηκε οικονομικά η Δυτική Ευρώπη με το Σχέδιο Μάρσαλ, συνεπήχθη το ΝΑΤΟ και υπήρξε προθυμία να γίνουν οι πόλεμοι στην Κορέα και στο Βιετνάμ.
Ωστόσο, όσο ξεπερασμένη κι αν ακούγεται η θεωρία, το πλαίσιο εξακολουθεί να ισχύει, λέει ο Χαλ Μπραντς, καθηγητής Παγκόσμιων Υποθέσεων στη Σχολή Προηγμένων Διεθνών Σπουδών στο Τζονς Χόπκινς. Υπάρχει ένα αναδυόμενο δίκτυο συμφώνων μεταξύ Κίνας, Ρωσίας, Β. Κορέας και Ιράν. Οι τρεις πρώτες είναι πυρηνικές δυνάμεις και η τελευταία έχει προηγμένο πυρηνικό πρόγραμμα – κατά τους αναλυτές του Κέντρου για μια Νέα Αμερικανική Ασφάλεια, η ομάδα αυτή ονομάζεται «Αξονας Ανατροπής». Η συγκολλητική τους ουσία είναι μια βαθιά απέχθεια για την αμερικανική ηγεμονία, τα αυταρχικά τους συστήματα και η επιθυμία να ξεφύγουν από τα εδάφη τους. Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει επιταχύνει τη συνεργασία τους. Η Ουάσιγκτον βλέπει τον άξονα ως ένα μπλοκ που ελέγχει μεγάλο κομμάτι της Ευρασίας. Τα μέλη του μπορούν να εμπορεύονται μεταξύ τους πέρα από τα χερσαία σύνορά τους – ή, στην περίπτωση του Ιράν και της Ρωσίας, πάνω από την κλειστή Κασπία Θάλασσα. Η εξαγωγική ικανότητα της Κίνας και η Πρωτοβουλία Belt and Road κάνουν τον άξονα απειλητικότατο. Οι ΗΠΑ έχουν δημιουργήσει το δικό τους δίκτυο συμμαχιών και συνεργασιών στην Ευρώπη, στην Αν. Ασία και αλλού. Οπως φαίνεται από το Πεκίνο και τις άλλες πρωτεύουσες του άξονα, αυτό μοιάζει με μια πολιτική περικύκλωσης με τον έλεγχο της περιμέτρου και των νησιών της Ευρασίας. Αυτό εξηγεί γιατί ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι τόσο ζωτικής σημασίας για αμφότερα τα μπλοκ.
