Η έκθεση Ντράγκι είναι η φωνή της συνείδησης της Ε.Ε. Το ξυπνητήρι της ενωμένης Ευρώπης που ολοένα και περισσότερο συμπιέζεται ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Κίνα. Η Ε.Ε. κινδυνεύει να μεταβληθεί απλώς σε ένα «ξενοδοχείο της υφηλίου», καθώς θα το επισκέπτονται τουρίστες από όλο τον κόσμο για να βλέπουν τα αξιοθέατα των περασμένων αιώνων. Την ίδια στιγμή, η Ε.Ε. θα πιέζεται ολοένα και περισσότερο από τα οξυμένα ήδη προβλήματα του δημογραφικού, του μεταναστευτικού και της ανταγωνιστικότητας. Η έκθεση Ντράγκι επικεντρώνεται στο τρίτο ζήτημα, την ανταγωνιστικότητα, θέτοντας τον δάκτυλον επί τον τύπον των ήλων – χωρίς να ωραιοποιεί καταστάσεις. Η Ευρώπη, προειδοποιεί, βρίσκεται αντιμέτωπη με μια «υπαρξιακή πρόκληση» για την οικονομική της ανάπτυξη και ευημερία. Για να αντιμετωπιστεί αυτή η πρόκληση θα πρέπει να αναληφθούν φιλόδοξες δράσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο με τρεις επιμέρους στόχους. Την τόνωση της καινοτομικής ικανότητας. Τον συνδυασμό της πράσινης μετάβασης με την ενεργειακή ασφάλεια, τα δίκτυα και τις χαμηλότερες τιμές. Την άμβλυνση των εξωτερικών εξαρτήσεων της Ε.Ε., με έμφαση στην ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας. Η δημοσίευση της έκθεσης αποτελεί ευκαιρία για την Ευρώπη καθώς δεν περιορίζεται σε ευχολόγια, αλλά περιλαμβάνει ένα ολοκληρωμένο σύνολο 170 συγκεκριμένων και ρεαλιστικών προτάσεων. Αποτελεί όμως ευκαιρία και για την Ελλάδα καθώς οι περισσότερες από αυτές τις προτάσεις είναι απολύτως συμβατές με τα συμφέροντα και τις πάγιες θέσεις που εκφράζουμε εντός της Ε.Ε.
Είναι προτάσεις που απαντούν στα σημερινά ζητήματα της χώρας, όπως η αύξηση των επενδύσεων, η ενίσχυση της αμυντικής θωράκισης, η μείωση του ενεργειακού κόστους για επιχειρήσεις και νοικοκυριά κ.λπ. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι οι πρώτες αντιδράσεις από την επιχειρηματική κοινότητα είναι ιδιαίτερα θετικές. Στέκομαι ιδιαίτερα σε δύο ζητήματα. Το πρώτο ζήτημα αφορά τους τομείς στους οποίους θα πρέπει να προχωρήσει η ευρωπαϊκή οικονομική ενοποίηση. Είναι απόλυτη ανάγκη η προώθηση της ένωσης κεφαλαιαγορών. Είναι κρίμα να βλέπουμε ευρωπαϊκές καινοτόμες επιχειρήσεις να μεταφέρουν την έδρα τους στις ΗΠΑ, επειδή δυσκολεύονται να βρουν χρηματοδότηση. Αρρηκτα συνδεδεμένη βέβαια είναι και η ολοκλήρωση της Τραπεζικής Ενωσης με τη θέσπιση πανευρωπαϊκού συστήματος εγγύησης καταθέσεων – ώστε να θωρακίσουμε το χρηματοπιστωτικό σύστημα απέναντι σε μελλοντικές διαταραχές. Αλλά και στον τομέα της ενέργειας θα πρέπει να προωθηθούν πιο αποτελεσματικές κοινές ευρωπαϊκές πολιτικές, με ιδιαίτερη έμφαση στα ευρωπαϊκά ενεργειακά δίκτυα και τη διασύνδεση της Ευρώπης με τις χώρες της Νοτιοανατολικής Μεσογείου. Το δεύτερο ζήτημα αφορά την ανάγκη για μεγαλύτερη υποστήριξη των κοινών μας προτεραιοτήτων από ευρωπαϊκούς πόρους.
Το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, σε συνδυασμό με την Πολιτική Συνοχής, αποτελεί ισχυρό εργαλείο για τη χρηματοδότηση επενδύσεων, αλλά και για την επίσπευση κρίσιμων μεταρρυθμίσεων. Καθώς το εργαλείο αυτό σχεδιάστηκε για τη στήριξη της πράσινης μετάβασης, μου είναι δύσκολο να φανταστώ πως, ενώ η Ε.Ε. θέτει πιο φιλόδοξους στόχους ως προς την πράσινη ατζέντα θα αποσυρθεί από τη χρηματοδότησή της. Παράλληλα, θα έπρεπε να χτίσουμε στο θετικό προηγούμενο του Ταμείου Ανάκαμψης προκειμένου να καλύψουμε, μέσω κοινού δανεισμού, τις αυξημένες επενδυτικές ανάγκες σε άλλους τομείς – η πρόταση του πρωθυπουργού για έκδοση ευρωπαϊκών αμυντικών ομολόγων είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Και βέβαια, προκειμένου να πετύχουμε καλύτερη αξιοποίηση των πόρων είναι σκόπιμο να επεκτείνουμε την ευρωπαϊκή πολιτική προμηθειών, όπου αυτό είναι δυνατόν, αξιοποιώντας την εμπειρία που αποκτήσαμε πρόσφατα από τις κοινές προμήθειες για τα εμβόλια κατά του κορωνοϊού και το φυσικό αέριο. Η έκθεση Ντράγκι συνδυάζει αρμονικά τον οραματικό λόγο με την εμπεριστατωμένη τεχνοκρατική ανάλυση. Οι προτάσεις είναι φιλόδοξες αλλά όχι ουτοπικές. Βασίζονται σε άρτια τεκμηρίωση και δεν ξεφεύγουν από το πολιτικά εφικτό έστω και αν αγγίζουν τα όρια. Τόσο αυτή η έκθεση, όσο και η έκθεση Λέτα για την Κοινή Αγορά που δημοσιεύθηκε την περασμένη άνοιξη, απασχολούν ήδη τον δημόσιο διάλογο στην E.E. Οσο και αν πράγματι ισχύει ότι η Ευρώπη προχωρεί «εν μέσω κρίσεων ή και μέσω κρίσεων», θα ήταν ιδιαίτερα κρίσιμο να αντιληφθούμε ότι τώρα πια οι πιέσεις στην ευρωπαϊκή οικονομία, την ανταγωνιστικότητα, την αγορά κεφαλαίων και την αγορά ενέργειας είναι τόσο μεγάλες, που κάθε καθυστέρηση λόγω παρωπίδων ή πολιτικής δειλίας θα ήταν εγκληματική. Είναι ευθύνη της νέας Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ανταποκρινόμενη στον ρόλο της, να δράσει ως κινητήριος μοχλός για τις αναγκαίες πολιτικές αποφάσεις με την ανάλογη τόλμη.
Είναι απόλυτη ανάγκη η προώθηση της ένωσης κεφαλαιαγορών. Είναι κρίμα να βλέπουμε ευρωπαϊκές καινοτόμες επιχειρήσεις να μεταφέρουν την έδρα τους στις ΗΠΑ, επειδή δυσκολεύονται να βρουν χρηματοδότηση.
Ο κ. Κωστής Χατζηδάκης είναι υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών.
