Τρία σημαντικά γεγονότα κλόνισαν τον κόσμο των social media τις τελευταίες δύο εβδομάδες. Πρώτον, οι γαλλικές αρχές συνέλαβαν τον Πάβελ Ντούροφ, τον δισεκατομμυριούχο πίσω από τη διαδικτυακή πλατφόρμα Telegram.
Στη συνέχεια, ένας δικαστής ανέστειλε την υπηρεσία microblogging X στη Βραζιλία. Αμέσως μετά, ένα ομοσπονδιακό εφετείο στην Πενσιλβάνια έκρινε ότι η μητέρα ενός 10χρονου παιδιού που πέθανε αντιγράφοντας ένα βίντεο ασφυξίας στο TikTok μπορεί να μηνύσει την υπηρεσία, παρακάμπτοντας μια γενική νομική ασυλία που επικαλείται εδώ και καιρό.
Ενώ κάθε γεγονός από τα παραπάνω πραγματοποιήθηκε σε διαφορετική χώρα με τους δικούς της νόμους, όλα μαζί δείχνουν μια ξαφνική αλλαγή στην ισορροπία δυνάμεων μεταξύ κυβερνήσεων και εταιρειών τεχνολογίας.
Βρισκόμαστε πιο κοντά στο τέλος της ατιμωρησίας των τιτάνων της τεχνολογίας που εδώ και καιρό απέφευγαν την ευθύνη για τις offline βλάβες και τις κοινωνικές αναταραχές που προκαλούν oι πλατφόρμες οι οποίες δημιούργησαν τον τεράστιο πλούτο τους.
Στη Γαλλία, ο Ντούροφ κατηγορήθηκε για συνέργεια στην απάτη και στη διανομή ναρκωτικών και υλικού σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών μέσω Telegram, καθώς και για αδυναμία συνεργασίας με τις Αρχές.
Ο Ελον Μασκ, ο οποίος επέκρινε τη σύλληψή του, περιέγραψε επίσης την αναστολή της δικής του πλατφόρμας X από τη Βραζιλία με αποκαλυπτικούς όρους. Αλλά όπως και στην περίπτωση του Telegram, οι λεπτομέρειες εδώ έχουν σημασία. Ενας ισχυρός δικαστής έδωσε εντολή στις εταιρείες τεχνολογίας να αφαιρέσουν περιεχόμενο σε μια προσπάθεια να καταπολεμήσουν τα ψέματα και την παραπληροφόρηση στο Διαδίκτυο.
Οταν ο Μασκ δεν συμμορφώθηκε και έκλεισε τα γραφεία του Χ στη Βραζιλία, ο δικαστής ανέστειλε την υπηρεσία, σε μεγάλο βαθμό χάρη και στην άρνηση του Μασκ να ακολουθήσει τη νομοθεσία που απαιτεί από ξένες εταιρείες να έχουν νόμιμο εκπρόσωπο στη χώρα.
Στην περίπτωση του TikTok, δικαστήριο στην Πενσιλβάνια έκρινε ότι η εταιρεία θα μπορούσε να θεωρηθεί υπεύθυνη, επειδή η αλγοριθμικά δημιουργημένη «For You Page» έδειχνε σε παιδιά βίντεο-προκλήσεις με ανθρώπους που πνίγονται μέχρι να λιποθυμήσουν.
Εάν τελικά επικυρωθεί η απόφαση, θα αλλάξει ο τρόπος με τον οποίο βλέπει η κοινωνία τις ευθύνες και τις υποχρεώσεις των εταιρειών τεχνολογίας. Μια τέτοια αλλαγή μπορεί να εμποδίσει την καινοτομία, αλλά την ίδια στιγμή θα ενισχύσει τη δημόσια υγεία και τη δημοκρατική ακεραιότητα.
Μετά από χρόνια λειτουργίας χωρίς ρυθμιστικές παρεμβολές, οι εταιρείες μέσων κοινωνικής δικτύωσης αντιμετωπίζουν πιθανή επαναφορά του τρόπου με τον οποίο τα κράτη χρησιμοποιούν τη δύναμή τους για να ανταποκριθούν στην εμφάνιση κοινωνικών πλατφορμών πλανητικής κλίμακας.
Ο 20ός αιώνας προσφέρει έναν οδικό χάρτη για το πώς τα έθνη μπορούν να ελέγξουν νέες βιομηχανίες στον 21ο αιώνα. Βρισκόμαστε πλέον σε μια εποχή που θεσπίζονται νέα προστατευτικά κιγκλιδώματα για την προστασία των κοινωνιών. Αυτή είναι μια ευπρόσδεκτη, καθυστερημένη εξέλιξη.
Η εύρεση της σωστής ισορροπίας μεταξύ της ασφάλειας των χρηστών και της ελεύθερης έκφρασης δεν θα είναι εύκολη. Οι χώρες πρέπει να θεσπίσουν βασικές πράξεις προστασίας δεδομένων για την κωδικοποίηση των δικαιωμάτων απορρήτου.
Θα πρέπει επίσης να εξετάσουν εάν η επέκταση της καθολικής πρόσβασης σε πληροφορίες είναι ένα δημόσιο αγαθό στο οποίο αξίζει να επενδύσουν, πέρα από τον έλεγχο ενός οποιουδήποτε εκκεντρικού δισεκατομμυριούχου ή μιας εταιρείας εχθρικής προς τις δημοκρατικές κυβερνήσεις.
Ο τερματισμός της εποχής της ατιμωρησίας των κακόβουλων ψηφιακών φορέων εξαρτάται από τη λογοδοσία, αλλά η Δικαιοσύνη πρέπει να ρέει μέσω της δέουσας διαδικασίας που παρέχεται από ανεξάρτητους δικαστές.
* Ο κ. Αλεξάντερ Χάουαρντ είναι ιδρυτής του Civic Texts, μιας διαδικτυακής έκδοσης που επικεντρώνεται στις αναδυόμενες τεχνολογίες, στην ψηφιακή δημοκρατία και στη δημόσια πολιτική.
