Αλλαγές επέρχονται στις δυνατότητες που έχει στη διάθεσή του ο φορολογούμενος εις βάρος του οποίου διενεργείται φορολογικός έλεγχος, από 1.10.2025, με την πρόσφατη τροποποίηση του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ν. 5104/2024). Ειδικότερα, παράλληλα με το δικαίωμά του να αμφισβητήσει τα αποτελέσματα του ελέγχου, ο φορολογούμενος θα διατηρεί πλέον τη δυνατότητα να αποδεχθεί τα αποτελέσματα αυτά και, ανάλογα με το στάδιο κατά το οποίο λαμβάνει χώρα η αποδοχή, να επωφεληθεί από σημαντική μείωση των σχετικών προστίμων. Τα μέσα και οι δυνατότητες που έχει στη διάθεσή του ο φορολογούμενος συναρτώνται με τα βασικά στάδια της διαδικασίας: την έναρξη των ελεγκτικών επαληθεύσεων με την κοινοποίηση της εντολής ελέγχου, την κοινοποίηση των «προσωρινών» ευρημάτων του ελέγχου με την «προσωρινή πράξη προσδιορισμού του φόρου», την οριστικοποίηση των ευρημάτων με την «οριστική πράξη προσδιορισμού του φόρου», την επανεξέταση των ευρημάτων του ελέγχου στο πλαίσιο της ενδικοφανούς προσφυγής και, εντέλει, την προσφυγή στο αρμόδιο δικαστήριο.
Από την κοινοποίηση της εντολής ελέγχου έως 10 ημέρες από την κοινοποίηση της «προσωρινής πράξης προσδιορισμού του φόρου» είναι δυνατή η οικειοθελής συμμόρφωση του φορολογουμένου. Ειδικότερα, από τη στιγμή που ο φορολογούμενος πληροφορείται την έναρξη φορολογικού ελέγχου και έως και 10 ημέρες αφότου λάβει γνώση των «προσωρινών» ευρημάτων αυτού έχει τη δυνατότητα να υποβάλει αρχική ή τροποποιητική φορολογική δήλωση, χωρίς επιφύλαξη, προκειμένου να αποκαλύψει οικειοθελώς είτε φορολογητέα ύλη που δεν δηλώθηκε είτε άλλα στοιχεία, τα οποία θα οδηγούσαν, στο πλαίσιο του ελέγχου, σε καταλογισμό φόρων και προστίμων εις βάρος του. Η δυνατότητα υποβολής φορολογικής δήλωσης έστω και λίγες ημέρες μετά την κοινοποίηση της προσωρινής πράξης αποτελεί πρωτοτυπία των νέων διατάξεων, δεδομένου ότι ο φορολογούμενος θα μπορεί να σταθμίσει το όφελος που θα έχει από την ενδεχόμενη οικειοθελή αποκάλυψη φορολογικών παραβάσεων, γνωρίζοντας ήδη το πόρισμα του ελέγχου. Σε κάθε περίπτωση, με βάση τις νέες διατάξεις, φαίνεται ότι είτε υποβληθεί δήλωση από τον φορολογούμενο είτε η παράβαση εντοπιστεί από τον φορολογικό ελεγκτή, το πρόστιμο που επιβάλλεται είναι το ίδιο (έως και 50% του κύριου φόρου) και, πολύ περισσότερο, μειώνεται, ομοίως, κατά 50% εφόσον ο φορολογούμενος αποδεχθεί την κύρια οφειλή του καταβάλλοντας το 25% κατ’ ελάχιστον αυτής, εντός 3 ημερών από την υποβολή της δήλωσης ή την αποδοχή, με δυνατότητα ρύθμισης του υπολοίπου σε έως και 12 δόσεις.
Εφόσον ο φορολογούμενος αμφισβητεί τα προσωρινά ευρήματα του ελέγχου εκθέτει τις αντιρρήσεις του εγγράφως. Συγκεκριμένα, εντός 20 ημερών από την κοινοποίηση της «προσωρινής πράξης προσδιορισμού του φόρου» και παράλληλα με το διάστημα των 10 ημερών για την οικειοθελή συμμόρφωσή του, ο φορολογούμενος μπορεί να εκθέσει τις αντιρρήσεις του επί των ευρημάτων του ελέγχου, με αίτημα την επανεξέτασή τους. Λαμβάνοντας υπόψη τις αντιρρήσεις αυτές, ο έλεγχος οριστικοποιεί τα ευρήματά του κοινοποιώντας στον φορολογούμενο την οριστική πράξη προσδιορισμού του φόρου. Κατά το στάδιο αυτό, ο φορολογούμενος εξακολουθεί να έχει τη δυνατότητα να αποδεχθεί, εντέλει, τα αποτελέσματα του ελέγχου, κατά τον ίδιο τρόπο (καταβολή 25% εντός 3 ημερών και ρύθμιση του υπολοίπου). Σε αυτή την περίπτωση το πρόστιμο μειώνεται κατά 40%.
Την επανεξέταση της νομιμότητάς του εις βάρος του οριστικού καταλογισμού ενώπιον της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών (ΔΕΔ) μπορεί να αιτηθεί ο φορολογούμενος, εφόσον δεν έχει αποδεχθεί την κύρια οφειλή του. Ειδικότερα, εντός 30 ημερών από την κοινοποίηση της οριστικής πράξης, ο φορολογούμενος μπορεί να ασκήσει ενδικοφανή προσφυγή ενώπιον της ΔΕΔ με αίτημα την εξαφάνιση ή μείωση του εις βάρος του καταλογισμού. Εφόσον η ΔΕΔ εκδώσει απορριπτική απόφαση ή παρέλθουν 120 ημέρες χωρίς έκδοση απόφασης, ο φορολογούμενος μπορεί να επιδιώξει δικαστικά την ακύρωση της ρητής ή σιωπηρής απόρριψης, ασκώντας προσφυγή ενώπιον του αρμόδιου διοικητικού δικαστηρίου, εντός 30 ημερών. Εναλλακτικά διατηρεί για πρώτη φορά και σε αυτό το στάδιο τη δυνατότητα να αποδεχθεί την κύρια οφειλή, κατά τον ίδιο τρόπο, με αποτέλεσμα τη μείωση του προστίμου: κατά 30% εφόσον δεν έχει ήδη ασκήσει δικαστική προσφυγή και κατά 25% εφόσον παραιτηθεί από την προσφυγή που άσκησε, έως και την προηγούμενη ημέρα της αρχικής δικασίμου.
Στην ενίσχυση της οικειοθελούς συμμόρφωσης και την ταχύτερη δυνατή περάτωση της σχετικής εκκρεμότητας σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας σκοπεί η νέα ρύθμιση. Μέχρι σήμερα, στο πλαίσιο ελέγχου, ο φορολογούμενος είχε τη δυνατότητα να υποβάλει φορολογική δήλωση προκειμένου να αποκαλύψει πρόσθετη φορολογητέα ύλη αποκλειστικά έως και την κοινοποίηση της προσωρινής πράξης προσδιορισμού του φόρου, με αποτέλεσμα την κατά 40% μείωση των σχετικών προστίμων, εφόσον η οφειλή είχε εξοφληθεί εντός 30 ημερών. Αντιθέτως, η μείωση των σχετικών προστίμων ως κίνητρο για την αποδοχή και εξόφληση της κύριας οφειλής σε μεταγενέστερο στάδιο, και ειδικά αφού είχε ήδη ασκηθεί δικαστική προσφυγή, είχε προβλεφθεί κατ’ εξαίρεση μόνο και για περιορισμένο χρονικό διάστημα στο πλαίσιο της λειτουργίας της Επιτροπής Εξώδικης Επίλυσης Φορολογικών Διαφορών. Με τη συστηματική ένταξη του κινήτρου αυτού στις δυνατότητες που έχει ο φορολογούμενος σε κάθε στάδιο της διαδικασίας επιδιώκεται η ενθάρρυνση του «συμβιβασμού» και άρα της ταχείας είσπραξης των εσόδων, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις που δεν υφίστανται βάσιμα επιχειρήματα για την αμφισβήτηση του καταλογισμού.
Πηγή: Grant Thornton
