Το όνειρο της απόκτησης ιδιόκτητης κατοικίας φαίνεται πως στην εποχή της πανδημίας μένει όνειρο για τη μεσαία τάξη στις ΗΠΑ, που βλέπει έτσι κι αλλιώς το βιοτικό της επίπεδο να υποχωρεί. Αιτία, η εκτόξευση των τιμών των κατοικιών, αλλά και η ανεπάρκειά τους, καθώς η πανδημία έχει προκαλέσει ελλείψεις σε πρώτες ύλες όπως ο χάλυβας και η ξυλεία με αποτέλεσμα η ζήτηση για κατοικίες να υπερβαίνει σημαντικά την προσφορά. Την ίδια στιγμή, πάντως, ανάλογα προβλήματα υπάρχουν και στην Ευρώπη, όπου οι τιμές των ακινήτων εξακολουθούν να κινούνται ανοδικά, με την Ισλανδία να καταγράφει τις μεγαλύτερες αυξήσεις.
Σχετικό ρεπορτάζ της εφημερίδας Wall Street Journal επικαλείται νέα μελέτη της εθνικής ένωσης μεσιτικών εταιρειών των ΗΠΑ (NAR), σύμφωνα με την οποία στα τέλη του 2021 υπήρχε έλλειψη περίπου 411.000 κατοικιών για την κυρίως εισοδηματική κατηγορία Αμερικανών που ορίζονται ως μεσαία τάξη, δηλαδή για όσα νοικοκυριά συγκεντρώνουν ετήσιο εισόδημα από 75.000 έως 100.000 δολάρια. Η μελέτη της NAR διαπιστώνει μάλιστα πως το πρόβλημα είναι γενικότερο για όλες τις εισοδηματικές κατηγορίες αμερικανικών νοικοκυριών με εξαίρεση μόνο τους πλούσιους. Και βέβαια, η δυσκολία στην ανεύρεση προσιτής κατοικίας μετατρέπεται σε όλο και σκληρότερη δοκιμασία όσο μειώνεται το εισόδημα ενός νοικοκυριού, με το ισχυρότερο πλήγμα να δέχονται όσα αμερικανικά νοικοκυριά συγκεντρώνουν ετήσιο εισόδημα από 50.000 έως 75.000 δολάρια. Και όπως τονίζει το σχετικό ρεπορτάζ του Fortune, τη ζήτηση εκτοξεύει διαρκώς και η ένταξη της «γενιάς της χιλιετίας» στους επίδοξους αγοραστές
Η μέση τιμή μιας κατοικίας σημείωσε άνοδο 16% σε ένα χρόνο – Ανάλογα προβλήματα και στην Ευρώπη.
Ρεπορτάζ της ιστοσελίδας BusinessInsider επικαλείται στοιχεία της βάσης δεδομένων Redfin, σύμφωνα με τα οποία τον Ιανουάριο η μέση τιμή κατοικίας στις ΗΠΑ έφτασε τις 365.000 δολάρια καταγράφοντας ιστορικό υψηλό ρεκόρ. Σημειωτέον ότι μόλις τον Ιανουάριο του 2019, προτού εισβάλει η πανδημία στις δυτικές οικονομίες, η μέση τιμή μιας κατοικίας στις ΗΠΑ δεν υπερέβαινε τις 285.000 δολάρια . Στις αρχές Ιανουαρίου, 41% των κατοικιών πουλήθηκαν σε τιμές υψηλότερες από την αρχική τιμή που ζήτησαν οι πωλητές, ενώ πολλά σπίτια παραμένουν υποψήφια για πώληση μόλις για μία εβδομάδα, αφού η ζήτηση υπερβαίνει κατά πολύ την προσφορά. Η ανεπάρκεια κατοικιών εξωθεί τους επίδοξους αγοραστές σε εσπευσμένες επιλογές και στη σχετική έρευνα του BusinessInsider, το 82% των ερωτηθέντων αγοραστών κατοικιών δήλωσε πως έχει μετανιώσει εν μέρει για την επιλογή του και συνήθως αυτό αφορά τη βιασύνη με την οποία αναγκάστηκε να αποφασίσει. Οπως επισημαίνει το BusinessInsider, η κατάσταση επιδεινώνεται διαρκώς, καθώς οι εργολάβοι δεν βρίσκουν βασικές πρώτες ύλες για την ανέγερση κατοικιών όπως η ξυλεία και ο χάλυβας που είναι σε έλλειψη. Το αποτέλεσμα είναι να καθυστερεί η κατασκευή 5,24 εκατ. κατοικιών. Τα στοιχεία της Redfin φέρουν τη μέση τιμή μιας κατοικίας στις ΗΠΑ να έχει αυξηθεί κατά 16% μέσα στους τελευταίους 12 μήνες μέχρι τον Ιανουάριο, μήνα που ο πληθωρισμός στις ΗΠΑ εκτοξεύθηκε στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων 40 ετών, καθιστώντας απρόσιτες τις κατοικίες για την πλειονότητα των Αμερικανών. Μιλώντας στο BusinessInsider, η Ντάριλ Φεϊργουέδερ, επικεφαλής των οικονομολόγων της Redfin, απέδωσε την εκτόξευση των τιμών στη μεγάλη ζήτηση που υπερβαίνει σαφώς την προσφορά και τόνισε πως «κερδισμένοι είναι οι έμπειροι αγοραστές κατοικιών και οι επενδυτές». Και στο μεταξύ, στοιχεία της Federal Reserve φέρουν την αξία των ακινήτων που ελέγχει το πλουσιότερο 1% των Αμερικανών να έχει αυξηθεί κατά 772% από το 1989 έως σήμερα.
Σε ό,τι αφορά τη Γηραιά Ηπειρο, σχετικό ρεπορτάζ του Bloomberg διαπιστώνει πως το πρόβλημα του πληθωρισμού είναι εξαιρετικά οξύ στην Ισλανδία, αλλά σε αντίθεση με την υπόλοιπη Ευρώπη, η αιτία δεν είναι το υψηλό κόστος της ενέργειας ούτε το έμφραγμα στην εφοδιαστική αλυσίδα, αλλά η «φούσκα» των τιμών των κατοικιών. Η «μεγάλη έλλειψη» ακινήτων εξωθεί τις τιμές των κατοικιών σε πολύ ταχύτερη άνοδο από εκείνη των μισθών, υπογραμμίζει ο Σνόρι Τζάκομπσον, ιδρυτής της συμβουλευτικής Jacobsson Capital, που προβλέπει πως «αν συνεχιστεί αυτή η τάση θα δεχθεί πιέσεις η ισλανδική κορώνα και θα κινδυνεύσει η οικονομική σταθερότητα στη χώρα». Οι μειώσεις των επιτοκίων που αποφάσισε η Τράπεζα της Ισλανδίας εν τω μέσω της πανδημίας εκτόξευσαν τη ζήτηση και οδήγησαν τις τιμές των κατοικιών στην πρωτεύουσα Ρέικιαβικ σε άνοδο 18% μέσα στο περασμένο έτος. Είχε προηγηθεί σταθερή άνοδός τους όμως από τη χρηματοπιστωτική κρίση και μετά. Σύμφωνα με τη Eurostat, από το 2010 και μέχρι το τρίτο τρίμηνο του 2021 οι τιμές των κατοικιών στη νησιωτική χώρα της βόρειας Ευρώπης εκτοξεύθηκαν κατά 150%, καταγράφοντας τη μεγαλύτερη αύξηση σε όλη την Ευρώπη.
