«Μια αίθουσα συναυλιών οφείλει να προσφέρει καταφύγιο, να λειτουργεί σαν μια μικρή εστία φωτός όπου ο άνθρωπος μπορεί, έστω για λίγο, να συνδεθεί με κάτι αληθινό. Το κοινό πρέπει να φεύγει έχοντας πάρει μαζί του κάτι ουσιαστικό – μια σκέψη, μια συγκίνηση, μια αίσθηση εσωτερικής τάξης», λέει στην «Κ» ο Ιβο Πογκορέλιτς, ένας από τους σημαντικότερους πιανίστες της εποχής μας – καινοτόμος και ανήσυχος από τα πρώτα κιόλας βήματα της επιτυχημένης καριέρας του.
Την Παρασκευή στο Μέγαρο Μουσικής η ΚΟΑ υποδέχεται τον 67χρονο Κροάτη σολίστα για μια πολυαναμενόμενη ερμηνεία του Δεύτερου Κοντσέρτου για πιάνο και ορχήστρα του Ραχμάνινοφ. Το Κοντσέρτο, αφιερωμένο στον γιατρό Νικολάι Νταλ, σηματοδότησε την επιστροφή του συνθέτη από μια περίοδο βαθιάς κατάθλιψης. Η πρεμιέρα του έργου τον Οκτώβριο του 1901 στη Μόσχα, με τον ίδιο τον Ραχμάνινοφ σολίστα, υπήρξε θρίαμβος και έκτοτε το κοντσέρτο καθιερώθηκε ως μία από τις δημοφιλέστερες συνθέσεις όλων των εποχών. Το Κοντσέρτο αποτελεί έναν ιδιοφυή μουσικό διάλογο ανάμεσα στην καταιγίδα και τη γαλήνη και από αυτό το σημείο αρχίζει και η συνομιλία μας με τον Ιβο Πογκορέλιτς.
«Ο Ραχμάνινοφ μας άφησε μια μουσική γεμάτη δύναμη ζωής. Είναι σαν μια ανάσα, σαν παλμός, ένα φυσικό φαινόμενο που προέρχεται όμως από έναν μόνο άνθρωπο – και αυτό είναι συγκλονιστικό», λέει. «Μέσα στη μουσική του υπάρχει τεράστια ενέργεια, στα λυρικά μέρη όσο και στα πιο πανηγυρικά, αλλά και ένα μυστήριο που κρατάει τον ερμηνευτή και το κοινό σε συνεχή εγρήγορση. Το κοντσέρτο αυτό είναι σχεδόν συμφωνικό· προσφέρει πολλά, αλλά και απαιτεί πολλά».
Τον ρωτάμε με ποιον τρόπο σκοπεύει να οδηγήσει αυτό το εσωτερικό δράμα προς το κοινό. «Ο ρόλος μου είναι να επιτρέψω στον κόσμο του Ραχμάνινοφ να μιλήσει μέσα από εμένα, μέσα από την αφή και την αναπνοή κάθε μουσικής φράσης. Είναι αδύνατον να μη σε αγγίξει», σχολιάζει.
Ως καταξιωμένος σολίστας, επί πολλά χρόνια εμφανίζεται σε κοντσέρτα πηγαίνοντας και ξαναπηγαίνοντας σε πόλεις της Ευρώπης που διαρκώς αλλάζουν, όπως άλλωστε συνέβη και στο Βελιγράδι –τόπο γέννησής του– μετά τη διάλυση της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Πόσο τον επηρεάζουν αυτές οι αλλαγές; «Η εποχή των κρίσεων δεν με αφήνει ανεπηρέαστο». «Παρατηρώ τους ανθρώπους γύρω μου, στο κοινό, στα αεροδρόμια, στην καθημερινότητα και διαπιστώνω ότι χαμογελούν λιγότερο και συχνά βυθίζονται στον κλειστό κόσμο της οθόνης τους».
Παρ’ όλα αυτά, πιστεύει ότι ο άνθρωπος έχει βαθιά ανάγκη από επαφή και ζεστασιά. «Ο ρόλος του σολίστα είναι να μένει πιστός στον εαυτό του και στη μουσική και να προσφέρει στο κοινό τον καλύτερο δυνατό λόγο για να υπάρξει η μουσική πάνω στη σκηνή», υπογραμμίζει. «Οι καλλιτέχνες έχουμε χρέος να υπενθυμίζουμε ότι υπάρχει κάτι πιο ουσιαστικό από την καθημερινή ανησυχία της σύγχρονης ζωής».
Στην Αθήνα θα εμφανιστεί υπό τη διεύθυνση του επίσης καταξιωμένου μαέστρου Βασίλη Χριστόπουλου. «Είναι μια συνεργασία που στηρίζεται στην αμοιβαία εμπιστοσύνη. Και όταν υπάρχει, τότε η μουσική γίνεται πράγματι αυτό που πρέπει να είναι: ένα προνόμιο, αλλά και μια ευθύνη προς το κοινό που μας εμπιστεύεται την προσοχή και την καρδιά του», σημειώνει ο Πογκορέλιτς.
Το πρόγραμμα της βραδιάς θα συμπληρωθεί από τις «Οκτώ Παιδικές Μινιατούρες» του Γιώργου Σισιλιάνου –φόρος τιμής στα είκοσι χρόνια από τον θάνατο του συνθέτη– και θα ολοκληρωθεί με τους Συμφωνικούς Χορούς του Ραχμάνινοφ.
