Την ημέρα που οι Αμερικανοί προσήλθαν στις κάλπες για να εκλέξουν τον 47ο πρόεδρο των ΗΠΑ, η Μπιγιονσέ κυκλοφόρησε το βιντεοκλίπ της για το κομμάτι της «Bodyguard». Πότε ντυμένη Πάμελα Αντερσον στο «Baywatch», πότε σαν την Πάμελα Αντερσον στο «Barb Wire», με ένα όπλο ανά χείρας, οπλίζει προς το τέλος του βίντεο τη σκανδάλη για να βγει από αυτήν ένα σημαιάκι με ένα σαφές μήνυμα: «Vote!».
Ηταν το μήνυμα της τελικής ευθείας μίας από τις μεγαλύτερες ποπ σταρ του πλανήτη που στήριξε ανοιχτά την Κάμαλα Χάρις. Αλλωστε σφράγισε με την παρουσία της μία από τις τελευταίες προεκλογικές συγκεντρώσεις της υποψήφιας προέδρου, ενώ το κομμάτι της «Freedom» αποτέλεσε μέρος του σάουντρακ της καμπάνιας των Δημοκρατικών.
Η αμερικανική πολιτική αγαπά τη μουσική. Και στις περισσότερες περιπτώσεις, και η μουσική της ανταποδίδει την αγάπη της. Τραγούδια μετατρέπονται σε άτυπους «ύμνους» των υποψηφίων – και άλλες φορές η χρήση τους απαγορεύεται από τους δημιουργούς. Μουσικοί δείχνουν τις προτιμήσεις τους είτε στο μικρόφωνο είτε στο πληκτρολόγιό τους και έτσι η μουσική γίνεται ένα ακόμα πολιτικό εργαλείο.
Το «Higher Ground» της Κάμαλα Χάρις ήταν «brat»
Σε αυτή την εκλογική αναμέτρηση, η μουσική πλάστιγγα έγερνε σαφώς υπέρ των Δημοκρατικών. Στις προεκλογικές συγκεντρώσεις της Κάμαλα Χάρις τραγούδησαν από τη Lady Gaga και τη Megan Thee Stallion μέχρι τον Γουίλι Νέλσον, ενώ η αρχηγός των Δημοκρατικών δεν έκρυψε στιγμή την αγάπη της για τη μαύρη μουσική: το «Think» της Αρέθα Φράνκλιν και το «Higher Ground» του Στίβι Γουόντερ είναι κάποια μόνο από τα κομμάτια που ακούστηκαν στα ράλι της.
Κάποιοι μουσικοί μάλιστα έγραψαν και τραγούδια ειδικά για την περίσταση. Ο Will.i.am., που το 2008 έδειχνε τη στήριξή του στον Μπαράκ Ομπάμα τραγουδώντας «Yes We Can», κυκλοφόρησε λίγες μέρες πριν από τις φετινές εκλογές τη συνέχεια με το «Yes She Can», προτρέποντας τους ακροατές να «ψηφίσουν για τη ζωή τους, να το κάνουν για τις κόρες, τους γιους και τις γυναίκες τους» («Vote for your life / do it for your daughters and your sons and your wife»). Ο Στίβι Γουόντερ αναρωτήθηκε «Can We Fix Our Broken Heart» με το ομώνυμο κομμάτι του, ενώ η Στίβι Νικς στο «The Lighthouse» που κυκλοφόρησε στα τέλη Σεπτεμβρίου προειδοποιώντας πως «Θα πάρουν την ψυχή και τη δύναμή σου, αν δεν αντισταθείς» («They’ll take your soul, take your power, unless you stand up»).
Οι μουσικοί της Gen Z πάλι προτίμησαν να ασκήσουν επιρροή υπέρ της Κάμαλα Χάρις διαδικτυακά – σημειωτέον, αυτές ήταν οι πρώτες εκλογές των ΗΠΑ με το TikTok να αποτελεί κραταιό κοινωνικό μέσο των νέων, και όχι μόνο. Σε κάποιες περιπτώσεις τα κατάφεραν: η Charli XCX, αν και Βρετανίδα, βρήκε τη Χάρις «brat» και έβαψε λαχανί, σαν το άλμπουμ της, μέχρι και τον Χ λογαριασμό της καμπάνιας της υποψήφιας. To επίσημο post της στήριξης από την Τέιλορ Σουίφτ κατάφερε μέσα σε 24 ώρες να οδηγήσει 400.000 Αμερικανούς πολίτες να εγγραφούν για να ψηφίσουν, μόνο από τον συνδεδεμένο στη δημοσίευσή της σύνδεσμο.
kamala IS brat
— Charli (@charli_xcx) July 22, 2024
Παρ’ όλα αυτά, σε σχετικό άρθρο της αμερικανικής Teen Vogue, ο καθηγητής Μουσικής στο Washington University, Λόρεν Κατζικάουα, σημειώνει πως «δύσκολα κάποιος θα αλλάξει την ψήφο του λόγω ενός πιασάρικου τραγουδιού σε μια καμπάνια ή λόγω της στήριξης ενός μουσικού. Αλλά οι ψηφοφόροι μπορεί να νιώσουν πιο συνδεδεμένοι με την πολιτική διαδικασία στο σύνολό της».
Το συμπέρασμά του δικαιώνεται από το αποτέλεσμα. Παρόλο που η Κάμαλα Χάρις είχε στο πλευρό της τη μουσική αφρόκρεμα της Αμερικής και μια στρατιά ακόμα από δημόσια πρόσωπα επιρροής, όλες οι μελωδίες «σίγησαν» μπροστά στον Ντόναλντ Τραμπ που είναι έτοιμος για να μπει και πάλι στον Λευκό Οίκο, επικρατώντας στις Ηνωμένες Πολιτείες τόσο σε εκλέκτορες όσο και σε ψήφους. Οπως αποδείχθηκε, η μουσική και το «κουλ» προφίλ που αυτή υποσχέθηκε ήταν μόνο ένα μικρό κομμάτι των πιο κρίσιμων αμερικανικών εκλογών των τελευταίων δεκαετιών που λειτούργησε τελικά περισσότερο με όρους «echo chamber».
Χορεύοντας το «YMCA» στον Λευκό Οίκο
Οχι πως ο αισίως 47ος πρόεδρος των ΗΠΑ δεν χώρεσε τη μουσική στο κάδρο του. Το «YMCA» των Village People «ηχεί» σχεδόν αυθόρμητα με κάθε gif στο οποίο ο Ντόναλντ Τραμπ χορεύει. Στο repeat επίσης της προεκλογικής καμπάνιας των Ρεπουμπλικανών χώρεσαν «ο «βασιλιάς» Ελβις και o Λι Γκρίνγουντ με το πατριωτικό «God Bless the USA», ένα κομμάτι που συνοδεύει τους Ρεπουμπλικανούς από την εποχή του Ρόναλντ Ρέιγκαν.
Την ίδια στιγμή, ο Kid Rock, ένας από τους πιο ένθερμους οπαδούς του Ντόναλντ Τραμπ, όχι μόνο τραγούδησε το «American Bad Ass» στο συνέδριο των Ρεπουμπλικανών, μα οργανώνει κιόλας το δικό του «MAGA» φεστιβάλ.
Παρά την ξεκάθαρα μη φιλική στάση του νέου προέδρου των ΗΠΑ απέναντι στις μειονότητες, κατάφερε να συσπειρώσει γύρω του και μια σειρά από μαύρους ράπερ: Κάνιε Γουέστ, DaBaby, Lil Wayne, 50 Cent αλλά και η Αζέλια Μπανκς στήριξαν ανοιχτά τον υποψήφιο των Ρεπουμπλικανών. Ο Λόρεν Κατζικάουα αποδίδει την τάση αυτή σε μια αντισυστημικότητα: «Το χιπ χοπ ήταν πάντα η μουσική των αδικημένων που δεν αισθάνονται ότι εκπροσωπούνται από κανένα από τα δύο μεγάλα πολιτικά κόμματα, που δεν αισθάνονται ότι τους δίνονται ευκαιρίες σε παραδοσιακούς θεσμούς και συμβατικούς δρόμους προς την επιτυχία. Και τώρα, είναι οι Δημοκρατικοί που υπερασπίζονται τους θεμελιώδεις θεσμούς μας και θεωρούν τον Τραμπ απειλή για τη δημοκρατία μας», σχολίαζε στην Teen Vogue κατά την προεκλογική περίοδο.
Μην ξεχνάμε βέβαια και τη μακρά λίστα με «τα απαγορευμένα» – ή, αλλιώς, όλους εκείνους τους καλλιτέχνες που απαγόρευσαν για άλλη μια φορά στον Τραμπ να χρησιμοποιεί τη μουσική τους. Μπιγιονσέ, Τζακ Γουάιτ, Foo Fighters, Σελίν Ντιόν, ΑΒΒΑ είναι ονόματα που έρχονται να προστεθούν δίπλα σε αυτά των Νιλ Γιανγκ, Rolling Stones, Φιλ Κόλινς, Φαρέλ Γουίλιαμς, R.E.M., Τζόνι Μαρ, Αντέλ, μεταξύ άλλων, που τα τελευταία χρόνια έχουν αιτηθεί ο πολιτικός να μη χρησιμοποιεί τη μουσική τους άνευ αδείας.
Με έναν τρόπο, οι μουσικές επιλογές των δύο υποψηφίων απηχούν και τις πολιτικές τους, όπως έχει εξηγήσει η Ντάνα Γκορζελάνι-Μοστάκ, που από το 2015 μελετά με το πρότζεκτ «Trax On the Trail» τη χρήση της μουσικής σε πολιτικές στρατηγικές: «Ο Τραμπ προσπαθεί να υποδηλώσει κάτι για τη δύναμη και την παράδοση. Η Χάρις, από την άλλη πλευρά, φροντίζει να είναι πραγματικά περιεκτική με τις playlists της, και νομίζω ότι αυτό συνδέεται σε μεγάλο βαθμό με το όραμα που προσπαθεί να προβάλλει, την αισιοδοξία και την εστίαση στη χαρά. Αυτές οι διαφορές στις μουσικές λίστες αντικατοπτρίζουν τα διαφορετικά οράματα που έχουν για τη χώρα μας και το πού πρέπει να πάει».
«Μουσικοί εναντίον Τραμπ», κύμα δεύτερο;
Οι μουσικοί μπορεί να μη συσπειρώνονται μαζικά υπέρ του Τραμπ, σίγουρα όμως το κάνουν κατά του, όπως αποδείχθηκε από την προηγούμενη θητεία του Ρεπουμπλικανού, που αποτέλεσε έμπνευση για μια σειρά από αντι-Τραμπ δίσκους και τραγούδια. Οι Run The Jewels, οι Public Enemy, ο Εμινεμ και ο Κέντρικ Λαμάρ εξαπέλυσαν πύρινες ρίμες εναντίον του πίσω στην πρώτη θητεία του, ενώ οι A Tribe Called Quest την προοικονόμησαν με το εξαιρετικό άλμπουμ τους «We Got It From Here… Thank You For 4 Service» (2016).
Ο κωμικός και μουσικός Τιμ Χάιντικερ αφιέρωσε στον Τραμπ έναν ολόκληρο δίσκο, το καυστικότατο «Too Dumb For Suicide: Tim Heidecker’s Trump Songs» (2017), οι εμπρηστικές Pussy Riot αντέστρεψαν τους όρους του «Make America Great Again» στο ομώνυμο τραγούδι τους από το 2016, ενώ ο Νιλ Γιανγκ βρήκε την Αμερική «Already Great». Και δεκάδες ακόμα καλλιτέχνες εξαπέλυσαν τον αντι-Τραμπ οβολό τους στις δουλειές τους και σε συλλογές σαν τη «Rock Against Trump!» (2016).
Μένει να δούμε και αν αυτή η θητεία του Τραμπ θα κάνει τους μουσικούς πολυγραφότατους.
Κεντρική φωτογραφία: Στιγμιότυπο από το βίντεο κλιπ της Μπιγιονσέ για το κομμάτι «Bodyguard». [YouTube]
