Πίσω στο 700 π.Χ., στις πύλες της Νινευής, της ξακουστής πρωτεύουσας της αυτοκρατορίας των Ασσυρίων, στέκονταν φύλακες τα επιβλητικά Lamassu. Με ύψος 6-7 μέτρα, κεφάλι ανδρικό, σώμα ταύρου και φτερά σαν αυτά του γρύπα, το πέτρινο Lamassu ήταν σύμβολο σοφίας, ισχύος, αλλά και ελευθερίας. Αν σήμερα κανείς, μπαίνοντας από την κύρια είσοδο του Μουσείου Ακρόπολης, πάρει το μονοπάτι της «ανασκαφής», θα βρεθεί μπροστά σε ένα τέτοιο εντυπωσιακό γλυπτό, φτιαγμένο όμως εξ ολοκλήρου από… κονσέρβες. Το έργο «Lamassu of Nineveh» του Αμερικανοϊρακινού καλλιτέχνη Μάικλ Ράκοβιτς εκτίθεται από χθες (και μέχρι 31 Οκτωβρίου 2026) εκεί, σε μια συνεργασία του Μουσείου Ακρόπολις με τον πολιτιστικό οργανισμό ΝΕΟΝ.
«Αυτή τη φορά πηγαίνουμε ένα βήμα παρακάτω: χρησιμοποιούμε την καλλιτεχνική-δημόσια γλώσσα ενός άλλου πολιτισμού για να μεταδώσουμε διαχρονικές αξίες. Αυτό το Lamassu είναι πολύ κοντά μας. Κοιτάζει προς την Ακρόπολη και ελπίζουμε να εκφράσει το μήνυμα ότι η πολιτισμική κληρονομιά είναι πανανθρώπινη. Το βλέπουμε σαν σύμβολο ειρήνης», μας είπε στη χθεσινή δημοσιογραφική παρουσίαση η διευθύντρια του ΝΕΟΝ, Ελίνα Κουντούρη. Η ίδια συνεπιμελείται το πρότζεκτ με τον διευθυντή του μουσείου, Νικόλαο Σταμπολίδη, ο οποίος μίλησε με τρυφερά λόγια για τη θεότητα που σχετίζεται με τη σελήνη και έφτασε στους πρόποδες της Ακρόπολης μια τέτοια φεγγαρόλουστη νύχτα. Από πού μας ήρθε, όμως, αυτό το μοντέρνο Lamassu;
«Το 2015 συμμετείχα στον διαγωνισμό για το γλυπτό στον τέταρτο πλίνθο της πλατείας Τραφάλγκαρ του Λονδίνου, που διεξάγεται κάθε δύο χρόνια. Μόλις πριν από λίγους μήνες το Lamassu της Νινευής είχε καταστραφεί από το ISIS, οπότε σκέφτηκα να το προτείνω. Μέσα στο Βρετανικό Μουσείο υπάρχουν επτά αρχαία Lamassu, από τον τόπο που σήμερα λέγεται Ιράκ. Εγώ έφτιαξα ένα έξω από το μουσείο, με τα οπίσθιά του στραμμένα προς αυτό, τα φτερά ανοιγμένα και το βλέμμα να κοιτάζει νοτιοδυτικά προς τη Νινευή, ελπίζοντας να επιστρέψει σε αυτήν», σχολίασε ο Μάικλ Ράκοβιτς.
Συγκινημένος, ο ίδιος μας αφηγήθηκε την ιστορία του παππού του, ο οποίος έφτιαχνε χειροποίητο σιρόπι από χουρμάδες και μετανάστευσε από το Ιράκ στην Αμερική το 1947. Πολλές δεκαετίες αργότερα, ο ίδιος ο καλλιτέχνης εντόπισε σε κατάστημα του Μπρούκλιν κονσερβοποιημένο σιρόπι «Μade in Lebanon», το οποίο ωστόσο, όπως έμαθε, φτιαχνόταν στην πραγματικότητα στη Βαγδάτη και περνούσε μέσω Συρίας στον Λίβανο για να συσκευαστεί. Το δικό του Lamassu αποτελείται από 10.500 τέτοιες κονσέρβες σιροπιού χουρμά.
«Για εμένα είναι συμβολικό ότι αυτές οι κονσέρβες “φοβούνται” να πουν από πού προέρχονται, όπως κάποιες φορές συμβαίνει και με τους μετανάστες», τόνισε ο Ράκοβιτς, ο οποίος ευχαρίστησε το Μουσείο Ακρόπολης, «που χτίστηκε με σκοπό να επανενώσει την κληρονομιά με τους ανθρώπους στους οποίους ανήκει». Στο πλάι του Lamassu μια σφηνοειδής επιγραφή λέει ότι ο βασιλιάς Σεναχερίμπ έχτισε τα τείχη της Νινευής ψηλά σαν τα βουνά. «Αυτές τις μέρες ελπίζω να μετατρέψουμε τα τείχη σε γέφυρες. Οταν σκέφτεσαι τους ανθρώπους στους οποίους ανήκουν αυτά τα έργα και πώς αυτοί έφυγαν, λόγω του πολέμου στο Ιράκ, στη Συρία ή σήμερα με τη γενοκτονία στην Παλαιστίνη, ελπίζω αυτό το έργο να γλυκάνει εκείνους που θα τους υποδεχθούν ως γείτονες», κατέληξε ο ίδιος.
