Συνολικά 16.447 εκθέματα, έναντι περίπου 15.000 που είναι σήμερα, θα περιλαμβάνει η επανέκθεση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου μετά την επέκταση και αναβάθμισή του, σύμφωνα με την οριστική μουσειολογική μελέτη του ιδρύματος για την οποία γνωμοδότησε χθες ομοφώνως θετικά το Συμβούλιο Μουσείων. Από το σύνολο των εκθεμάτων, τα 9.100 θα προέρχονται από τις Συλλογές Αγγείων, Μεταλλοτεχνίας και Μικροτεχνίας του ΕΑΜ, ενώ περίπου 700 αρχαιότητες θα βγουν από τις αποθήκες του μουσείου και θα παρουσιαστούν στο κοινό για πρώτη φορά.
Περίπου 700 αρχαιότητες θα παρουσιαστούν για πρώτη φορά, σε σύνολο 16.447 εκθεμάτων – Αναζητούνται χώροι εντός Αττικής για την αποθήκευση των συλλογών ώστε να αρχίσουν οι εργασίες.
Ακολουθώντας την προμελέτη που εγκρίθηκε τον περασμένο Μάρτιο και η οποία προβλέπει την παρουσίαση στο ΕΑΜ ενός πανοράματος του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού μέσα από μια χωροχρονική και εννοιοκεντρική οργάνωση των εκθεμάτων σε δεκατρείς θεματικές ενότητες («Κ», 18.3.2025), η οριστική πλέον μουσειολογική μελέτη περιλαμβάνει και ορισμένα νέα στοιχεία. Συγκεκριμένα, στο πλαίσιό της διαμορφώθηκαν νοηματικά ο «Πρόλογος» και ο «Επίλογος» που θα συνοδεύουν την επανέκθεση του μουσείου, τεκμηριώθηκαν και συσχετίστηκαν οι θεματικές της ενότητες με συγκεκριμένα σύνολα αρχαιοτήτων, δημιουργήθηκαν επιμέρους υποενότητες, οριστικοποιήθηκαν οι «εστιασμένες ιστορίες» που θα εμβαθύνουν στην αρχαιολογική γνώση μέσα από επιλεγμένα αντικείμενα και ανθρώπινες ιστορίες κ.ά.
Εισαγωγή στην έκθεση
Ο «Πρόλογος» της επανέκθεσης θα βρίσκεται στο ισόγειο της επέκτασης που προβλέπουν τα σχέδια Τσίπερφιλντ-Τομπάζη και θα αποτελεί ουσιαστικά έναν χώρο προετοιμασίας των επισκεπτών, προσανατολίζοντάς τους στην έκθεση και στους τρόπους επίσκεψής της, αλλά και παρουσιάζοντας βασικές έννοιες και αξίες του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού. Ο ανθρωποκεντρισμός, η δημοκρατία, η φιλοσοφία, η δημιουργικότητα και η καινοτομία είναι μερικές από αυτές, ενώ θα δίνονται στοιχεία και για τα γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά του ελλαδικού χώρου, καθώς και για την Παλαιολιθική εποχή, που δεν εκπροσωπείται στο μουσείο. Στα λίγα εκθέματα του Προλόγου θα περιλαμβάνονται τεκμήρια του θεσμού του οστρακισμού, θεατρικές προσωπίδες, ένα ψηφιδωτό με παράσταση Μέδουσας που σήμερα βρίσκεται στο αίθριο του ΕΑΜ κ.ά.
Ο «Επίλογος» θα χωροθετηθεί επίσης στο ισόγειο της επέκτασης και θα «αποφορτίζει» τον επισκέπτη από την «εμβύθιση» στον αρχαίο κόσμο, επαναφέροντάς τον στο σήμερα, μιλώντας για τη διαχρονική κληρονομιά της αρχαιότητας, την υποδοχή του ελληνικού πολιτισμού στη σύγχρονη κουλτούρα κ.λπ. Ενδεικτικά, στον «Επίλογο» θα παρουσιαστούν το ελληνιστικό κολοσσικό άγαλμα της «Νίκης των Μεγάρων» που βρίσκεται στις αποθήκες του ΕΑΜ, η ρωμαϊκή «Αφροδίτη των Συρακουσών», αλλά και μια τοιχογραφία του Αλέκου Κοντόπουλου με τίτλο «Kerameikos at Athens» (1959), ένας ζωγραφικός πίνακας του Γιώργου Λαζόγκα από τη σειρά «Θραύσματα αγγείων» (2000) κ.ά.
Ο Τάφος του Ατρέα
Οπως επίσης ανέφερε στη χθεσινή συνεδρίαση του Συμβουλίου Μουσείων ο δρ Κωνσταντίνος Νικολέντζος, αναπληρωτής γενικός διευθυντής του ΕΑΜ, στο κέντρο του υπογείου αλλά και του ισογείου της επέκτασης του μουσείου θα υπάρχει ένα αίθριο (ορατό ήδη από τα πρώτα σχέδια της αρχιτεκτονικής πρότασης Τσίπερφιλντ-Τομπάζη), ενώ προβλέπεται η δυνατότητα να παρουσιαστεί στο υπόγειο και μια αποκατάσταση, σε πραγματικό μέγεθος, της εισόδου του θολωτού Τάφου του Ατρέα, η οποία θα περιλαμβάνει και θραύσματα του μνημείου που βρίσκονται στο εξωτερικό, αλλά και ψηφιακές αναπαραστάσεις. Στα σκηνογραφημένα περιβάλλοντα της νέας έκθεσης θα δημιουργηθεί και ένας χώρος αφιερωμένος στον Ταφικό Κύκλο Α΄ των Μυκηνών, σχεδιασμένος έτσι ώστε ο επισκέπτης να αισθάνεται ότι εισέρχεται εντός του.
Υπενθυμίζεται ότι η νέα επανέκθεση θα οργανώνεται σε δύο βασικές θεματικές, εκ των οποίων η πρώτη θα παρουσιάζει την ιστορία του μουσείου και τον εμπλουτισμό των συλλογών του, ενώ η δεύτερη και βασική, με τίτλο «Αρχαίος ελληνικός πολιτισμός: Ιστορία, τέχνη και κοινωνία», θα οργανώνεται σε δεκατρείς ενότητες, με ποικίλα επίπεδα ανάγνωσης, απευθυνόμενα σε διαφορετικές ομάδες επισκεπτών, ανάλογα με τον διαθέσιμο χρόνο και τα ενδιαφέροντά τους.
Ο κ. Νικολέντζος ανέφερε ότι η οριστική μουσειολογική μελέτη βρίσκεται ουσιαστικά σε διάλογο με τη μουσειογραφική αλλά και την αρχιτεκτονική μελέτη του ΕΑΜ, ενώ σημείωσε ότι η διοίκηση του ιδρύματος, σε συνεργασία με διάφορους φορείς του Δημοσίου, βρίσκεται ήδη σε αναζήτηση χώρου, εντός της Αττικής, όπου θα μεταφερθούν με ασφάλεια τα αντικείμενα των συλλογών του, προκειμένου να αρχίσει το έργο της επέκτασης και της αναβάθμισης. Από τη μεριά του, το Συμβούλιο Μουσείων τόνισε ότι στο επόμενο στάδιο των μελετών πρέπει να εμπλουτιστούν με αρχαιότητες οι νέες θεματικές ενότητες για τον Μινωικό πολιτισμό, τη Μακεδονία κ.λπ.
Το Επιγραφικό Μουσείο
Το Συμβούλιο Μουσείων έδωσε επίσης το πράσινο φως στην οριστική μουσειολογική μελέτη του Επιγραφικού Μουσείου, η οποία προβλέπει ότι θα παρουσιαστούν περίπου 470 εκθέματα στους εσωτερικούς εκθεσιακούς χώρους (1.600 τ.μ. μετά την επέκταση) και άλλα 300 στον αύλειο χώρο του (900 τ.μ.), οργανωμένα σε ενότητες για την ιστορία του μουσείου ως «λίθινης βιβλιοθήκης», τη συμβολή των επιγραφών στις ανθρωπιστικές επιστήμες, τις επιγραφές ως ορόσημα ιστορικής σημασίας, την αθηναϊκή δημοκρατία κ.ά. Τέλος, το Συμβούλιο ενέκρινε και τη μουσειογραφική προμελέτη για την επανέκθεση του Αρχαιολογικού Μουσείου Χώρας, όπου θα εκτεθούν τα ευρήματα από τον τάφο του επονομαζόμενου «Γρύπα Πολεμιστή».
