Βουγονία ★★★★
ΣΑΤΙΡΑ (2025), 118΄
Σκηνοθεσία: Γιώργος Λάνθιμος
Ερμηνείες: Εμα Στόουν, Τζέσι Πλίμονς
Μετά την πρεμιέρα της στη Βενετία, η καινούργια ταινία του Γιώργου Λάνθιμου έρχεται και στις αίθουσες, για να αποδείξει ότι ο Ελληνας κινηματογραφιστής, εκτός από ιδιοφυής πλάστης εναλλακτικών κόσμων, μπορεί να είναι και εξίσου καλός παρατηρητής της σύγχρονης πραγματικότητας. Στη σημερινή Αμερική, ένας εργάτης, ερασιτέχνης μελισσοκόμος και οπαδός των θεωριών συνωμοσίας (Τζέσι Πλίμονς) απάγει, μαζί με τον ξάδελφό του, τη σιδηρά CEO (Εμα Στόουν) της εταιρείας όπου δουλεύει. Πεπεισμένοι ότι πρόκειται για… εξωγήινη με αποστολή να εξολοθρεύσει την ανθρωπότητα, οι δυο τους θα προσπαθήσουν να της αποσπάσουν πληροφορίες με κάθε δυνατό τρόπο.
Ο Λάνθιμος σκηνοθετεί ένα χειμαρρώδες σενάριο του βραβευμένου με έξι Emmy Γουίλ Τρέισι («Succession»), το οποίο με τη σειρά του βασίζεται στην ιδέα του κορεατικού «Save the Green Planet» του 2003. Οπως είπαμε, βέβαια, η Βουγονία είναι ένα απολύτως σύγχρονο φιλμ, το οποίο αναλύει και παράλληλα σατιρίζει ανελέητα ένα ενδιαφέρον δίπολο: από τη μία οι (εκουσίως ή ακουσίως) συνωμοσιολόγοι που, μέσω του Ντόναλντ Τραμπ, νιώθουν ότι βρίσκονται σήμερα στην εξουσία και από την άλλη η ψυχρή, εταιρική λογική, η οποία φυσικά έχει το αληθινό κουμάντο. Τα παραπάνω προσωποποιούνται στους χαρακτήρες του Τζέσι Πλίμονς και της Εμα Στόουν αντίστοιχα, οι οποίοι είναι για άλλη μία φορά εξαιρετικοί, δίνοντας φωνή στο δημιουργικό όραμα του Λάνθιμου.
Εκείνος από την πλευρά του κινείται άνετα μεταξύ κωμικών, δραματικών αλλά και σπλάτερ στοιχείων, δοκιμάζοντας τις αντοχές –και ανοχές– του θεατή και επιφυλάσσοντας λίγους, αλλά καλοδιαλεγμένους «λανθιμισμούς» σε οπτικό επίπεδο. Εκεί κυριαρχεί βασικά η επιλογή του γυρίσματος σε εντυπωσιακό VistaVision, το οποίο μεγαλώνει ακόμη περισσότερο την κλίμακα των συμβολισμών και συμβάλλει τα μέγιστα στο μεγαλειώδες μοντάζ του σοκαριστικού φινάλε. Η αρχαιοελληνική «βουγονία», η γέννηση δηλαδή μιας νέας ζωής μέσα από τον θάνατο του παλιού, σε συνδυασμό με την επίσης αρχέγονη τέχνη της μελισσοκομίας, έρχονται να συνδράμουν τον δημιουργό –και κατ’ επέκταση την ανθρωπότητα– καθώς εκείνος αναζητεί απαντήσεις στα σύγχρονα ζητήματα. Οπως βέβαια συμβαίνει συνήθως με τη σπουδαία τέχνη, έτσι κι εδώ η ταινία δεν προσφέρει λύσεις, αλλά αποτελεί τροφή για (μπόλικη) σκέψη.
Κράτα την ψυχή σου στο χέρι και περπάτα ★★★½
ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ (2024), 113΄
Σκηνοθεσία: Σεπιντέ Φαρσί
Εμφανίζονται: Φατίμα Χασούνα, Σεπιντέ Φαρσί
Χρυσή Αθηνά καλύτερου ντοκιμαντέρ στις πρόσφατες «Νύχτες Πρεμιέρας» και συμμετοχή σε δεκάδες φεστιβάλ ανά την υφήλιο, για ένα συγκλονιστικό ντοκουμέντο βγαλμένο κατευθείαν μέσα από την ερειπωμένη Γάζα. Η Ιρανή κινηματογραφίστρια Σεπιντέ Φαρσί συνομιλεί μέσα από μια σειρά βιντεοκλήσεων, σε διάστημα πολλών μηνών, με τη Φατίμα (ή Φάτμα) Χασούνα, μια νεαρή ερασιτέχνιδα φωτογράφο από τη Γάζα, η οποία περιγράφει τη ζωή υπό τη συνεχή απειλή του θανάτου.
Είναι σχεδόν σουρεαλιστικό να παρακολουθεί κανείς το φωτεινό, σχεδόν πάντα χαμογελαστό πρόσωπο της Φάτμα καθώς εκείνη μιλάει με φυσικότητα για τους καθημερινούς βομβαρδισμούς, τον λιμό και τις ξεκληρισμένες οικογένειες. Τα όνειρα και οι ελπίδες της αναμετριούνται μπροστά μας με τον φόβο και αποδεικνύονται αλεξίσφαιρα, παρόλο που η ίδια η Φάτμα έχασε τη ζωή της στο μεταξύ από κάποια ισραηλινή βόμβα. Οι φωτογραφίες και τα βίντεό της, που μοντάρονται ταιριαστά με το υλικό της τηλεφωνικής επικοινωνίας, αποτελούν ολοζώντανες μαρτυρίες μιας τραγωδίας που δεν περιγράφεται με λέξεις.
Συνύπαρξη, λέμε τώρα! ★★★
ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ (2024), 95΄
Σκηνοθεσία: Αμπερ Φαρές
Εμφανίζονται: Νόαμ Σούστερ-Ελιάσι
Βραβευμένο με τον Χρυσό Αλέξανδρο του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, άλλο ένα φιλμ επικεντρώνεται στο σύγχρονο δράμα της Μέσης Ανατολής. Αυτή τη φορά, ωστόσο, η πρωταγωνίστρια είναι Ισραηλινή, καθώς ο φακός της Αμπερ Φαρές ακολουθεί σε διάστημα τεσσάρων ετών την Εβραία κωμικό Νόαμ Σούστερ-Ελιάσι. Εχοντας αραβικές ρίζες, η μεγαλωμένη στη λεγόμενη «Οαση της Ειρήνης» Ελιάσι περιγράφει την εμπειρία μιας κοινότητας όπου Εβραίοι και Παλαιστίνιοι έζησαν αρμονικά ως γείτονες μέσα στο κράτος του Ισραήλ. Η γενναιότητά της θα οδηγήσει στη στοχοποίηση από κάποιους συμπατριώτες της, οι οποίοι τη θεωρούν προφανώς προδότρια. Το φιλμ της Φαρές, γεμάτο από το πηγαίο, αυτοσαρκαστικό χιούμορ της πρωταγωνίστριας, είναι στη μεγαλύτερη διάρκειά του απολαυστικό, μέχρι τελικά να πάρει τραγικές διαστάσεις στο τελευταίο κομμάτι, που μιλάει για την πρόσφατη σύγκρουση και την ισοπέδωση της Γάζας.
Η τελετουργία ★★
ΤΡΟΜΟΥ (2025), 96΄
Σκηνοθεσία: Τζούλια Μαξ
Ερμηνείες: Κόλμπι Μίνιφι, Κέιτ Μπέρτον
Σκηνοθετικό ντεμπούτο για την Τζούλια Μαξ, η οποία δίνει τρομακτικές διαστάσεις στο πολυφορεμένο είδος του οικογενειακού δράματος. Μετά τον θάνατο του πατριάρχη μιας οικογένειας, οι ήδη τεταμένες σχέσεις ανάμεσα σε μητέρα και κόρη θα οδηγηθούν στα άκρα, καθώς η πρώτη προσλαμβάνει έναν μυστηριώδη άνδρα με αποστολή να… αναστήσει τον σύζυγό της. Η σκοτεινή τελετουργία που θα ακολουθήσει θα απελευθερώσει τρομακτικές δυνάμεις πέρα από κάθε έλεγχο. Η Τζούλια Μαξ χρησιμοποιεί έξυπνα το στοιχείο του horror προκειμένου να προσεγγίσει την οικογενειακή ιστορία, επενδύοντάς το μάλιστα με μυστικιστική αύρα, που προσδίδει επιπλέον γοητεία. Κάπου στην πορεία, όμως, ο προσανατολισμός της ταινίας της χάνεται, με τα κλισέ και τις συμβάσεις του είδους να παρασύρουν την αφήγηση μακριά από τις ενδιαφέρουσες προεκτάσεις που αρχικά υποσχόταν.
