Αρκετοί αστέρες του κινηματογράφου, ειδικά στις μέρες μας, είναι πολυπράγμονες: παίζουν σε ταινίες, σκηνοθετούν, γράφουν σενάρια, εμπλέκονται και στην παραγωγή. Ελάχιστοι ωστόσο –μπορεί και κανένας– έχουν καταφέρει να επηρεάσουν τόσο πολύ την τέχνη τους στις διαφορετικές πτυχές της όσο ο Ρόμπερτ Ρέντφορντ, ο οποίος έφυγε χθες από τη ζωή σε ηλικία 89 ετών.
Την τελευταία του πνοή την άφησε στο σπίτι του στα αγαπημένα του βουνά της Γιούτα, εκεί όπου είχε επιλέξει, ήδη από τη δεκαετία του 1960, να βρει καταφύγιο από το χάος του Χόλιγουντ και επίσης εκεί όπου έχτισε το Sundance φεστιβάλ, έναν από τους σπουδαιότερους κινηματογραφικούς θεσμούς του κόσμου.
Τελειοποίησε έναν αρχέτυπο χαρακτήρα που μετέφερε στους περισσότερους ρόλους του: αυτόν του ευφυούς, αξιόπιστου τύπου, ο οποίος μπορεί κάποιες στιγμές να χαμογελάει σαρδόνια, ωστόσο παραμένει καλόβουλος.
Η αρχή βέβαια δεν έγινε στη Γιούτα, αλλά στην Καλιφόρνια, όπου ο ξανθομάλλης, γαλανομάτης νεαρός Μπομπ έμοιαζε βγαλμένος από μεταπολεμική διαφήμιση – ο ίδιος πάντως δεν ήταν ακριβώς πρότυπο μαθητή στο σχολείο και φρόντισε να αποβληθεί από το πανεπιστήμιο, προτού αναχωρήσει για την Ευρώπη με τη φιλοδοξία να γίνει… ζωγράφος. Το σχέδιο απέτυχε, ωστόσο η κατάληξη τον βρήκε σε σχολή υποκριτικής της Νέας Υόρκης και τα υπόλοιπα είναι Ιστορία.
Η αρχή
Το ξεκίνημά του περιλαμβάνει θέατρο και μπόλικη τηλεόραση, ωστόσο η δεκαετία του 1960 έχει και κινηματογράφο· φθάνει μάλιστα να παίξει δίπλα στην Τζέιν Φόντα (για πρώτη φορά) και στον μεγάλο Μάρλον Μπράντο στο «The Chase». Η απογείωση έρχεται ωστόσο λίγα χρόνια αργότερα με το «Butch Cassidy and the Sundance Kid», μια επική περιπέτεια-κυνηγητό τοποθετημένη στην αμερικανική Δύση του 1890, εκεί όπου ο Πολ Νιούμαν και ο Ρέντφορντ παίζουν αντίστοιχα τους δύο παρανόμους του τίτλου της ταινίας. Μία δεκαετία και κάτι αργότερα ο Ρέντφορντ θα έδινε το όνομα Sundance σε ένα καινούργιο φεστιβάλ, που συνίδρυσε στην περιοχή της Γιούτα και έμελλε να εξελιχθεί στο λίκνο του αμερικανικού –και κατόπιν παγκόσμιου– ανεξάρτητου σινεμά, πυροδοτώντας τις καριέρες καλλιτεχνών όπως ο Κουέντιν Ταραντίνο, ο Στίβεν Σόντερμπεργκ, η Εϊβα Ντεβουρνέ, ο Ράιαν Τζόνσον κ.ά.
Πίσω στις αρχές της δεκαετίας του 1970, όπου η καριέρα του Ρόμπερτ Ρέντφορντ πραγματικά εκρήγνυται, ενώ παράλληλα εγκαινιάζεται η μακρόχρονη συνεργασία του με τον Σίντνεϊ Πόλακ. Οι δυο τους θα κάνουν μαζί επτά ταινίες, αρχής γενομένης από το νεο-γουέστερν «Jeremiah Johnson» (1972), το οποίο θα σκαρφαλώσει στο Νο2 του ετήσιου box office. Η συνέχεια είναι θριαμβευτική, με τον Ρέντφορντ να ντύνεται υποψήφιος γερουσιαστής για το «The Candidate» του Μάικλ Ρίτσι, να γίνεται «ζευγάρι» με την Μπάρμπρα Στρέιζαντ στο «Τα καλύτερά μας χρόνια» του Πόλακ, να μπαίνει στα παπούτσια του «Μεγάλου Γκάτσμπι» δίπλα στη Μία Φάροου και στον Μπρους Ντερν, και να αναγνωρίζεται τελικά ως σταρ ολκής στο «Κεντρί» του 1973.
Με τον Πολ Νιούμαν
Ξανά στο πλευρό του Πολ Νιούμαν και με τον σκηνοθέτη του «Sundance Kid», Τζορτζ Ρόι Χιλ, να κρατάει την μπαγκέτα, ο Ρέντφορντ αποτελεί το ήμισυ ενός διδύμου απατεώνων που θα τα βάλει με ένα αφεντικό της μαφίας. Το τρομερό σενάριο του Ντέιβιντ Γουόρντ και οι ερμηνείες των δύο πρωταγωνιστών θα οδηγήσουν την ταινία σε δέκα οσκαρικές υποψηφιότητες, μεταξύ των οποίων και μία του Ρέντφορντ, και επτά χρυσά αγαλματίδια τη βραδιά της απονομής. Ταυτόχρονα, ο Αμερικανός ηθοποιός τελειοποίησε έναν αρχέτυπο χαρακτήρα που μετέφερε στο εξής στους περισσότερους ρόλους του: αυτόν του ευφυούς, αξιόπιστου τύπου, ο οποίος μπορεί κάποιες στιγμές να χαμογελάει σαρδόνια, ωστόσο παραμένει καλόβουλος στο βάθος του.
Γενικώς ο Ρόμπερτ Ρέντφορντ δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ηθοποιός μεγάλου εύρους· αντιθέτως του άρεσε να παίζει ενστικτωδώς, δίχως πολλές πρόβες και υπερανάλυση των χαρακτήρων, σύμφωνα με όσα έχει δηλώσει για εκείνον ο Σίντνεϊ Πόλακ. Οι δυο τους συνεργάστηκαν ξανά στις «Τρεις μέρες του Κόνδορα», ένα κατασκοπικό θρίλερ με πολιτικές προεκτάσεις, το οποίο, κατά κάποιον τρόπο, προετοίμασε το έδαφος για το σπουδαίο «Ολοι οι άνθρωποι του προέδρου». Εκεί, υπό τις οδηγίες του Αλαν Τζ. Πακούλα, ο Ρέντφορντ και ο Ντάστιν Χόφμαν υποδύονται τους δύο ρεπόρτερ της Washington Post, οι οποίοι ξεσκεπάζουν τις λεπτομέρειες του σκανδάλου Watergate που οδηγεί στην παραίτηση του Ρίτσαρντ Νίξον. Διαχρονικό «ευαγγέλιο» για τους δημοσιογράφους και βραβευμένο με τέσσερα Οσκαρ, το φιλμ αποτέλεσε άλλο ένα δείγμα πηγαίου ταλέντου και ανεπιτήδευτης λάμψης του Ρόμπερτ Ρέντφορντ.
Η δεκαετία του 1970 άλλωστε αποτελεί την κορύφωση της δημοφιλίας του. Λίγο οι απανωτές συνεργασίες με σπουδαίους δημιουργούς, λίγο το γεγονός ότι επρόκειτο για έναν από τους ωραιότερους άνδρες που έχουν σταθεί ποτέ μπροστά από κινηματογραφικό φακό, ο Ρέντφορντ ήταν επί τουλάχιστον μία πενταετία ο πιο εμπορικός ηθοποιός του Χόλιγουντ. Κάπου εκεί όμως θα έρθουν στο προσκήνιο και οι υπόλοιπες δημιουργικές ανησυχίες του.
Ηδη από το «Downhill Racer» του 1969 εμφανίζεται ως συμπαραγωγός κάποιων ταινιών του, αλλά το 1980 περνάει για πρώτη φορά και πίσω από την κάμερα με το «Συνηθισμένοι άνθρωποι». Τέσσερα βραβεία Οσκαρ, ανάμεσα στα οποία εκείνο για την καλύτερη ταινία καθώς και την κορυφαία σκηνοθεσία, με τον Ρέντφορντ να επιδεικνύει αξιοθαύμαστη ευαισθησία και διεισδυτικότητα ανατέμνοντας ψυχολογικά μια μεγαλοαστική οικογένεια.
Θα ακολουθήσουν άλλες εννέα δικές του ταινίες (από το οικολογικά ανήσυχο «A river runs through it» με τον νεαρό Μπραντ Πιτ, μέχρι το πολιτικά φορτισμένο «Λέοντες αντί Αμνών»), περισσότερο ή λιγότερο επιτυχημένες, αλλά πάντα με ειλικρινή και έντιμη κινηματογραφική ματιά.
Στο μεταξύ, ο ηθοποιός Ρέντφορντ θα συνεχίσει να γοητεύει δίχως να (φαίνεται ότι) προσπαθεί. Στο «Πέρα από την Αφρική», ξανά του Πόλακ, συναντάει τη Μέριλ Στριπ για να ζήσει έναν παθιασμένο έρωτα με φόντο τη σαβάνα· το 1993 κάνει μια… «Ανήθικη πρόταση» στο ζευγάρι των Ντέμι Μουρ και Γούντι Χάρελσον· το 2013 παίζει υπέροχα τον σχεδόν απόλυτα σιωπηλό πρωταγωνιστή του θρίλερ επιβίωσης «All is Lost»· τελικά εμφανίστηκε μέχρι και σε ταινία της Marvel, το «Κάπτεν Αμέρικα: Ο στρατιώτης του χειμώνα», όπου έκλεψε την παράσταση υποδυόμενος τον «κακό».
Πολιτικός βίος
Τελευταία, αλλά σημαντική πτυχή του εκλιπόντος, ο πολιτικός βίος του. Μαχητικός ακτιβιστής στον αγώνα για την προστασία του περιβάλλοντος και υπερασπιστής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ακόμη και σε εποχές που αυτά δεν ήταν «της μόδας», ο Ρέντφορντ υπήρξε επίσης υποστηρικτής Ρεπουμπλικανών υποψηφίων στη Γιούτα, υπέρμαχος του Μπαράκ Ομπάμα και πολέμιος του Ντόναλντ Τραμπ. Ηταν με δυο λόγια ελεύθερος (και ωραίος).
