Οταν το 2021 ολοκληρωνόταν ο κινηματογραφικός κύκλος του Ντάνιελ Κρεγκ ως «007» και έπεφταν οι τίτλοι τέλους του απροσδόκητα μελαγχολικού «No Time To Die» του Κάρι Φουκουνάγκα, οι παραγωγοί των ταινιών Τζέιμς Μποντ καθησύχαζαν το κοινό: «Ο Τζέιμς Μποντ θα επιστρέψει», αναγραφόταν χαρακτηριστικά στα credits της ταινίας.
Τέσσερα χρόνια μετά, ουδείς γνωρίζει ακόμη ποιός (ή ποια αν λάβουμε υπόψη δημοσιεύματα των τελευταίων χρόνων) θα «μπει» στο κομψό σακάκι που φόραγε για πέντε ταινίες ο Ντάνιελ Κρεγκ. Αυτό που γνωρίζουμε, όμως, από το απόγευμα της Πέμπτης, είναι πως για πρώτη φορά στη μακρά κινηματογραφική ιστορία του franchise ο καλλιτεχνικός έλεγχός του παύει να βρίσκεται στις αρμοδιότητες των εμβληματικών παραγωγών Μπάρμπαρα Μπρόκολι και Μάικλ Τζ. Ουίλσον -συνεχιστών της δυναστείας Μπρόκολι που δημιούργησε το κινηματογραφικό franchise του πράκτορα 007 και που διατηρούσε πλήρη εποπτεία πάνω σε αυτό για περισσότερες από έξι δεκαετίες.
Κάπως έτσι, η Amazon του Τζεφ Μπέζος -η οποία είχε ήδη εξαγοράσει την εταιρεία παραγωγής MGM– αποκτά πλέον τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο για την κινηματογραφική (και όχι μόνο) αξιοποίηση του brand που λέγεται «Τζέιμς Μποντ».
Τι αλλάζει στην πράξη; Μέχρι χτες, Μπρόκολι και Ουίλσον ήταν υπεύθυνοι για όλες τις πτυχές που αφορούσαν την καλλιτεχνική διαχείριση του «007». Το πότε και το πώς θα γυριστεί μια ταινία, οι πρωταγωνιστές, ο τίτλος, τα ενδεχόμενα ριμέικ ή οι τηλεοπτικές μεταφορές, αποτελούσαν αρμοδιότητες των δύο αδελφών. Οι δυο τους, όπως αναφέρουν οι New York Times, είχαν τον τελευταίο λόγο ακόμη και για τους διαλόγους της εκάστοτε ταινίας, τις διαφημίσεις, τις αφίσες, τον τρόπο με τον οποίο γυρίζονταν οι περιβόητες σκηνές δράσης.
Και όλα αυτά σε ένα franchise με μοναδικά ποιοτικά και ποσοτικά χαρακτηριστικά στην παγκόσμια κινηματογραφική βιομηχανία. Αρκεί κανείς να σκεφτεί πως μετρά 25 ταινίες, με έσοδα και κέρδη δισεκατομμυρίων, τεράστια επίδραση στην ποπ κουλτούρα, στο εμπόριο, στη διαφήμιση. Τζειμς Μποντ, άλλωστε, δεν είναι μόνο σινεμά, αλλά ρολόγια Omega, αυτοκίνητα Aston Martin και φυσικά dry martini… «shaken not stirred», όπως το ζητούσαν διαχρονικά όλοι οι Τζέιμς Μποντ.
Ειδικά για την -κατά πολλούς ιδιαίτερα αυστηρή και σκληρή- Μπρόκολι η υπόθεση Τζέιμς Μποντ είναι συνδεδεμένη με όλη της τη ζωή. Μέχρι τα 6 της η ίδια νόμιζε ότι ο 007 ήταν αληθινό πρόσωπο. Το 1962, μωρό ακόμη, είχε βρεθεί στην Τζαμάικα στα γυρίσματα του «Dr No», ενώ όταν αρρώστησε το 1967 στα γυρίσματα του «You Only Live Twice» στην Ιαπωνία, πέρασε τις μέρες της αναρρώνοντας στη σουίτα που ήταν προορισμένη για τον Σον Κόνερι. Αφού αφιέρωσε όλη της τη ζωή επεκτείνοντας τη δυναστεία που ξεκίνησε ο πατέρας της Αλμπερτ, δήλωσε χτες έτοιμη να ασχοληθεί με άλλα σχέδια που έχει στο μυαλό της.
«Κάν’ το όπως το Star Wars». Ναι, άλλα είναι για καλό;
Η επόμενη μέρα βρίσκει τους φανατικούς οπαδούς του franchise προβληματισμένους. Ο Ντέιβιντ Ζαρίτσκι, δημιουργός του καναλιού «The Bond Experience» στο Youtube, δηλώνει στο BBC πως «σε επίπεδο νοσταλγίας είναι λυπημένος», όμως από την άλλη παραδέχεται ότι δεν είναι οπαδός της αδράνειας στην οποία το franchise είχε περιπέσει τα τελευταία χρόνια εκτιμώντας παράλληλα πως μια εταιρεία σαν την Amazon δεν θα επιτρέψει την παράταση αυτής της αδράνειας.
Ο Λάνσελοτ Ναραϊάν, ιστορικός του κινηματογράφου ο οποίος έχει εμβαθύνει στη διαδρομή του Τζέιμς Μποντ στη μεγάλη οθόνη, συγκρίνει στο ίδιο δημοσίευμα τη νέα σελίδα στην ιστορία του «007» με την πώληση της Lucasfilm του Τζορτζ Λούκας στην Disney το 2012. Τότε, μπήκε μεν στις ράγες με μεγάλη ταχύτητα η νέα τριλογία του «Star Wars», όμως η αύξηση της παραγωγικότητας, τα συνεχή spin-off, οι νέες ταινίες και σειρές οδήγησαν το franchise στα όρια του. Ανάλογη ήταν και η εξέλιξη του Marvel Cinematic Univrse το οποίο εδώ και μια πενταετία αδυνατεί να βρει τον βηματισμό του παράγοντας κατά γενική ομολογία κακές ταινίες.
Αυτό το οποίο εξασφάλιζε την εξέλιξη του Μποντ ανά τις δεκαετίες είναι η δυναμική του να αλλάζει και να προσαρμόζεται στην εκάστοτε ποπ συνθήκη. Η περίπτωση του Ντάνιελ Κρεγκ -ενός εσωστρεφούς, μυστήριου Μποντ με τραύματα και αδυναμίες- είναι ενδεικτική αυτής της τάσης. Μετά την εποχή Κρεγκ, κάποιοι θέτουν το ερώτημα: Μπορεί το προϊόν Μποντ να επανεφευρεθεί με όρους σύγχρονους και ταυτόχρονα μαζικούς;
Δημοσίευμα του BBC εκτιμά πως στις νέες αυτές συνθήκες η Αmazon είναι πολύ πιθανό να επικεντρωθεί σε κάποιο origin story ήρωα του «σύμπαντος» του 007. Πράγματι, σχεδόν όλοι οι λεγόμενοι «κακοί» – αντιήρωες του Μποντ θα μπορούσαν να έχουν τη δική τους αυτόνομη, ξεχωριστή κινηματογραφική ή τηλεοπτική ιστορία.
Τα τελευταία χρόνια, άλλωστε, κυκλοφόρησαν ανάλογες ταινίες με θετικό αποτύπωμα στο box-office και στο κοινό. Χαρακτηριστικά παραδείγματα η «Cruela» της Εμα Στόουν και ο «Wonka» του Τιμοτέ Σαλαμέ.
Αινίγματα και αμφιβολίες
Κι ενώ πράγματι θα φάνταζε «πικάντικη» ιδέα να δούμε τη ζωή της Μ πριν γίνει Μ ή του Μπλόφιλντ πριν γίνει ο «κακός» που όλοι γνωρίσαμε, ποιος μπορεί να αποκλείσει ότι μπροστά στην προοπτική εύκολου χρήματος δεν θα «ξεχειλώσει» το franchise. Ηδη, μερικοί φανατικοί του 007 προειδοποιούν σε αναρτήσεις τους στα social media την Amazon επισημαίνοντας ότι θα πρέπει να σεβαστεί το «πρεστίζ», το ύφος, την ιστορία και φυσικά την ιστορική παρακαταθήκη τόσο του συγγραφέα Ιαν Φλέμινγκ που «γέννησε» τον Μποντ, όσο και της οικογένειας Μπρόκολι που δημιούργησε τον κινηματογραφικό μύθο.
Η δημοσιογράφος Χάνα Στρονγκ χαρακτηρίζει τη μεταφορά της καλλιτεχνικής ευθύνης στην Amazon «μια κακή εξέλιξη». «Το γεγονός ότι ο έλεγχος μετατίθεται σε μια αμερικανική εταιρεία, η οποία δεν έχει δείξει και τόση αφοσίωση στον σπουδαίο κινηματογράφο, είναι μάλλον ένα αρκετά ανησυχητικό σημάδι», σχολιάζει χαρακτηριστικά στο BBC. Η ίδια συμπληρώνει: «Οταν η Amazon αγόρασε την MGM, η Μπρόκολι δήλωνε πως δυσκολευόταν να έρθει σε μια μέση λύση με την Amazon. Υποψιάζομαι ότι η μέση λύση που βρέθηκε περιλαμβάνει πάρα πολλά χρήματα».
Το πρώτο μεγάλο αίνιγμα είναι ποιος θα είναι ο νέος Τζέιμς Μποντ. Η Μπρόκολι είχε ξεκαθαρίσει στο παρελθόν ότι δεν υπάρχει κάποιος φυλετικός περιορισμός, αλλά ότι ο 007 δεν μπορεί παρά να είναι άνδρας. Οι περισσότεροι αναλυτές εκτιμούν πως τη «γραμμή» αυτή δεν πρόκειται να την ανατρέψει άμεσα η Amazon. Από την άλλη, θεωρείται πιο πιθανό η νέα εποχή να μην ξεκινήσει με μια ταινία, αλλά ίσως με την προώθηση κάποιας εμπορικής καμπάνιας. Ο Τζεφ Μπέζος, πάντως, ήδη έδωσε το πρώτο δικό του μήνυμα. «Ποιον θα επιλέγατε για νέο Μποντ;» ρώτησε τους ακολούθους του στο Χ, εκκινώντας και επίσημα τη νέα… αμερικανική εποχή για τον εμβληματικό Βρετανό πράκτορα.
Εξωτερική φωτογραφία: Ο Ντάνιελ Κρεγκ σε πρεμιέρα του «Spectre» το 2015. [AP Photo/Michael Sohn, File]
