Αφού το «Εμίλια Πέρεζ» κέρδισε τις Κάννες -με το βραβείο της Επιτροπής και άλλο ένα για το ερμηνευτικό ανσάμπλ της ταινίας- η ταινία του Ζακ Οντιάρ μετρά 13 ιστορικές υποψηφιότητες στο Οσκαρ, που ανακοινώθηκαν χθες: είναι κατά μία λιγότερες από όσες συγκέντρωσαν οι ταινίες «Ολα για την Εύα», «Τιτανικός» και «La La Land», που είχαν από 14, οι περισσότερες που έχει καταφέρει να μαζέψει μια ταινία στον θεσμό. Το «Εμίλια Πέρεζ» έχει πάντως την πρωτιά στις υποψηφιότητες ξενόγλωσσης ταινίας στην ιστορία των Οσκαρ, ενώ η πρωταγωνίστρια Κάρλα Σοφία Γκασκόν, είναι η πρώτη τρανς γυναίκα που διεκδικεί χρυσό αγαλματίδιο Α’ γυναικείου ρόλου.
Αν και τα Οσκαρ αγκαλιάζουν όλο και πιο πολύ τη «νετφλιξοποίηση» της οπτικοακουστικής αισθητικής που μας έχει επιβληθεί χωρίς κιόλας να το έχουμε καλοκαταλάβει (η κονιορτοποίηση της αλγοριθμικής λογικής των καιρών μας -όπως και έκανε και φέτος με επιλογές σαν το «A Complete Unknown» ή το «Wicked»), επιλέγει να φέρει μπροστα μια ταινία που ανήκει περισσότερο στον κόσμο των «high brow» φεστιβάλ και υμνήθηκε πολύ τη χρονιά που πέρασε, για λόγους που δεν είναι πάντα κατανοητοί.
Εμίλια Πέρεζ: Χαμένοι στη μετάφραση
Το «Εμίλια Πέρεζ» θέλει να είναι λίγο απ’ όλα χωρίς να είναι τελικά τίποτα. Είναι ξεκούρδιστο μιούζικαλ, που κάνει άναρχα και φάλτσα ξεσπάσματα (ακόμα και όταν σε αυτό τραγουδούν επαγγελματίες τραγουδίστριες σαν τη Σελένα Γκόμεζ). Εχει ως εφαλτήριο την γκανγκστερική ταινία αλλά φεύγει από τα μεξικάνικα καρτέλ και γρήγορα γίνεται ένα μελόδραμα που κάνει τόση επίκληση στο συναίσθημα, που σχεδόν ζητιανεύει τη συμπόνια του θεατή.
Σκοπός του Οντιάρ στην ταινία δεν είναι να τα δέσει όλα αυτά με έναν τρόπο που να βγάζουν νόημα ή να μοιάζουν ομαλά στη μετάβασή τους. Αντιθέτως, ήθελε να υπογραμμίσει την πολυφωνία του εγχειρήματος, που όσες περισσότερες «γλώσσες» μιλάει, τόσα λιγότερα τελικά λέει.
Πάντως, βλέπουμε στην ταινία να πριμοδοτείται το δύστροπο, το ασυνήθιστο, μέχρι και το «άσχημο», αν και εφόσον αυτό μπορεί να βαφτιστεί καινοφανές -ακόμα και αν δεν υπάρχει ουσιαστική πρωτοπορία στο να μπλέκει κάποιος τα πάντα και να τα σερβίρει όπως-όπως. Μια ταινία που θέλει να τα χωρέσει όλα χωρίς να βρίσκει ομορφιά σε τίποτα και δίχως να ξέρει κιόλας τι θέλει να πει. Γιατί αν ο φεμινισμός που προτείνεται εδώ χωρά στο σχήμα «άντρας γκάνγκστερ και “τερας” γίνεται γυναίκα μετανοούμενη και τελικά “αγία”», τότε το πράγμα χωλαίνει πολύ.
Το «match point» του Λούκα Γουαντανίνο
Μάικ Φέιστ και Τζος Ο’ Κόνορ στα γυρίσματα του «Challengers» του Λούκα Γκουαντανίνο, που έμεινε έξω από όλες τις υποψηφιότητες των Οσκαρ. Φωτ.: Metro Goldwyn Mayer Pictures vía AP
Και από την άλλη, είναι το «Challengers», μια από τις δυνατότετερες ταινίες της περσινής χρονιάς, που όσο ιδρωμένο τένις και αν έπαιξε έμεινε εκτός της οσκαρικής κούρσας. Ο Τρεντ Ρέζνορ και ο Ατικους Ρος, εργολάβοι πλέον των σάουντρακ, ακόμα και αν καμαρώνουν ήδη δύο Οσκαρ στις βιβλιοθήκες τους, στην ταινία του Λούκα Γκουαντανίνο παρέδωσαν μια μουσική επένδυση υποδειγματική. Οχι μόνο η τέκνο τους έπιασε το χτυποκάρδι του τοξικού τριγώνου της ταινίας, μα και σε μεγάλο βαθμό το όρισε: κάθε beat ακουγόταν σαν το επόμενο λάθος -ή πάθος- των ηρώων. Ακόμα και αν έμοιαζε πως το σάουντρακ της ταινίας πάει καρφί για το βραβείο Πρωτότυπης Μουσικής, τελικά έμεινε εντελώς εκτός και από τις υποψηφιότητες.
Ομοίως και η ίδια η ταινία, που είναι μια σπουδή στον ναρκισσισμό που μπορεί να φερθεί στην ίδια τη ζωή σαν να είναι ένα σερβίς στο τένις, χωρίς να χάνει ποτέ το νεύρο και το χιούμορ της. Η σκηνοθεσία και το μοντάζ αμφότερα έπαιξαν με γωνίες και κοψίματα σχεδόν σοβιετικής χροιάς και αγχωτικά όσο χρειάζεται για την περίσταση. Και έπειτα, είναι οι ψυχωμένες ερμηνείες του βασικού τρίο, εκ των οποίων η ψυχρή πονηράδα της Ζεντάγια μα και η ζαβλακωμένη βαρεμάρα του Τζος Ο’ Κόνορ έδεσαν άψογα δια της αντίστιξης -το «ίσο» κρατούσε ανάμεσά τους ο Μάικ Φάιστ (αλήθεια, είδαμε πέρυσι κάτι πιο σέξι από τους τρεις τους να τσιλιμπουρδίζουν σε ένα δωμάτιο φοιτητικών εστιών;).
Το «Challengers» υπήρξε το τέλειο υλικό για να λάμψει ο Λούκα Γκουαντανίνο -ένας σκηνοθέτης που συχνά αναλώνεται στον δικό του ναρκισσισμό, εδώ είχε τρεις ήρωες-συμπορευτές, σε ένα τοξικό ερωτικό τρίγωνο που κατάφερναν να ρουφούν και να μεταβολίζουν αυτή του τη διάθεση προς τη σωστή κατεύθυνση. Και τα κατάφερε, παραδίδοντας μιας σχεδόν άψογη ταινία, πλήρως απολαυστική και απαλλαγμένη από την όποια υπερπροσπάθεια.
Δεν θέλουμε να ξέρουμε πόσο… δύσκολες ώρες περνάει τώρα οσκηνοθέτης, αν κρίνουμε από τη θεαματική του αποχώρηση από τις Χρυσές Σφαίρες, που στην τελική το «Challengers» είχε τέσσερις και ένα βραβείο (ο Τρεντ Ρέζνορ και ο Ατικους Ρος μπορούν να χαμογελούν τουλάχιστον για αυτό).
Εχει όμως τελικά τόσο μεγάλη σημασία σε ποιον δίνουν και σε ποιον όχι το πράσινο φως τα Οσκαρ για το τι θα πει καλό σινεμά; Φυσικά και όχι. Αυτό το ξέραμε από την αρχή. Αλλά είμαστε εδώ για την κουβέντα, γιατί τίποτα δεν θα ήταν το ίδιο απολαυστικό χωρίς αυτή.
Κεντρική φωτογραφία: Σκηνή από το «Challengers» του Λούκα Γκουαντανίνο. [Metro Goldwyn Mayer Pictures]
