Είχαν μια εξαιρετική συνεργασία, από εκείνες που συγκινούν, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για δύο μεγάλες προσωπικότητες του κινηματογράφου. Ο Μαρτσέλο Μαστρογιάνι και ο Θόδωρος Αγγελόπουλος έκαναν δύο ταινίες, τον «Μελισσοκόμο» (1986) και «Το μετέωρο βήμα του πελαργού» (1991). Ταινίες με τεράστια απήχηση στη χώρα μας και στο εξωτερικό για την αριστοτεχνική σκηνοθεσία, το σενάριο αλλά και τη συμμετοχή διεθνών αστέρων του σινεμά.
Εχουν περάσει περίπου 33 χρόνια από την κυκλοφορία του φιλμ «Το μετέωρο βήμα του πελαργού», που την Τρίτη 17 Δεκεμβρίου στις 8 μ.μ. θα προβληθεί στο Ιδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, στο πλαίσιο της έκθεσης πρωτότυπων αφισών με τίτλο «Μαρτσέλο Μαστρογιάνι – 100 χρόνια μετά», και το σενάριο είναι και πάλι επίκαιρο λόγω της πολιτικής του χροιάς και του μεταναστευτικού ζητήματος. Η ιστορία ακολουθεί έναν πολιτικό (Μαστρογιάνι) ο οποίος, μετά από κάποια συνεδρίαση στη Βουλή, εγκαταλείπει το Κοινοβούλιο και το σπίτι του και εξαφανίζεται χωρίς να αφήσει ίχνος. Ενας δημοσιογράφος, που κάνει ρεπορτάζ στην παραμεθόριο για τους εγκλωβισμένους μετανάστες και πρόσφυγες στα σύνορα, συναντά έναν άνδρα που μοιάζει με τον αγνοούμενο πολιτικό. Η σύζυγός του (Ζαν Μορό) δεν τον αναγνωρίζει και εκείνος δεν αφήνει την εντύπωση ότι είναι πράγματι ο πολιτικός. Εχει πλέον απομονωθεί σε έναν καταυλισμό προσφύγων μιας ακριτικής πόλης, σε έναν κόσμο αβέβαιο, γεμάτο όρια και εμπόδια. Η πρώτη φορά που το φιλμ προβλήθηκε ήταν το 1991, στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.
«Αυτή ήταν η δεύτερη ταινία που έκανε ο Αγγελόπουλος με τον Μαστρογιάνι. Είχε προηγηθεί ο “Μελισσοκόμος”. Ο Μαστρογιάνι ήταν ένας πολύ απλός άνθρωπος, έκανε παρέα με τα μέλη του συνεργείου και είχε πολύ χιούμορ», λέει στην «Κ» η σύζυγος του άδικα χαμένου Θόδωρου Αγγελόπουλου, Φοίβη Αγγελοπούλου. Πράγματι, ο γοητευτικός σταρ του ιταλικού κινηματογράφου –και όχι μόνο– ήταν επαγγελματίας και ταυτόχρονα πολύ προσιτός. Ο Ιταλός ηθοποιός ή, αλλιώς, «Λατίνος εραστής», όπως τον χαρακτήριζαν, προσαρμόστηκε στην καθημερινότητα της Φλώρινας όπου πραγματοποιήθηκαν τα γυρίσματα της ταινίας το 1991. Εξάλλου είχε ξαναβρεθεί στα ίδια μέρη με τον ίδιο σκηνοθέτη για τον «Μελισσοκόμο».
Μόνο που όσον αφορά τα γυρίσματα του «Πελαργού», ο πρωταγωνιστής και ένας από τους πιο εμβληματικούς ηθοποιούς του 20ού αιώνα συνάντησε την αντίδραση του πρώην μητροπολίτη Φλωρίνης Αυγουστίνου Καντιώτη για το περιεχόμενο της ταινίας, το οποίο θεωρούσε προσβλητικό για τον Χριστιανισμό. Ο μητροπολίτης απειλούσε ότι θα αφορίσει τον Αγγελόπουλο, αλλά ο σκηνοθέτης δεν υποχώρησε. «Είχαμε μια μεγάλη περιπέτεια, σχεδόν όταν τελειώναμε τα ντεκόρ της ταινίας. Πέσαμε σε αυτή τη θλιβερή κατάσταση. Αυτό δεν επηρέασε καθόλου τον Μαστρογιάνι, το αντιμετώπισε με χιούμορ», εξηγεί η κ. Αγγελοπούλου.
Για τη σχέση του με τον Αγγελόπουλο, ο Μαστρογιάνι δήλωνε τον Ιανουάριο του 1991 σε συνέντευξή του στη Μαρία Κατσουνάκη για το περιοδικό «ΕΝΑ», ότι αυτή ήταν φιλική και καθόλου περίπλοκη. «Οταν λέω ότι ο ηθοποιός πρέπει να διεισδύσει στον κόσμο του σκηνοθέτη, αυτό εξαρτάται από την ευαισθησία του ηθοποιού. Αν μπορέσει να τον προσεγγίσει, ο περίπατος θα έχει ήδη αρχίσει. Τις περιπέτειες τις αντιμετωπίζουν οι δυο τους από κοινού (…) Εγώ επιλέγω πάντα σκηνοθέτες που αγαπώ, ακόμη κι αν είναι άγνωστοι».
Μαρτσέλο Μαστρογιάνι – 100 χρόνια μετά
Γεννημένος στο χωριό Φοντάνα Λίρι, νότια της Ρώμης, ο μικρός Μαρτσέλο μεγάλωσε με φόντο τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Τα παιδικά χρόνια του ηθοποιού ήταν δύσκολα. Γιος επιπλοποιού σε ένα νοικοκυριό της μεσαίας τάξης, το αγόρι έζησε υπό την έλλειψη επαρκών οικονομικών πόρων και σταθερότητας. Ωστόσο, ακόμα και στη σκιά του πολέμου, ο Μαστρογιάνι βρήκε στην τέχνη της υποκριτικής την ανακούφιση και τον σκοπό του. Μετά τον πόλεμο, γράφτηκε στο Πανεπιστήμιο της Ρώμης ξεκινώντας την καριέρα του, πρώτα σε ερασιτεχνικές θεατρικές παραστάσεις με χορηγία του πανεπιστημίου. Το 1948 έκανε το ντεμπούτο του στο ιταλικό θέατρο.
Το Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο Αθηνών γιορτάζει φέτος την επέτειο των 100 χρόνων από τη γέννηση του Μαρτσέλο Μαστρογιάνι με την έκθεση «Μαρτσέλο Μαστρογιάνι – 100 χρόνια μετά», που φιλοξενείται στο Ιδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης μέχρι τις 21 Δεκεμβρίου. Πρόκειται για ένα οπτικό ταξίδι στην Ιστορία του κινηματογράφου που αναδεικνύει την πολυμορφία του Μαστρογιάνι και τη διαρκή επίδρασή του στη λαϊκή κουλτούρα, με έμφαση στις ταινίες που τον έκαναν μία από τις πιο αναγνωρίσιμες φιγούρες της διεθνούς σκηνής.
Στον πρώτο και τον δεύτερο όροφο του Ιδρύματος οι επισκέπτες θα βρεθούν μπροστά σε μεγάλες αφίσες από φιλμ όπως τα «Διαζύγιο αλά ιταλικά» (1961) του Πιέτρο Τζέρμι, «8 ½» (1963) του Φεντερίκο Φελίνι, «Χθες, σήμερα, αύριο» (1963) του Βιτόριο ντε Σίκα, Η «γλυκιά ζωή» (1960) του Φεντερίκο Φελίνι, «Ο κλέψας του κλέψαντος» (1958) του Μάριο Μονιτσέλι κ.ά.
«Συνεργαστήκαμε με τον πολιτιστικό σύλλογο IMAGO στην Ιταλία. Εκείνος μας έστειλε τις πρωτότυπες αφίσες», μας λέει ο διευθυντής του Ιταλικού Μορφωτικού Ινστιτούτου Αθηνών, Φραντσέσκο Νέρι. «Πέρυσι ήταν η επέτειος του Τζεφιρέλι, φέτος του Μαστρογιάνι. Θέλαμε να τον τιμήσουμε, γιατί έχει γυρίσει περισσότερες από 150 ταινίες. Εμείς, όμως, επιλέξαμε αφίσες από λιγότερο γνωστές κινηματογραφικές του δουλειές, καθώς στόχος μας είναι το κοινό να μάθει καλύτερα το έργο του». Σε όλο τον κόσμο, γνώριζαν τον Μαστρογιάνι μέσα από την ταινία «Η γλυκιά ζωή». Ωστόσο, όταν τον ρωτούσαν για αυτή την ταινία, εκείνος απαντούσε ότι έχει κάνει κι άλλες. «Ηταν ένας πολύ καλός ηθοποιός, και μάλιστα λίγο ντροπαλός όταν του έλεγαν ότι είναι γόης, όμορφος άνδρας», σημειώνει ο κ. Νέρι.
Η δεκαετία του 1960, στη διάρκεια της οποίας κυκλοφόρησαν πολλές από τις ταινίες του Μαστρογιάνι, ήταν η «χρυσή περίοδος» του ιταλικού κινηματογράφου. Τότε, άρχισαν να «ανθίζουν» ταλέντα όπως οι Πιερ Πάολο Παζολίνι, Μάρκο Μπελόκιο, Φραντσέσκο Ρόσι, Μπερνάρντο Μπερτολούτσι και οι αδελφοί Ταβιάνι. «Ηταν μια περίοδος κατά την οποία το ιταλικό σινεμά βρισκόταν στο ίδιο επίπεδο με το αμερικανικό, το ευρωπαϊκό γενικότερα», λέει ο διευθυντής του Ιταλικού Μορφωτικού Ινστιτούτου Αθηνών. Και συμπληρώνει: «Για παράδειγμα, η ιταλική κωμωδία εκείνης της εποχής ήταν καλή και σημαντική, επειδή ασκούσε μια κριτική στην κοινωνία. Αλλά υπήρχαν πολλοί ηθοποιοί, σκηνοθέτες που παραμένουν διαχρονικοί – γι’ αυτό και έχουμε μεγάλη παράδοση σε αυτόν τον τομέα».
___________________________________________________________________________________________
Κεντρική φωτό: Η Ζαν Μορό (αριστερά), ο Μαρτσέλο Μαστρογιάνι (δεξιά) και ο Θόδωρος Αγγελόπουλος (πίσω αριστερά) φτάνουν στο Φεστιβάλ των Καννών για την πρεμιέρα της ταινίας «Το μετέωρο βήμα του πελαργού». 18 Μαΐου 1991. Φωτ.: AP/Jose Goitia.
