Μέρες μεγάλης άνθησης φαίνεται να γνωρίζουν τελευταία τα ουγγρικά γράμματα. Μετά το Νομπέλ Λογοτεχνίας που απονεμήθηκε πρόσφατα στον σπουδαίο Λάσλο Κρασναχορκάι, έγινε γνωστή αργά το βράδυ της Δευτέρας και η βράβευση του Ουγγροβρετανού Ντέιβιντ Ζάλαϊ με το Booker 2025 για το μυθιστόρημά του με τίτλο «Flesh». Βέβαια στην περίπτωση του γεννημένου στο Μόντρεαλ και μεγαλωμένου στο Λονδίνο Ζάλαϊ δεν έχουμε να κάνουμε ακριβώς με αναφανδόν Ούγγρο, ωστόσο το θέμα της μετανάστευσης –και της ταυτότητας του μετανάστη– παραμένει έντονο στο έργο του. Ο ήρωας μάλιστα του βραβευμένου πλέον «Flesh» (πρόκειται για το έκτο κατά σειρά βιβλίο του) είναι ένας νεαρός που μεγαλώνει όχι στην Αγγλία, όπως ο συγγραφέας, αλλά στην Ουγγαρία.
Σύμφωνα με όσα διαβάζουμε στην περιγραφή της πλοκής, ο ντροπαλός και απομονωμένος Ιστβαν απομακρύνεται κάπως βίαια από την παιδική του ηλικία έπειτα από μια σειρά γεγονότων που τελικά θα τον οδηγήσουν σε μια ζωή καθορισμένη από την καλοσύνη –ή την ιδιοτέλεια– των αγνώστων. Καθώς τα χρόνια περνούν, ο ίδιος παλεύει να βρει τη θέση του σε έναν κόσμο που αλλάζει, σημαδεμένος από τραύματα που δεν έχουν επουλωθεί και από ρόλους που δεν επέλεξε.
«Οι κριτές επέστρεφαν ξανά και ξανά σε αυτό το βιβλίο εξαιτίας της μοναδικότητάς του. Δεν είχαμε διαβάσει ποτέ κάτι παρόμοιο. Είναι, με πολλούς τρόπους, ένα σκοτεινό βιβλίο, αλλά ταυτόχρονα απολαυστικό. Εξερευνά τι σημαίνει να είσαι ζωντανός –μέσα σε ένα σώμα– και να είσαι άνθρωπος. Είναι ένα βαθύ, πρωτότυπο και πανέμορφα γραμμένο έργο που μένει μέσα σου πολύ καιρό μετά το τέλος του», σημείωσε στο σκεπτικό της επιτροπής του φετινού Booker ο πρόεδρός της, Ρόντι Ντόιλ. Αν κάτι πάντως ξαφνιάζει στη συγκεκριμένη επιλογή, είναι μάλλον ότι πρόκειται για ένα βιβλίο που κινείται βασικά γύρω από την ανδρική εμπειρία, θέμα σχετικά «αντιδημοφιλές» στις μέρες μας.
Από την άλλη, η κριτικός λογοτεχνίας του Guardian Τζάστιν Τζόρνταν εντόπισε την τόλμη του βιβλίου του Ζάλαϊ περισσότερο στη φόρμα παρά στη θεματική του. «…Στο μεταξύ, εμείς είμαστε εντελώς αποκομμένοι από τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τα κίνητρά του (σ.σ. του Ιστβαν): βλέπουμε μόνο πως οι άλλοι αντιδρούν απέναντί του, πως τον ποθούν ή τον φοβούνται. Το περισσότερο που ακούμε από τον ίδιο τον Ιστβαν είναι ένα σκέτο, μη δεσμευτικό “ΟΚ”. Είναι μια ρισκαδόρικη στρατηγική, όμως αυτή η αφηγηματική επιπεδότητα αποδίδει τα μέγιστα», σημειώνει χαρακτηριστικά η Τζόρνταν.
Από όλα τα παραπάνω συνάγεται ότι ο 51χρονος Ντέιβιντ Ζάλαϊ αποτελεί μία από τις πιο αξιοπρόσεκτες λογοτεχνικές φωνές τού σήμερα. Αλλωστε και το προηγούμενο μυθιστόρημά του, με τίτλο «All that man is», είχε επίσης προταθεί για το βραβείο Booker. Οπως ανακοινώθηκε χθες, το «Flesh» πρόκειται να κυκλοφορήσει σε ελληνική μετάφραση της Βάσιας Τζανακάρη τον προσεχή Μάρτιο από τις εκδόσεις Ψυχογιός.
