– Να σας πω την αλήθεια, εγώ ανακουφίστηκα. Πονούσα για έξι χρόνια, κορίτσια, έξι χρόνια. Και οι γιατροί μού έλεγαν ότι φταίει το έξτρα βάρος!
– Και εμένα!
– Βέβαια όταν έπεσαν τα μαλλιά μου κατάλαβα ότι πραγματικά ήμουν άρρωστη.
– Είναι σοκ για μια γυναίκα.
– Τόσο δύσκολο να νιώσεις ωραία μετά.
Ο παραπάνω διάλογος πραγματοποιείται σε μια ογκολογική κλινική, το πεδίο δράσης του κόμικ «Ιστορίες από την αίθουσα αναμονής» της Γεωργίας Ζάχαρη, το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 13 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.
«Το 90% των γυναικών που μας μίλησαν έβλεπε τη ζωή με έναν απίστευτα ενεργητικό και χαρούμενο τρόπο. Ηταν σαν να μου έλεγαν: “Βγες έξω, άδραξε τη μέρα, κάνε ό,τι θέλεις!”» λέει η δημιουργός Γεωργία Ζάχαρη.
Σε ένα graphic novel με περισσότερες από εκατό σελίδες παρουσιάζονται αληθινές ιστορίες γυναικών που νοσούν ή νόσησαν από καρκίνο και οι οποίες ξεδιπλώνονται μέσα από φανταστικούς διαλόγους μεταξύ τους, με τους γιατρούς, τις οικογένειες και τους φίλους τους.
Η Γεωργία Ζάχαρη, γνωστή στο ευρύ κοινό για τη μεταφορά των βιβλίων της Αλκης Ζέη «Το καπλάνι της βιτρίνας» και «Κοντά στις ράγες» σε graphic novel, αυτή τη φορά καταθέτει ένα εντελώς διαφορετικό έργο. «Το κόμικ είναι μόνο ένα μέρος της διαδικασίας η οποία ξεκίνησε το 2021. Ηταν σαν να κάναμε δημοσιογραφική δουλειά, καθώς χρειάστηκε να πάρουμε συνεντεύξεις από 25 γυναίκες. Η ιδέα πίσω από αυτό, και η οποία ανήκει στην ιστορικό τέχνης και επιμελήτρια Δήμητρα Τσιαούσκογλου, που συνεργαζόταν με το Εyes of Light, είναι ότι υπάρχουν απίστευτα πολλές ώρες αναμονής για αυτούς τους ανθρώπους, πριν από τις χημειοθεραπείες ή τα αποτελέσματα των εξετάσεων. Θέλαμε να ρίξουμε φως σε ένα σημείο της διαδικασίας για το οποίο λίγοι μιλούν», λέει η κ. Ζάχαρη.
Το Eyes of Light, ένας μη κερδοσκοπικός φορέας που αξιοποιεί την τέχνη για να βελτιώσει την καθημερινότητα γυναικών με καρκίνο, της πρότεινε να αποτυπώσει με την εικονοπλαστική ματιά της την εμπειρία αυτή, αρχικά σε ένα πιλοτικό κόμικ που δόθηκε δωρεάν σε καρκινοπαθείς και στη συνέχεια στην παρούσα έκδοση. Ξεφυλλίζοντας τις ασπρόμαυρες σελίδες του βιβλίου, ο αναγνώστης αντιλαμβάνεται, μέσα από συχνά χιουμοριστικούς διαλόγους, ότι στόχος δεν είναι να ωραιοποιηθούν τέτοιες δύσκολες καταστάσεις, αλλά να ανοίξει μια νέα συζήτηση για τον καρκίνο και να αποτυπωθούν όλα όσα πραγματικά αφορούν τους ασθενείς.
«Αυτό που με επηρέασε βαθιά ήταν η τεράστια διαφορά ανάμεσα στο πώς ένιωθα την ώρα που γίνονταν οι συνεντεύξεις και στο πώς αισθανόμουν αργότερα», λέει η κ. Ζάχαρη και συνεχίζει: «Την ώρα της συνέντευξης, το 90% των γυναικών που μας μίλησαν έβλεπε τη ζωή με έναν απίστευτα ενεργητικό και χαρούμενο τρόπο. Ηταν σαν να μου έλεγαν: “Βγες έξω, άδραξε τη μέρα, κάνε ό,τι θέλεις!” – κι εγώ έφευγα από τη συνάντηση γεμάτη χαρά και ενέργεια. Οταν όμως ξαναδιάβαζα τις σημειώσεις, συνειδητοποιούσα τι είχαν περάσει. Εκανα εικόνα στο μυαλό μου εμπειρίες που μπορεί να μην περιέγραφαν με λόγια εκείνη τη στιγμή. Επρεπε να παλέψω με αυτή την αντίθεση, αλλά και με τη συγκίνηση σε πολλές από τις συνομιλίες μας».
Το πιο δύσκολο σημείο της εικονογράφησης, αλλά και της απόδοσης των ιστοριών μέσω των μικρών κειμένων, δεν είχε να κάνει με την ασθένεια αυτή καθαυτή, αλλά με τις καταστάσεις που βίωναν οι πρωταγωνίστριες πριν πάνε και αφού φύγουν από την κλινική. «Ηταν πρόκληση για εμένα το πώς θα αποτυπώσω τις περιγραφές μερικών γυναικών για τις κακοποιητικές σχέσεις που είχαν ή για τους θανάτους που είχαν βιώσει. Ετσι, επέλεξα αυτές οι στιγμές να ξεδιπλωθούν σαν σκέψεις την ώρα που οι ηρωίδες βρίσκονται μόνες τους, χωρίς την παρέα των υπολοίπων», αναφέρει η κ. Ζάχαρη.
Το κόμικ ξεχωρίζει γιατί δεν αποτελεί μια απλή καταγραφή εμπειριών, αλλά ένα βιβλίο που μπορεί να συντροφεύσει τις γυναίκες ακόμη και μέσα στην πραγματική αίθουσα αναμονής. Κάθε νέο κεφάλαιο κρύβει μικρά δημιουργικά καλέσματα –όπως «ζωγράφισε ένα συναίσθημα που σε βαραίνει» ή «φτιάξε μια εικόνα που σου δίνει χαρά»–, δίνοντας τη δυνατότητα στις αναγνώστριες να παρέμβουν εικαστικά, να γράψουν, να σχεδιάσουν και να αφήσουν το δικό τους αποτύπωμα. «Με αυτόν τον τρόπο γίνεται ένας ζωντανός διάλογος ανάμεσα στις ιστορίες αυτών των γυναικών και σε όσους το κρατούν στα χέρια τους», σημειώνει η κ. Ζάχαρη και προσθέτει: «Είναι πολύ συχνό, παρ’ όλα αυτά, ασθενείς να μη θέλουν να διαβάσουν εμπειρίες άλλων, και είναι λογικό. Αντίθετα όμως, μέσα από την έρευνα και τις συζητήσεις που κάναμε συνειδητοποιήσαμε ότι το κόμικ θα μπορούσε να λειτουργήσει ως πηγή δύναμης για πολλούς από τους φροντιστές αυτών των ανθρώπων».
Το «Ιστορίες από την αίθουσα αναμονής», αν και επικεντρώνεται στις γυναίκες που νοσούν, είναι ένα ανάγνωσμα για όλους. Δεν λειτουργεί σαν ένα κείμενο που απλώς αφηγείται εμπειρίες, αλλά σαν μια μορφή εκπαίδευσης, μέσα από έξυπνους και ζωντανούς διαλόγους που φέρνουν τον αναγνώστη αντιμέτωπο με συνθήκες τις οποίες ίσως να αγνοούσε. «Συνειδητοποίησα ότι όταν είσαι υγιής πολλά πράγματα δεν σε νοιάζουν. Ο αναγνώστης θα ήθελα να κρατήσει τα μάτια του ανοιχτά προς τον κόσμο, να δει την πραγματικότητα αυτών των ανθρώπων και να νιώσει την αισιοδοξία που αισθάνθηκα και εγώ συναντώντας όλες αυτές τις γυναίκες», καταλήγει η συγγραφέας και εικονογράφος.
