Τον Ιανουάριο του 2025, έξω από το βιβλιοπωλείο των εκδόσεων Διόπτρα στην οδό Σόλωνος είχε σχηματιστεί μια ουρά που ξεπερνούσε την έκταση ενός οικοδομικού τετραγώνου. Αναγνώστριες και αναγνώστες διαφόρων ηλικιών, φανατικοί της σειράς «The Empyrean» της Ρεμπέκα Γιάρος, περίμεναν υπομονετικά για να παραλάβουν ένα από τα πρώτα αντίτυπα του «Θύελλα Ονυξ», του τρίτου βιβλίου της πενταλογίας της Αμερικανίδας συγγραφέως σε μια ειδικά οργανωμένη εκδήλωση.
Δώδεκα εκατομμύρια αντίτυπα παγκοσμίως έχουν πουλήσει τα τρία πρώτα βιβλία της σειράς «The Empyrean» της Γιάρος, που ανήκει στη νέα, για τα ελληνικά δεδομένα, κατηγορία του romantasy (από τις λέξεις romance και fantasy). Από τη σειρά, η «Τέταρτη Πτέρυγα» κυκλοφόρησε τον Μάρτιο του 2023, η «Σιδερένια Φλόγα» τον Νοέμβριο της ίδιας χρονιάς και το τρίτο μέρος, «Θύελλα Ονυξ», τον χειμώνα του 2025. Μόνο το «Θύελλα Ονυξ», την πρώτη εβδομάδα κυκλοφορίας του, πούλησε 2,7 εκατ. αντίτυπα, ρεκόρ εικοσαετίας για μυθιστόρημα ενηλίκων.
Η κουλτούρα του Διαδικτύου
Στην Ελλάδα, οι τίτλοι της σειράς «The Empyrean» έχουν φτάσει σε πωλήσεις τα 50.000 αντίτυπα. Εχουν μεταφραστεί σε περισσότερες από 30 γλώσσες και κάθε βιβλίο της σειράς έγινε Νο 1 best seller των New York Times. «Παρότι πριν από είκοσι χρόνια μια τέτοια κυκλοφορία θα φάνταζε επιχειρηματικά επικίνδυνη στην Ελλάδα, πλέον όλο και περισσότερος κόσμος στρέφεται στα παραμυθιακά μοτίβα, στις αγωνιώδεις περιπέτειες και στους παθιασμένους έρωτες του συγκεκριμένου είδους, προκειμένου να γίνουν μέρος ενός μύθου», σημειώνει η Λύντη Γαλάτη,editorial director των εκδόσεων Διόπτρα. «Προς το παρόν, το romantasy έχει κερδίσει το νεότερο κοινό, ηλικίας 15-35, με μια ισχυρότερη τάση προς τις γυναίκες αναγνώστριες, ωστόσο όπως σε κάθε λογοτεχνικό είδος υπάρχουν και οι εξαιρέσεις, οι οποίες ολοένα και πληθαίνουν, αμφισβητώντας τελικά τον κανόνα». Από τη Διόπτρα κυκλοφορεί και η σειρά «Κρέσεντ Σίτι» της Σάρα Τζ. Μάας, αλλά και ο «Σωσίας του Στέμματος» της Κασάντρα Κλερ.
«Δίνουν την ευκαιρία στον αναγνώστη να ζήσει την περιπέτεια και το έντονο συναίσθημα χωρίς τους περιορισμούς του αληθινού κόσμου», λέει η Δομινίκη Σάνδη από τον Ψυχογιό.
Ερωτας, μυστήριο, μαγικά σύμπαντα, φιλίες και έριδες, συνωμοσίες και μάχες. Το είδος του romantasy ανθεί εδώ και χρόνια στο εξωτερικό, συντηρώντας μία εντυπωσιακή δημοφιλία, ειδικά ανάμεσα στους εφήβους και νεαρούς ενήλικους αναγνώστες και σημειώνοντας πωλήσεις δεκάδων εκατομμυρίων. Σταδιακά τα βιβλία του είδους έφτασαν και στην Ελλάδα, αρχικά στις πρωτότυπες εκδόσεις (πολλοί τα πρωτοδιάβασαν στα αγγλικά είτε αγοράζοντάς τα από το εξωτερικό είτε εντοπίζοντάς τα σε ελληνικά βιβλιοπωλεία), αλλά πια και σε μεταφράσεις των ευπώλητων συγγραφέων. «Το romantasy είναι ένα είδος που δίνει την ευκαιρία στον αναγνώστη να “ξεφύγει” από την πραγματικότητα και να ζήσει την περιπέτεια και το έντονο συναίσθημα χωρίς τους περιορισμούς του αληθινού κόσμου. Και αυτό ακριβώς ήταν το στοιχείο που αναζητούσαν και είχαν ανάγκη οι νέοι αναγνώστες να βιώσουν κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Σήμερα το είδος αυτό έχει δώσει τεράστια ώθηση στην κατηγορία της νεανικής λογοτεχνίας τόσο στο εξωτερικό όσο και στην Ελλάδα, φέρνοντας πίσω στο βιβλίο κύματα νέων αλλά και ενηλίκων που θέλουν να βιώσουν τη μοναδική εμπειρία “φυγής” που τους προσφέρουν οι σελίδες του», εξηγεί η Δομινίκη Σάνδη, υπεύθυνη παιδικού βιβλίου των εκδόσεων Ψυχογιός, που έχουν εξασφαλίσει τα δικαιώματα έκδοσης στην Ελλάδα της «βασίλισσας» της ρομαντικής φαντασίας παγκοσμίως, Σάρα Τζ. Μάας, που έχει πουλήσει περισσότερα από 25 εκατομμύρια αντίτυπα σε όλο τον κόσμο και τα βιβλία της έχουν μεταφραστεί σε 38 γλώσσες. Από τις εκδόσεις Ψυχογιός κυκλοφορούν οι σειρές της «Γυάλινος θρόνος» και «Αγκάθια και Τριαντάφυλλα» –η οποία θεωρείται σημείο αναφοράς για το είδος του romantasy–, αλλά και τα βιβλία «Αδύναμη» της Λόρεν Ρόμπερτς, «Κάραβαλ» και «Μια φορά και μια ραγισμένη καρδιά» της Στέφανι Γκάρμπερ κ.ά.
Στο είδος του romantasy υπάρχει και μία ελληνική υπογραφή που έχει διακριθεί διεθνώς, η Κίκα Χατζοπούλου, της οποίας τα βιβλία «Νήματα που ενώνουν» και «Καρδιές που κόβουν», τα οποία εκδόθηκαν από την Penguin Random House, κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Πατάκη. Με το «Νήματα που ενώνουν» έγινε η πρώτη Ελληνίδα συγγραφέας που εντάχθηκε στη λίστα των Sunday Times Bestsellers, ενώ το ίδιο βιβλίο ήταν και υποψήφιο για τα Goodreads Awards στην κατηγορία «Best Young Adult Fantasy». «Παράλληλα, αποτελεί την πρώτη Ελληνίδα που παρουσίασε στο εξωτερικό έργο εμπνευσμένο από την ελληνική μυθολογία, ανοίγοντας τον δρόμο για μια νέα γενιά συγγραφέων με διεθνή προσανατολισμό», εκτιμά ο Γιώργος Πάτμιος από το Γραφείο Τύπου και Δημοσίων Σχέσεων των εκδόσεων Πατάκη.
Η επίδραση του TikTok
«Από τη σκοπιά του εκδοτικού οίκου, το romantasy δεν αντιμετωπίζεται ως μια παροδική μόδα, αλλά ως ένα σταθερά αναπτυσσόμενο είδος, στο οποίο επενδύουμε με νέες εκδόσεις και ιδιαίτερη φροντίδα, γιατί βλέπουμε ότι το ελληνικό κοινό το έχει ήδη αγαπήσει και το ζητάει ολοένα και περισσότερο», σημειώνει η Μαρίτα Κωνστανταροπούλου, εκδότρια του οίκου Μίνωας. Τα βιβλία που ξεχωρίζουν εμπορικά μεταξύ των τίτλων του εκδοτικού οίκου είναι το «Κάθαρμα ζητά βοηθό» της Χάνα Νικόλ Μάερ, του οποίου η συνέχεια με τίτλο «Η Μαθητευόμενη και το Κάθαρμα» κυκλοφορεί στις 6 Οκτωβρίου, καθώς και η σειρά «Αδης & Περσεφόνη Saga» της Σκάρλετ Σεντ Κλερ, που περιλαμβάνει τους τίτλους «Σκοτεινό Αγγιγμα» και «Ολέθριο Αγγιγμα». «Η δυναμική του romantasy οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπως το TikTok (BookTok), που φέρνουν συνεχώς νέους αναγνώστες κοντά σε αυτά τα βιβλία και δημιουργούν τάσεις που μεταφέρονται γρήγορα και στην ελληνική αγορά», τονίζει η κ. Κωνστανταροπούλου. «Το κοινό δείχνει να αναζητάει ιστορίες που συνδυάζουν έντονα συναισθήματα, έρωτα, μυστήριο και μαγικά σύμπαντα, κάτι που το romantasy προσφέρει με τον πιο συναρπαστικό τρόπο».
