Ανάταση, συγκίνηση και υπερηφάνεια. Η Θεσσαλονίκη βρέθηκε την Πέμπτη να αφουγκράζεται τον κοινό σφυγμό της Ευρώπης σε μια κομψή τελετή για την απονομή των εμβληματικών βραβείων «Αυτοκράστειρα Θεοφανώ» που πραγματοποιήθηκε στη Ροτόντα. Με προεξάρχοντα τον πρώτο πολίτη της χώρας Κωνσταντίνο Τασούλα, προσωπικότητες από το εξωτερικό και την Ελλάδα –που συναπαρτίζουν την επιτροπή του βραβείου– αλλά και οι εκπρόσωποι όλων των τοπικών Αρχών, πάνω από 170 άτομα, έδωσαν το «παρών». Πρόκειται άλλωστε για έναν πανευρωπαϊκής εμβέλειας θεσμό, που έχει καταφέρει από το 2020 να βάλει επιτέλους τη Θεσσαλονίκη στη θέση που της αξίζει: μια σύγχρονη πόλη μεταξύ Ανατολής και Δύσης, Βορρά και Νότου, που με το παρελθόν της και τον δυναμισμό των σημερινών κατοίκων της μπορεί να πρωταγωνιστήσει σε συμβολικό αλλά και σε ουσιαστικό επίπεδο.
Τα βραβεία «Θεοφανώ» προήλθαν από μια ιδέα του Χέρμαν Φαν Ρομπάι, ο οποίος πάντοτε δίνει το «παρών» στην τελετή απονομής και την Πέμπτη καθόταν πλάι στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Η πολιτική του πορεία τον έκανε να συνειδητοποιήσει την ανάγκη να αναδειχθούν ως βαθύτατοι συνεκτικοί αρμοί της Ε.Ε. η κοινή ιστορία και ο πολιτισμός, όχι μόνον η οικονομία. Το εγχείρημα που επιβραβεύει τις διαχρονικές ευρωπαϊκές αξίες, όμως, το υλοποίησε μια ομάδα εμπνευσμένων Θεσσαλονικέων που εργάστηκαν ακαταπόνητα, με πρωτεργάτη τον Σταύρο Ανδρεάδη. Ισχύς του νεόκοπου θεσμού, οι σπουδαίοι βραβευόμενοι: το 2020 ήταν το πρόγραμμα ανταλλαγών φοιτητών Erasmus, το 2021 το ζεύγος των Τούρκων επιστημόνων Ουγκούρ Σαχίν και Οζλέμ Τουρετσί που έκαναν το εμβόλιο για κορωνοϊό, το 2022 ο ειρηνιστής μαέστρος Ντάνιελ Μπάρενμποϊμ. Το 2023 ο Αντόνιο Γκουτέρες και ο ΟΗΕ, το 2024 ο δρ Τίμοθι Σράιβερ παρέλαβε το βραβείο στο όνομα των Special Olympics.
Φέτος ήταν η σειρά της Europa Nostra, της πανευρωπαϊκής φωνής των πολιτών σε θέματα πολιτισμού. Η «ομπρέλα» όλων των πολιτιστικών οργανώσεων της Ευρώπης έχει δώσει τεράστιο αγώνα για τη σωτηρία μνημείων και τόπων που κινδυνεύουν, την ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης, αλλά και για την αειφορία. Στη χώρα μας έχει γίνει γνωστή χάρις στην Ελληνική Εταιρεία Πολιτισμού και Περιβάλλοντος, στον αείμνηστο Κώστα Καρρά που χρημάτισε αντιπρόεδρός της και σε πολλές πρωτοβουλίες, τις οποίες τόνισε ο Κωνσταντίνος Τασούλας στον χαιρετισμό του για τα επαπειλούμενα μνημεία και τις τοποθεσίες φυσικού κάλλους και όχι μόνον. «Οι αξίες της Δημοκρατίας και της αλληλεγγύης, αλλά προπαντός οι αξίες της συνεννοήσεως και της γόνιμης αλληλεπιδράσεως των πολιτισμών είναι αυτές που κάνουν την Ευρώπη μοναδική», τόνισε ο ΠτΔ.
Ο κ. Φαν Ρομπάι, ένας αυθεντικός Ευρωπαίος statesman, εστίασε στο λατινικό όνομα της οργάνωσης Europa Nostra, λέγοντας ότι μιλάει για τη δική μας Ευρώπη και μας καλεί να γίνουμε και εμείς μέρος του σύγχρονου ευρωπαϊκού πατριωτισμού, ενώ ο Σταύρος Ανδρεάδης στάθηκε στη λαμπρή έως τώρα πορεία των βραβείων, ευχαριστώντας τον Βαγγέλη Γεροβασιλείου, τον Κώστα Γλεούδη, τον Νίκο Ευθυμιάδη, τον Γιωργο Μυλωνά, τον Βάσο Κωνσταντινίδη και τον Θεόδωρο Οικονόμου, που στήριξαν την ιδέα της δημιουργίας τους. Πιο συγκινημένοι από όλους, οι δύο άνθρωποι που παρέλαβαν το φετινό βραβείο. Ο πρόεδρος της Europa Nostra, καθηγητής Χέρμαν Πάρτσιντζερ, και η γενική γραμματέας Σνέσκα Μιχαΐλοβιτς. «Η πολιτιστική μας κληρονομιά μπορεί να γίνει η πιο ισχυρή δύναμη της Ευρώπης», τόνισαν. Την παράσταση έκλεψε και το μουσικό πρόγραμμα με επτά κομμάτια Ευρωπαίων συνθετών, με τη συμμετοχή 16 μουσικών από οκτώ διαφορετικές ευρωπαϊκές χώρες. Συμμετείχαν τιμητικά ως σολίστ ο διακεκριμένος Σέρβος φλαουτίστας Λιούμπισα Γιοβάνοβιτς και ο εξαίρετος μουσικός της λύρας Σωκράτης Σινόπουλος. Την τελετή παρουσίασε ο συνάδελφος Απόστολος Μαγγηριάδης, περήφανος για τη γενέτειρά του.
