Ο φθινοπωρινός ήλιος φώτιζε γλυκά τους κίονες της Γενναδείου Βιβλιοθήκης της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών την Τετάρτη το απόγευμα. Εκανε το οικοδόμημα που σχεδίασαν οι Αμερικανοί αρχιτέκτονες Τζον βαν Πελτ και Στιούαρτ Τόμσον να ακτινοβολεί από το αττικό φως. Και ενώ σε εμάς τους Αθηναίους το θέαμα θα μπορούσε να περνάει εντελώς απαρατήρητο, έβλεπα τους Αμερικανούς υπότροφους του Ιδρύματος Fulbright να κοιτάζουν εντυπωσιασμένοι το κτίριο ενός θεσμού που φέρνει κοντά την πατρίδα τους με τον ελληνικό πολιτισμό. Δεν θα υπήρχε ωραιότερο και πιο κατάλληλο μέρος να ανακοινωθεί η νέα φουρνιά των Ελλήνων και Αμερικανών Fulbrighters ή μάλλον Ful-brightest όπως έκανε το λογοπαίγνιο στην εναρκτήρια ομιλία της η διευθύνουσα σύμβουλος του ιδρύματος στην Αθήνα, Αρτεμις Ζενέτου, καλωσορίζοντας για μια ακόμη χρονιά λαμπρά μυαλά, ελπιδοφόρους νέους, παλιούς υποτρόφους, εκπροσώπους χορηγών αλλά και επισήμους της ελληνικής και αμερικανικής κυβέρνησης σε μια τελετή που έγινε στο Κότσεν Χολ.
H ατμόσφαιρα είχε κάτι συγκινητικό. Δεν είναι μικρή υπόθεση να βλέπει κανείς τον ανθό της επιστήμης, των τεχνών και της εκπαίδευσης να είναι έτοιμοι να ζήσουν μια εμπειρία που θα τους διαμορφώσει τη ζωή. Οπως άλλωστε πίστευε και ο γερουσιαστής Φούλμπραϊτ που έδωσε το όνομά του στο πιο διάσημο πρόγραμμα εκπαιδευτικών ανταλλαγών στον κόσμο, η μόρφωση είναι μεν βραδύκαυστος αλλά ισχυρός καταλύτης.
Η Ελλάδα –όπως εξήγησε η κυρία Ζενέτου– μπορεί να καυχηθεί για το αρχαιότερο πρόγραμμα στην Ευρώπη, που θεσμοθετήθηκε το 1948. Εκτοτε και παρά τις τεράστιες δυσκολίες δεν έχει πάψει ποτέ να λειτουργεί υποστηριζόμενο και από τις δύο κυβερνήσεις, αλλά και από μια σειρά χορηγών και ευεργετών που το ενισχύουν κάθε χρόνο. Η αμερικανική πρεσβεία έστειλε μήνυμα για τη βραδιά, ενώ εκ μέρους της ελληνικής κυβέρνησης στο βήμα ανέβηκε ο υφυπουργός Παιδείας Νίκος Παπαϊωάννου, διατρανώνοντας την αταλάντευτη αφοσίωση που έχει η χώρα μας στον θεσμό. Η Αρτεμις Ζενέτου ανακοινώνοντας τις 60 φετινές υποτροφίες, υπογράμμισε ότι η Ελλάδα φιγουράρει στους 10 δημοφιλέστερους προορισμούς για σπουδές των Αμερικανών. Τεράστια επιτυχία, αν σκεφτεί κανείς ότι μερικά από τα καλύτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα στον κόσμο είναι στις ΗΠΑ. Συμπλήρωσε δε πως οι φετινοί υπότροφοι καλύπτουν ένα ευρύτατο επιστημονικό φάσμα από ανθρωπιστικές σπουδές και βιοϊατρική έως ρομποτική και πολεοδομία. Στη συνέχεια, ανέβηκε στο βήμα η επικεφαλής της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών, Μπόνα Γουέσκοτ, η οποία ex officio έχει θέση στο Δ.Σ. του ιδρύματος στην Ελλάδα.
Σε μια φορτισμένη ομιλία τόνισε: «Σας εύχομαι ολοψύχως κάθε επιτυχία σε ό,τι κάνετε εδώ στην Ελλάδα αλλά και για τους Ελληνες υποτρόφους που τώρα επιστρέφουν από τις ΗΠΑ και την παρουσία τους στα εκεί πανεπιστήμια εύχομαι να φέρουν πίσω και να έχουν στην καρδιά τους ένα κομμάτι Αμερικής».
Οντως, αν κάποιος έπρεπε μέσα σε μια φράση να κλείσει όλο το πνεύμα του προγράμματος δεν θα μπορούσε να βρει καλύτερη διατύπωση. Διότι πέρα από τα μορφωτικά εφόδια αυτό που τελικά μένει και καθορίζει είναι η αίσθηση ότι αποκτάς περίπου μια δεύτερη πατρίδα και εξ αγχιστείας συμπατριώτες. Ως Fulbrighter το γνωρίζω από πρώτο χέρι.
Είναι λοιπόν κρίσιμο και σπουδαίο να βρίσκονται κάθε χρόνο εκείνοι οι δημόσιοι και ιδιωτικοί πόροι που δίνουν σε νέα παιδιά αλλά και μεγαλύτερους σε ηλικία επαγγελματίες και επιστήμονες την ευκαιρία να εξελιχθούν και να γυρίσουν πίσω για να ευεργετήσουν με τη σειρά τους την πατρίδα τους.
