Λογίζεται ως το πρώτο νοσοκομείο της ελεύθερης Ελλάδας το οποίο –αν και άλλαξε έδρα– συνεχίζει απρόσκοπτα τη λειτουργία του. Ο λόγος για το Βαρδάκειο και Πρώιο της Σύρου, που εορτάζει φέτος τα 200 χρόνια από την ίδρυσή του και φέρει το όνομα των δύο ευεργετών του, του Σταμάτη Πρώιου και του Ιωάννη Βαρδάκα. Η Ερμούπολη, το όμορφο νεοκλασικό άστυ στην καρδιά του Αιγαίου, φτιάχτηκε από τους ξεριζωμένους Χιώτες το 1822 και τα κύματα των επηλύδων που ήρθαν από κάθε γωνιά του ελληνισμού. Αυτό που έκανε την πρωτεύουσα των Κυκλάδων να ξεχωρίζει ήταν πως τα κέρδη από το εμπόριο και τη ναυτιλία άρδευαν την κοινωφέλεια, την παιδεία και τις τέχνες. Ιδρύματα, ορφανοτροφεία, σχολεία και βέβαια το νοσοκομείο ήταν από τα πρώτα πράγματα που φρόντισαν οι Ερμουπολίτες.
Η τάξη των εμπόρων χρηματοδότησε το 1825 την ανέγερση κτιρίου που αντικατέστησε ένα θεραπευτήριο το οποίο είχε περιθάλψει και πολλούς τραυματίες της Επανάστασης του 1821 (σήμερα στεγάζει το καζίνο του νησιού). Παρόμοια αναρρωτήρια είχαν γίνει και σε άλλες πόλεις, όπως η Πάτρα και το Μεσολόγγι. Το μοναδικό στην περίπτωση της Σύρας είναι ότι έχει διασωθεί ώς τις ημέρες μας το αρχείο των εισερχόμενων ασθενών στο νοσοκομείο, αρχής γενομένης από το 1834, που μας δίνει μια πληθώρα στοιχείων για το τι είχαν να αντιμετωπίσουν οι θεράποντες. Πέραν αυτού υπάρχουν οι αποφάσεις της Δημογεροντίας, τα τοπογραφικά διαγράμματα, οι μαρτυρίες που ιχνηλατούν μια μοναδική ιστορία. Σήμερα το Βαρδάκειο και Πρώιο είναι δημόσιο νοσηλευτικό ίδρυμα με συνολική δύναμη 150 κλινών. Ανήκει στη 2η ΔΥΠΕ Πειραιώς και Αιγαίου, που στεγάζεται σε ένα κτίριο το οποίο κτίστηκε το 1958 κοντά στην περιοχή του Νεωρίου. Προχθές Κυριακή εγκαινίασε μάλιστα και την έναρξη λειτουργίας του Ογκολογικού Τμήματος, από τον υπουργό Υγείας Αδωνι Γεωργιάδη.
Και εδώ χρειάζεται κανείς να τονίσει πως η παράδοση της ευποιίας συνεχίζεται, με τον Συριανό εφοπλιστή Αντώνη Κομνηνό να έχει κάνει μεγάλη δωρεά για τον σκοπό αυτό. Ο Σύλλογος Φίλων του Γενικού Νοσοκομείου Σύρου «Πρόσβαση», σε συνεργασία με τον Δήμο Σύρου – Ερμούπολης, που γιορτάζει φέτος τα 10 χρόνια λειτουργίας του, οργανώνει αυτές τις ημέρες εκδηλώσεις με αφορμή αυτό το σημαντικό ορόσημο. Χθες στο Μουσείο Κλωστοϋφαντουργίας Ερμούπολης που ίδρυσε ο Δημήτρης Σταυρακόπουλος έγινε μια λαμπρή γιορτή με τις δημοτικές αρχές και τους επικεφαλής του νοσοκομείου και ομιλίες τόσο του Σωτηρίου Λαμπρόπουλου, διοικητή του Γενικού Νοσοκομείου, όσο και του δημάρχου Αλέξη Αθανασίου και της προέδρου του Συλλόγου Φίλων του Νοσοκομείου, Ράνιας Κουιμτζή. Εκεί έγινε και η πρεμιέρα ενός ντοκιμαντέρ. Είναι ένα εγχείρημα που συνοψίζει την πορεία του ιδρύματος, μια ιστορική αναδρομή δημιουργίας του πρώτου νοσοκομείου της ελεύθερης Ελλάδας από τον Γουλιέλμο Δέρμων, σε κείμενα του Αντώνη Ροδοκανάκη-Κρίνου και αφήγηση της Βαλεντίνης Ποταμιάνου.
Η βραδιά ολοκληρώθηκε με τιμητικές διακρίσεις των ανθρώπων του Γενικού Νοσοκομείου Σύρου που αποτελούν την κινητήρια δύναμη λειτουργίας του και φορέων που συνδράμουν αυτήν. Το φινάλε ήταν γεμάτο συγκίνηση και μουσική από τους Ελπίδα Γαδ, Λένα Χατζηγρηγορίου και Γιώργο Γεωργουσόπουλο. Ωστόσο, η γιορτή συνεχίζεται και σήμερα στο Θέατρο Απόλλων στις 9 μ.μ., όπου η μοναδική Ευανθία Ρεμπούτσικα, μαζί με τους μουσικούς της, θα μας «ταξιδέψει» στην «Πολίτικη Κουζίνα» της και σε άλλες γνώριμες μελωδίες.
