Από το Ανω Κουφονήσι διακρίνεις την αινιγματική της σιλουέτα. Σε μαγνητίζουν οι καμπύλες των υψωμάτων της, η ιστορία που κρύβει στα χώματά της. Η Κέρος είναι το πιο όμορφο, μυστηριώδες, ακατοίκητο νησί του Αιγαίου. Κανείς αρχαιολόγος –ούτε ο μέγας Κόλιν Ρένφριου που έφυγε πρόσφατα από τη ζωή και αφιέρωσε δεκαετίες έρευνας εκεί– δεν μπόρεσε να πει με σιγουριά γιατί οι αρχαίοι Κυκλαδίτες έθαβαν στο νησί τα θραύσματα από τα σπασμένα ειδώλια. Οι ανασκαφές που γίνονται βέβαια στη νησίδα (στην αρχαιότητα χερσόνησο) Δασκαλιό μάς έχουν διαφωτίσει ότι εκεί εντοπίζεται ένα λαμπρότατο ιερό, ενδεδυμένο με κατάλευκο μάρμαρο. Θεωρείται το πρώτο σπουδαίο παραθαλάσσιο ιερό της ελληνικής αρχαίας οικουμένης, αιώνες πριν από τη Δήλο.
Αυτή τη φιγούρα της Κέρου αντίκριζε καθημερινά ο αρχιμουσικός Κορνήλιος Μιχαηλίδης, ο οποίος διοργανώνει εδώ και μία δεκαετία το Μουσικό Φεστιβάλ Κουφονησίων. Εχοντας περάσει όλα τα παιδικά του καλοκαίρια στα Κουφονήσια, θέλησε να ανταποδώσει στον τόπο που αγαπάει, ιδρύοντας έναν ποιοτικό καλλιτεχνικό θεσμό. Παρακολούθησα πέρυσι τις κατανυκτικές μουσικές βραδιές στην ωραία αυλή της οικίας Μιχαηλίδη και γνωρίζω από πρώτο χέρι τη ζεστή ατμόσφαιρα που χαίρονται τόσο οι θεατές όσο και οι σολίστ. «Πώς να γιορτάσουμε την επερχόμενη επέτειο των δέκα ετών μας;», αναρωτιόταν στις περυσινές κουβέντες μας ο Κορνήλιος, εν όψει του σημαντικού οροσήμου.
Η απάντηση ήταν μπροστά στα μάτια του. Το φεστιβάλ, που έχει ήδη ξεκινήσει και έχει ένα πολύ ενδιαφέρον πρόγραμμα, θα ολοκληρωθεί με μια συναυλία στην Κέρο, όπου βρέθηκαν άλλωστε και δύο από τα πιο συγκινητικά ειδώλια που έχουμε δει ποτέ. Ο αρπιστής και ο αυλητής τεκμηριώνουν την περίοπτη θέση που είχε η μουσική σε αυτόν τον πρώιμο κυκλαδίτικο πολιτισμό, για τον οποίο η γνώση μας είναι περιορισμένη ελλείψει γραπτών πηγών. Εκεί, στις 9 Σεπτεμβρίου, σε συνδιοργάνωση με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων και την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου θα παρουσιαστεί ένα μοναδικό θέαμα για εκατό τυχερούς θεατές με τίτλο «Πέντε χιλιετίες ελληνικού ήχου».
Υπό τη σκηνοθετική μπαγκέτα του Μιχαήλ Μαρμαρινού (που επίσης έχει σπίτι στα Κουφονήσια), το μουσικό δρώμενο θα ιχνηλατήσει την ιστορική διαδρομή του ελληνικού ήχου από την αρχαιότητα έως σήμερα, μετατρέποντας έναν αρχαιολογικό χώρο παγκόσμιας σημασίας σε ζωντανό μουσικό μνημείο. Η βραδιά δεν θα γίνει βεβαίως στο Δασκαλιό, όπου υπάρχουν δυσκολίες πρόσβασης, αλλά στα Κονάκια, όπου μέχρι και το 1960 είχαν τα μαντριά τους κάποιοι βοσκοί.
Ο Κορνήλιος Μιχαηλίδης είναι ενθουσιασμένος. «Επιστρέφουμε εκεί όπου οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν τα πρώτα δείγματα μουσικής στην πατρίδα μας και η ιδέα έγινε πραγματικότητα χάρις στη συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων και τον επικεφαλής της Δημήτρη Αθανασούλη. Οπως και οι αρχαιολόγοι έτσι και εμείς θέλουμε να ενδυναμώσουμε τη σύνδεση μιας ευάλωτης στον μαζικό τουρισμό περιοχής με την ιστορία της, σαν μια αντίρροπη δύναμη σε όσα συμβαίνουν στις Κυκλάδες». Η συναυλία θα τα έχει όλα: από την αρχαιοελληνική μουσική, παιγμένη σε πιστά αντίγραφα αρχαίων οργάνων, έως τις μνήμες του ελληνικού τραγουδιού του 20ού αιώνα, στον Ιάννη Ξενάκη και τον Γιώργο Κουμεντάκη. Και από τη βιωματική επαφή με τη βυζαντινή ψαλτική έως τη σύγχρονη λόγια δημιουργία, τη μουσική των παραδόσεων. Η στήλη θα ταξιδέψει ώς την Κέρο για τη μοναδική αυτή μυσταγωγία, που θα είναι αφιερωμένη στη μνήμη του σερ Κόλιν Ρένφριου.
