Σε μια εποχή που δεν λείπουν οι γεωπολιτικές εντάσεις με την Τουρκία, ο τουρισμός αλλά και ο πολιτισμός οικοδομούν ζεύξεις ανθεκτικές, με το ανθρώπινο πρόσημο να μπαίνει πάντα μπροστά. Αυτό το διαπίστωσαν όλοι όσοι παρευρέθησαν στα εγκαίνια της καινούργιας έκθεσης της καλλιτεχνικής πλατφόρμας Perasma στα τέλη Ιουνίου στη Λέρο, που μετατράπηκαν σε μια εγκάρδια συνάντηση με παρονομαστή την τέχνη: φιλότεχνοι, συλλέκτες, καλλιτέχνες, γκαλερίστες από την Ελλάδα, την Ευρώπη και την Τουρκία ενώθηκαν στον σφυγμό του Αιγαίου, του πελάγους που φέρνει κοντά δύο αντίθετους κόσμους ως πέρασμα.
Οι Κωνσταντινουπολίτισσες Μπουρτσού Φικρέτογλου (με ξανθιώτικες ρίζες) και Γκιζέμ Κουδούνογλου που βρίσκονται πίσω από την πρωτοβουλία αυτή βρήκαν σπουδαία συμπαράσταση και αποδοχή στη Λέρο, κάνοντας φέτος την τρίτη κατά σειρά διοργάνωσή τους με γνωστούς εικαστικούς. Ενδιαφέρων και ο τίτλος της ομαδικής, που φιλοξενήθηκε όπως και πέρυσι στο αρχοντικό Κανδίογλου και στο Σχολείο στο Λακκί: «Διπλώνοντας τη θάλασσα σε φορέματα που διαλύονται σαν αλάτι» με τη συμμετοχή εικαστικών όπως η Γκιουλσούν Καραμουσταφά (έχουμε δει έργα της παλαιότερα στο ΕΜΣΤ και στην Μπιενάλε Κωνσταντινούπολης), ο Γουίλιαμ Κέντριτζ, η Ντόρα Μάαρ, ο Λούτσιο Φοντάνα, ο Τζόρτζιο ντε Κίρικο και ο Μπράιαν Ινο.
Η κορδέλα κόπηκε το τελευταίο Σαββατοκύριακο του Ιουνίου με περιήγηση αρχικά στο σχολείο στο Λακκί και ύστερα στο αρχοντικό του Λεριού που έβγαλε την περιουσία του στην Αίγυπτο. Ωστόσο, το ωραίο στοιχείο είναι ότι σε εστιατόριο του νησιού ακολούθησε ένα μεγάλο τραπέζωμα, όπου ο Ελληνας σεφ Μανώλης Παπουτσάκης και ο Τούρκος σεφ, βραβευμένος με Μισελέν, Μακσούτ Ασκαρ, μαγείρεψαν μαζί εδέσματα που μοιράζονται οι δύο λαοί από την κοινή γαστρονομική τους κληρονομιά. Οι γεύσεις είναι, άλλωστε, αυτές που μας ενώνουν περισσότερο. Εμπνευσμένη από τη μεταφορά της πυξίδας στο ποίημα «A Valediction: Forbidding Mourning» του John Donne, η έκθεση περιγράφει την εξωστρεφή κίνηση, την ίδια στιγμή που η βελόνα παραμένει σταθερή στο κέντρο της. Ενα ρίζωμα αλλά και μια περιπλάνηση που αισθάνεται κανείς σε κάθε νησί. Κάποιες φορές η θάλασσα αποτελεί το όριο, άλλες φορές η ίδια είναι ο δρόμος. Πάνω σε αυτόν τον άξονα της αμφισημίας έρχονται να παρουσιάσουν τα έργα τους οι καλλιτέχνες.
Η Λέρος ειδικά τα τελευταία χρόνια καθιερώθηκε ως νησί που όλοι θαυμάζουν για την αρχιτεκτονική κληρονομιά, την παρακαταθήκη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά κυρίως για τους ίδιους τους Λεριούς. Ανθρωποι που ξέρουν να συμβιώνουν, να συγχωρούν, να δέχονται, να φιλοξενούν περισσότερο από τους άλλους νησιώτες που δεν έζησαν από κοντά τη συνύπαρξη με ψυχασθενείς, πολιτικούς κρατουμένους και πρόσφυγες.
Παράλληλα με τη θερινή έκθεση οργανώνεται από κοντά και ένα δυναμικό δημόσιο πρόγραμμα με εργαστήρια, ομιλίες καλλιτεχνών, προβολές και παραστάσεις, που μετατρέπει το εγχείρημα σε σημείο αναφοράς και συνεργασίας με τοπικούς πολιτιστικούς φορείς, αλλά και διεθνείς επαγγελματίες του χώρου της τέχνης, συλλέκτες και στοχαστές του πολιτισμού. Μέσα στην εβδομάδα, ωστόσο, υπήρχε μία ακόμη ενδιαφέρουσα δράση που προέκυψε από τη συνεργασία της πλατφόρμας με το Κέντρο του Ουίλιαμ Κέντριτζ. Εγινε στο αρχοντικό Κανδίογλου με μεγάλη προσέλευση. Ηταν ένα πραγματικό «perasma».
