Δυστυχώς (κι αυτό) το έργο έγινε κομμάτι του πολιτικού κουτσομπολιού και από ένα σημείο και μετά εκφυλίστηκε σε αντικείμενο τεχνικών διευθετήσεων: πεζόδρομος, δρόμος ήπιας κυκλοφορίας ή λεωφόρος ανοιχτή σε όλα τα οχήματα;
Αλλά η ολοκλήρωση της ανάπλασης της Βασιλίσσης Ολγας, αυτού του δευτερευούσης σημασίας οδικού άξονα, αλλά υψίστου συμβολισμού, αν αναλογιστούμε τη θέση της ανάμεσα στο Ολυμπιείο και το Ζάππειο Μέγαρο, συνιστά ορόσημο για την Αθήνα του πρώτου μισού του 21ου αιώνα, καθώς με την επίσημη παράδοσή της τον ερχόμενο Οκτώβριο μπαίνει ο τελευταίος κρίκος που έλειπε από την αλυσίδα της περίφημης ενοποίησης των αρχαιολογικών χώρων της πόλης.
Γιατί αν πάμε πίσω στην εποχή της Μελίνας Μερκούρη και του Αντώνη Τρίτση και στη μεγάλη ευκαιρία των Ολυμπιακών Αγώνων, θα θυμηθούμε ότι το αρχικό σχέδιο προέβλεπε ένα δίκτυο πεζοδρόμων, συνολικού μήκους τριών και πλέον χιλιομέτρων, που θα ξεκινούσε από το αρχαίο κοιμητήριο του Κεραμεικού και θα έφτανε έως το Παναθηναϊκό Στάδιο, ενώνοντας σε έναν μοναδικό αρχαιολογικό περίπατο τα μέγιστα μνημεία της πόλης, με κορωνίδα τον Ιερό Βράχο. Μέχρι τους Αγώνες και το 2004 έγινε εφικτό να υλοποιηθούν τα τρία τέταρτα του σχεδίου: από την Ερμού (στη συμβολή της με την Πειραιώς) μέχρι τη Διονυσίου Αρεοπαγίτου, ένα πραγματικό περιπατητικό κόσμημα που απολαμβάνουν Αθηναίοι και επισκέπτες μέχρι σήμερα.
Ως γνήσιοι Ελληνες δεν θα μπορούσαμε να μην αφήσουμε και κάτι για το «μετά». Η Βασιλίσσης Ολγας έπρεπε να μείνει ανοικτή στη διάρκεια των Ολυμπιακών για λόγους ασφαλείας, αλλά ούτως ή άλλως δεν προλαβαίναμε. Και είναι να μην αφήσουμε κάτι για «μετά»… Του δίνουμε και καταλαβαίνει! Είκοσι ένα χρόνια μετά καταφέραμε μετά κόπων, βασάνων και πληθώρας υπέροχων αρχαιολογικών ευρημάτων, να κάνουμε την «ενοποίηση» πραγματικότητα. Μεσολαβούν, θα διαμαρτυρηθείτε, δύο άξονες, η Αμαλίας και η Βασιλέως Κωνσταντίνου, αλλά οι αρχικές μαξιμαλιστικές προβλέψεις που έκαναν λόγο για υπογειοποιήσεις δρόμων και άλλα φουτουριστικά, ευτυχώς δεν υλοποιήθηκαν ποτέ.
Πού βρισκόμαστε σήμερα; Ενα μεγάλο κομμάτι, περισσότερο από τα τρία τέταρτα του έργου, έχει ήδη παραδοθεί στους πολίτες. Μιλάμε για την ανατολική «όχθη», που ενοποιεί σε μεγάλο βαθμό τη (μεταμορφωμένη) Βασιλίσσης Ολγας με τους κήπους του Ζαππείου. Ειδικά η οπτική ενοποίηση του Ζαππείου Μεγάρου με τις φαρδιές, πλακόστρωτες επιφάνειες της νέας εποχής του δρόμου μεγιστοποιούν τη μνημειακότητα του επιβλητικού κτιριακού συγκροτήματος του 19ου αιώνα και είναι μια νέα εικόνα που προκαλεί δέος ακόμη και στους ίδιους τους Αθηναίους.
Επομένως, καταλαβαίνετε ότι το καλύτερο είναι να ξεκινήσετε τη βόλτα σας από το νοτιότερο μέρος, από τη συμβολή με τη Βασιλέως Κωνσταντίνου, εκεί που αποτυπώνεται η αρχιτεκτονική φιλοσοφία του Γιώργου Προβελέγγιου και των συνεργατών του και η οποία υπακούει στους ίδιους αυστηρούς νόμους που διέπουν τις ανάλογες χαράξεις και σχεδιασμούς των συναδέλφων τους που καταπιάστηκαν με τις… «πριμαντόνες» της ενοποίησης, τη Διονυσίου Αρεοπαγίτου και Αποστόλου Παύλου: σεβασμός στο τοπίο, απόλυτος συντονισμός με την περιβαλλοντική και ιστορική υπεραξία του τόπου, κατασκευαστική λιτότητα, έμφαση στη γεωμετρία και τις χειρονομίες μικρής κλίμακας που δημιουργούν από το τίποτα πολύτιμο δημόσιο χώρο (στάσεις και σημεία θέασης) και απόλυτη προτεραιότητα στην τόνωση της χλωρίδας με εκτεταμένες αλλά ταιριαστές φυτεύσεις. Το τραμ έχει επιστρέψει, όπως και τα ποδήλατα, οι δρομείς αλλά κυρίως οι ρομαντικοί αυτής της πόλης που έχουν το θάρρος να πιστεύουν ακόμη στην Αθήνα και στο μέλλον της.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ΠΟΥΡΝΑΡΑ
