Ενα ταξίδι στη γενέθλια γη του ιδρυτή του Ζωγραφείου Λυκείου Κωνσταντινούπολης, του Ηπειρώτη μεγάλου ευεργέτη Χρηστάκη Ζωγράφου, έκαναν πρόσφατα οι μαθητές και οι εκπαιδευτικοί του λυκείου, 131 χρόνια μετά την ίδρυσή του. Οι Ζωγραφειώτες ταξίδεψαν στα Ιωάννινα, στη Ζωσιμαία Σχολή, στο Αργυρόκαστρο, στο Κεστοράτι και στα πρώτα Ζωγράφεια Διδασκαλεία.
Ο Χρηστάκης Ζωγράφος γεννήθηκε το 1820. Καταγόταν από το Κεστοράτι Αργυροκάστρου. Αποφοίτησε από τη Ζωσιμαία Σχολή Ιωαννίνων. Εργάστηκε ως τραπεζίτης στην Κωνσταντινούπολη και στο Παρίσι, όπου απεβίωσε το 1898. Στήριξε ιδιαίτερα την ελληνική παιδεία με τη χρηματοδότηση και την ίδρυση σχολείων. Συνέβαλε στην ίδρυση σχολείων στην πατρίδα του στο Κεστοράτι. Το Ζωγράφειο Λύκειο Κωνσταντινούπολης ιδρύθηκε το 1893. Ο Ζωγράφος παραχώρησε στην κοινότητα Σταυροδρομίου, όπου είναι το σχολείο, το υπέρογκο ποσό των 10.000 χρυσών λιρών, με στόχο να ιδρυθεί ένα σχολείο σύγχρονο και προοδευτικό. Το Ζωγράφειο σήμερα έχει 73 μαθητές.
Στο ξεχωριστό αυτό ταξίδι μνήμης και τιμής μετείχαν 32 μαθητές, περίπου 20 εκπαιδευτικοί και απόφοιτοι. Το οδοιπορικό ξεκίνησε από το δημαρχείο Ιωαννίνων, όπου ο δήμαρχος Θωμάς Μπέγκας επεσήμανε ότι «η ευεργεσία του Χρηστάκη Ζωγράφου δεν ήταν απλώς υλική, αλλά μια πράξη βαθιάς πίστης στη δύναμη της γνώσης, της προόδου και της συνείδησης». Ιδιαίτερη μνεία έγινε και στο ταφικό μνημείο του Χρηστάκη Ζωγράφου στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών –το μεγαλύτερο ιδιωτικό ταφικό μνημείο στην Ευρώπη–, το οποίο αντιμετωπίζει σοβαρό κίνδυνο λόγω έλλειψης χρηματοδότησης. Μάλιστα, δεσμεύτηκε ότι θα αναλάβει άμεσα πρωτοβουλίες για την ανεύρεση των κατάλληλων πόρων, ώστε να συντηρηθεί το μαυσωλείο του Χρηστάκη Ζωγράφου, όπως του αρμόζει.
Η ελληνική ταυτότητα
Ο Γιάννης Δεμιρτζόγλου, διευθυντής του Ζωγραφείου Λυκείου, αναφέρθηκε στις προσπάθειες διατήρησης της ελληνικής ταυτότητας στην Πόλη μέσα σε δύσκολες συνθήκες, τονίζοντας τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι μαθητές του σχολείου, πολλοί εκ των οποίων προέρχονται από μεικτούς γάμους ή έχουν μητρική γλώσσα την τουρκική ή την αραβική. Παρ’ όλα αυτά, όπως είπε, «όλοι μαζί κυνηγάμε ένα θαύμα επιβίωσης για να διατηρηθεί ζωντανή η φλόγα των Ελλήνων στην Κωνσταντινούπολη».
Στο πλαίσιο του οδοιπορικού στα Γιάννενα, οι Ζωγραφειώτες επισκέφθηκαν μεταξύ άλλων το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης «Θεόδωρος Παπαγιάννης», όπου τους ξενάγησε ο ίδιος ο γλύπτης, το Αρχαιολογικό Μουσείο, το Ιτς Καλέ, στο Σουφαρί Σαράι (Ιστορικό Αρχείο Ηπείρου), τον αρχαιολογικό χώρο της Δωδώνης, το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και το Μέτσοβο. Επίσης μετείχαν στην εκδήλωση «Γιάννενα – Κωνσταντινούπολη. Γέφυρες παιδείας και πολιτισμού τότε και τώρα», υπό τον συντονισμό της Ασπας Χασιώτη, δρος Φιλολογίας Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, γενικής διευθύντριας Εκπαιδευτηρίων Ε. Μαντουλίδη.
Μετά την Ηπειρο ταξίδεψαν στην Αλβανία. Προορισμός τους το Κεστοράτι, η πατρίδα του ιδρυτή. Εκεί τους περίμεναν κάτοικοι του γειτονικού χωριού Δοξάτι, που είχαν πληροφορηθεί για το ταξίδι. Τους κέρασαν ηπειρώτικα γλυκά, τραγούδησαν και χόρεψαν ηπειρώτικα παραδοσιακά τραγούδια μαζί με τους Ζωγραφειώτες στο προαύλιο των Ζωγράφειων Διδασκαλείων, αφηγήθηκαν ιστορίες για τον Χρηστάκη Ζωγράφο και την οικογένειά του. «Αξίζουν θερμές ευχαριστίες σε έναν έναν χωριστά, στον κ. Βασίλη και τη σύζυγό του Πανωραία, καθώς και στην ανιψιά τους Ηλέκτρα, μέλος του γνωστού πολυφωνικού συγκροτήματος Ισοκράτισσες. Δεν θα ξεχάσουμε ποτέ τη ζεστή και ειλικρινή υποδοχή τους, την ανθρωπιά τους και κυρίως την αγάπη τους για τον τόπο τους. Το μόνο που μας στενοχώρησε είναι η κατάσταση του σπουδαίου αυτού σχολείου, που σε δύσκολους καιρούς διατήρησε άσβεστη τη φλόγα της παιδείας και τώρα στέκει έρημο και εγκαταλελειμμένο, σκοτεινό και άδειο», ανέφερε ο Γιάννης Δεμιρτζόγλου. Ακολούθησε επίσκεψη στο Αργυρόκαστρο και στον Δήμο Δρόπολης, ενώ πραγματοποιήθηκε στάση στο έρημο νεκροταφείο του χωριού Βουλιαράτες, όπου είναι θαμμένοι οι πρώτοι πεσόντες στον ελληνοϊταλικό πόλεμο.
«Για το ταξίδι μας θερμές ευχαριστίες αξίζουν στον δήμαρχο Ιωαννίνων και στους συνεργάτες του, στον επιχειρηματία Θανάση Νάτση για την ακόμη μια φορά ευγενική χορηγία της φιλοξενίας της αποστολής στο Epirus Palace Hotel, στον συγγραφέα Μιχάλη Σπέγγο για την άριστη επιμέλεια του προγράμματος της επίσκεψης», ανέφερε ο κ. Δεμιρτζόγλου, καλώντας τους Ελληνες να συνεχίσουν να στηρίζουν την προσπάθεια: «Κάθε ρωμαίικη, ελληνική ψυχή είναι κέρδος για εμάς».
