Μέσα στον τεράστιο φόρτο εργασίας του –και πριν από μια πτήση από το αεροδρόμιο της Ελευσίνας– ο πρωθυπουργός μαζί με τη σύζυγό του βρήκε χρόνο για να δώσει το «παρών» την περασμένη Κυριακή στα εγκαίνια της εμβληματικής έκθεσης της Βάνας Ξένου στον αποκατεστημένο χώρο ΙΡΙΣ.
Εκεί, αλλά και στον αρχαιολογικό χώρο όπου τελούνταν για αιώνες τα Ελευσίνια Μυστήρια, φιλοξενούνται έργα της εικαστικού και ομότιμης καθηγήτριας στην Αρχιτεκτονική Σχολή του Μετσοβίου, η οποία ασχολείται με την περιοχή, το πνευματικό, ιστορικό και ανθρώπινο υπόβαθρό της εδώ και 30 χρόνια.
Το 2006 είχε μάλιστα παρουσιάσει κάποια εξ αυτών σε έναν άλλο γοητευτικό χώρο, τον Κρόνο, που επίσης ανήκει στο βιομηχανικό παρελθόν και πήρε και αυτός το όνομά του από τη μυθολογία. Τίτλος του αφιερώματος «Μυστήριο 15. Το Ανοιχτό Μουσείο. Γιατί η Ελευσίνα Σήμερα; Από τη Μελαγχολία στο Οραμα», με επιμελητή τον Τάκη Μαυρωτά και φιλοδοξία να θέσει τα σωστά ερωτήματα και όχι να δώσει απαντήσεις στον άλυτο γρίφο. Πρόκειται για απόσταγμα έρευνας, μελέτης και δημιουργίας τριών δεκαετιών με επίκεντρο έναν τόπο ο οποίος υπήρξε το μεγαλύτερο ιερό του αρχαίου κόσμου, ενώ στη σύγχρονη εποχή εγκαταστάθηκε εκεί ο πρώτος βιομηχανικός πυρήνας της χώρας.
Τους επισήμους αλλά και τους φιλότεχνους –μαζί με το πρωθυπουργικό ζεύγος ήρθε και ο πρόεδρος του Κοινοβουλίου Νικήτας Κακλαμάνης, αλλά και ο υφυπουργός Πολιτισμού Ιάσων Φωτήλας, άνθρωποι των γραμμάτων και των τεχνών– υποδέχονταν ο δήμαρχος Ελευσίνας Γεώργιος Γεωργόπουλος και η διευθύνουσα σύμβουλος της εταιρείας «2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης», Νανά Σπυροπούλου, εκπροσωπώντας τον φορέα στο πλαίσιο του οποίου εντάχθηκε η αναδρομική.
Βαθιά συγκινημένη η εικαστικός, αλλά και χαρούμενη που η εξαντλητική και απαιτητική προετοιμασία της έκθεσης οδήγησε σε ένα άρτιο αποτέλεσμα, μίλησε για το πολυεπίπεδο αφήγημα αυτού του μοναδικού μέρους. Ο Τάκης Μαυρωτάς με τη σειρά του τόνισε πως οι συνεχείς διαδρομές της Ξένου στα περασμένα καλύπτουν μια αδιάκοπη ροή ανάμεσα στον μύθο και την πραγματικότητα, το αίσθημα και την αίσθηση, αφήνοντάς μας να πλησιάσουμε μια έντιμη τέχνη, στον υπέρτατο βαθμό. Και έχει απόλυτο δίκιο καθώς μόνο μια επίσκεψη στον φορτισμένο με νοήματα τόπο θα μας αποκαλύψει πως τα έργα της αποτελούν τα κλειδιά της κατανόησης. Είναι μια σύγχρονη ιεροφάντις διδάσκοντας την αλληγορία.
«Το δικό μου ταξίδι στην αρχαιοελληνική εμπειρία δεν είναι επιστροφή προς τα πίσω, αλλά επιστροφή προς τα μέσα. Το ερώτημα “Γιατί η Ελευσίνα σήμερα;” φαίνεται να στηρίζεται στην αναζήτηση της δημιουργικότητας στις πηγές – ή καλύτερα, στις αιώνια ενεργείς δυνάμεις των πρωταρχικών όντων που προσέφεραν με τις τελετουργίες οι μύστες σαν μια αχτίδα φωτός», είπε η καλλιτέχνις. Τα δεκάδες έργα ζωγραφικής, μικρών και μεγάλων διαστάσεων, μαζί με εγκαταστάσεις και γλυπτά των τελευταίων τριάντα χρόνων σκληρής δουλειάς, είναι ένας εγκιβωτισμός: μέσα από την ιστορία της Ελευσίνας βλέπουμε τη δική της πορεία, τον μόχθο της κατανόησης και τη σπίθα της έμπνευσης που μετουσιώθηκε σε ύλη.
Ο δήμαρχος της πόλης στάθηκε με τη σειρά του στο γεγονός ότι η μεγάλη αυτή έκθεση μας καλεί να αναγνωρίσουμε για μία ακόμη φορά την πόλη, όχι μόνο ως έναν τόπο μνήμης, αλλά και ως ένα ζωντανό πεδίο πολιτιστικής δημιουργίας, που συνεχώς μεταμορφώνεται και ανανεώνεται.
