Για να φθάσει κανείς έως τη συναγωγή των Ιωαννίνων περνάει από έναν μικρό δρόμο. Ενα σοκάκι που, αν είχε λαλιά, θα μας μιλούσε για την τρομερή ιστορία αυτής της ελληνοεβραϊκής κοινότητας η οποία έζησε την ακμή και τον διωγμό, άφησε το χνάρι της στη φυσιογνωμία της πόλης. Είναι σιωπηλός μάρτυρας για το πώς διαμορφώθηκε η κοιτίδα του ρωμανιώτικου πνεύματος, που μετρά τουλάχιστον μια χιλιετία, με εμπόρους και βιοτέχνες αλλά και ανθρώπους του μόχθου. Απισχνάνθηκε όταν πολλά μέλη της μετανάστευσαν για λόγους οικονομικούς στην Αμερική στις αρχές του 20ού αιώνα και μάλιστα έφτιαξαν και τη δική τους συναγωγή στο νότιο Μανχάταν. Το καθοριστικό πλήγμα ήρθε τον Μάρτιο του 1944. Τότε οι κατακτητές συγκέντρωσαν τους 2.000 Εβραίους που είχαν μείνει σε δύο πλατείες, τους στοίβαξαν σε φορτηγά για τη Λάρισα και από εκεί για το Αουσβιτς.
Πριν από λίγες ημέρες, σε μια τελετή λιτή και σεμνή, ταιριαστή στην προσωπικότητα του Μωυσή Ελισάφ, το στενό πήρε το όνομα του πρώτου Εβραίου δημάρχου της Ελλάδας, δύο χρόνια μετά τον θάνατό του. Εδωσε το παράδειγμα της ηθικής ηγεσίας σε μια εποχή κατάρρευσης των αξιών και της εμπιστοσύνης στους δημόσιους άρχοντες. Η πόλη του αποφάσισε να τον τιμήσει με αυτή την ονοματοδοσία, σαν ανταπόδοση της τεράστιας προσφοράς του καθηγητή Παθολογίας της Ιατρικής Σχολής προς την κοινωνία, την τοπική αυτοδιοίκηση, το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.
Αφοσιωμένος γιατρός που εργάστηκε ακαταπόνητα, φρόντισε όλους τους Γιαννιώτες αλλά παραμελούσε τη δική του υγεία. Ενεργός πολίτης, ο Ελισάφ κατάφερε να δώσει νέα πνοή και στη δική του κοινότητα, που αριθμεί πλέον ελάχιστους. Προστάτευσε το νεκροταφείο που ορισμένοι εποφθαλμιούν ως αδόμητη έκταση, ενώ επί των ημερών της προεδρίας του συντελέστηκε ένα ακόμα μικρό θαύμα. Κατάφερε να επανασυσπειρώσει τους διεσπαρμένους Εβραιογιαννιώτες, που έρχονται έκτοτε για να εορτάσουν το Γιομ Κιπούρ και να ξαναδώσουν ζωή στη συναγωγή.
Η τελετή των αποκαλυπτηρίων της ονοματοδοσίας της οδού Ιουστινιανού σε οδό Μωυσή Ελισάφ πραγματοποιήθηκε το πρωί της περασμένης Κυριακής σε κλίμα συγκίνησης, με μεγάλη συμμετοχή Γιαννιωτών και όχι μόνο, που θέλησαν με αυτόν τον τρόπο να τιμήσουν τη μνήμη του εκλιπόντος. Το «παρών» έδωσαν όλες οι Αρχές της πόλης, ο περιφερειάρχης Ηπείρου, ο νυν δήμαρχος, αλλά και ο αρχηγός του ΠΑΣΟΚ Νίκος Ανδρουλάκης και τοπικοί βουλευτές.
Τον τόνο έδωσε ο Δαυίδ Σαλτιέλ, πρόεδρος του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου, λέγοντας πως μπορεί να πρόκειται για έναν μικρό δρόμο αλλά έχει βαριά κληρονομιά και πλέον θα ταυτίζεται με έναν σπουδαίο άνθρωπο. Χαρακτήρισε ιερό καθήκον και ηθικό χρέος αντίστοιχα την απόφαση του Δήμου Ιωαννιτών να εκπληρώσει το χρέος του απέναντι στην τοπική ιστορία. Τον λόγο πήρε ο δήμαρχος Θωμάς Μπέγκας καθώς και ο Μάρκος Μπατίνος που διαδέχθηκε τον Ελισάφ στην προεδρία της κοινότητας. Ξεχώριζε η Πάτρα, η σύζυγος του Μωυσή Ελισάφ, που δεν έκρυβε τη συγκίνησή της.
Ακολούθησε το μνημόσυνο στη συναγωγή, που ήταν βεβαίως αφιερωμένο στον εκλιπόντα αλλά και σε όλους τους Εβραίους της πόλης που βρήκαν μαρτυρικό θάνατο στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Ελάχιστοι έμειναν ζωντανοί και κατάφεραν να επιστρέψουν στα Γιάννενα.
