Αν στραφείς στην ελληνική εικαστική σκηνή για να αντλήσεις σοφία, να βρεις εκείνο το βλέμμα που, πέρα από την τέχνη, παρατήρησε προσεκτικά (αλλά και τρυφερά) την ίδια τη χώρα, κατέγραψε τις δονήσεις της από τη χούντα και τη Μεταπολίτευση, τότε θα καταλήξεις στον Γιάννη Ψυχοπαίδη. Ακέραιος στον χαρακτήρα, εν τω βάθει γνώστης του ελληνικού πολιτισμού, πολιτικοποιημένος καλλιτέχνης, με την ολοδική του πορεία, είναι καμιά φορά σαν φάρος μέσα στο σκοτάδι. Οταν πολλοί άλλοι υπέκυψαν σε σειρήνες ιδιοτέλειας, αγωνίες καριέρας, ναρκισσισμούς, απόπειρες γήτευσης των συλλεκτών, αυτός στάθηκε σε μια γωνία μόνος αλλά ποτέ ξεκομμένος από όσα γίνονται γύρω του. Και είναι μεγάλο ευτύχημα ότι το 2025 ξεκινάει με μια θαυμάσια έκθεσή του, η οποία παρουσιάζεται αυτή την περίοδο στην Γκαλερί Ζουμπουλάκη. Τα εγκαίνια έγιναν από την Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου πριν από λίγες ημέρες. Το αφιέρωμα είναι εμπνευσμένο από τη Μεγάλη Ελλάδα της αρχαιότητας και έχει τον τίτλο «Παλέρμο. Ανθρωποι και Ερείπια». Θα περίμενε κανείς ότι με το να αγγίζεις ένα τέτοιο θέμα, επιλέγεις ταυτόχρονα και τη μελαγχολία της λήθης ή του περασμένου μεγαλείου. Και όμως, η έκθεσή του φεγγοβολά χρώμα και όρεξη, σε βάζει σε άλλο δρόμο από αυτόν που περίμενες. Πρόκειται για μια εγκατάσταση στον χώρο από ζωγραφισμένα τούβλα και κεραμίδια, η οποία περιβάλλεται από σειρά 100 σχεδίων μεικτής τεχνικής.
Οπως εξηγεί και ο ίδιος, πρόσφατα επισκέφθηκε τους αρχαίους ερειπιώνες της Σικελίας και αργότερα πήγε στα φιλόξενα ελληνικά ακρογιάλια της Πελοποννήσου: «Μακριά από την παράνοια των καταναγκασμών της μεγαλούπολης, ανακαλύπταμε και τους μικρούς θησαυρούς που απλόχερα χαρίζει η θάλασσα. Θαυμάσιες πέτρες, βότσαλα, σπασμένα ξύλα, κοχύλια, φθαρμένα πλαστικά, σκουριασμένα σίδερα, φαγωμένα μάρμαρα. Είναι μικρές αλλοιωμένες φόρμες, θραύσματα που έχουν χάσει τα πρώτα τους σχήματα, χρόνια μέσα στο νερό. Σπαρμένα στην άμμο, με τον χρόνο να ‘χει λειάνει τη μορφή τους, ψάχνουν έναν φανταστικό, ελλειπτικό μικρόκοσμο μιας παράδοξης μικρογλυπτικής από όγκους, πλαστικούς ρυθμούς και καμπυλώσεις θερμών χρωματικών τόνων. Μέλη από παλιά οικοδομήματα ήτανε κάποτε και αυτά, κομμάτια και θρύψαλα από περήφανα κτίσματα, ανθρώπινες κατασκευές για ταπεινά ή μεγαλειώδη ενδιαιτήματα, μάρτυρες άλλων εποχών, ίχνη στους χρόνους που περνούν και αφήνουν πίσω τους ερείπια. Από ένα μακρινό ή πρόσφατο παρελθόν ξεβρασμένα στο σήμερα, τα σπασμένα αυτά κομμάτια μας ανακαλούν με τη φαντασία τη νοητή προϊστορία τους, μια αλλοτινή ζωή που κάποτε υπήρξε, ανθρώπινες υπάρξεις που χτίζανε και στέριωναν τα σπίτια τους, τις ελπίδες και τα όνειρά τους».
Αυτά τα σπαράγματα έγιναν η πρώτη ύλη για κάτι νέο λοιπόν στα έργα του. «Ξαναχτισμένα ερείπια, στο πείσμα των βάρβαρων καιρών, στο πείσμα των μονόχρωμων, μαύρων, σκοτεινών προμηνυμάτων», τα περιγράφει ο Ψυχοπαίδης, που ποτέ δεν έχασε την ικανότητά του να διαβάζει τους καιρούς και να διαβλέπει εξελίξεις. Γεννημένος στην καρδιά της Αθήνας το 1945, με γονείς καλλιεργημένους, υπήρξε μάρτυρας στο πώς άλλαξε η πόλη και η χώρα, ταύτισε τη νιότη με την αντίσταση αλλά και με τις παραστάσεις και τα βιώματα που απέκτησε σπουδάζοντας με υποτροφία στη Γερμανία, όπου και πέρασε κάποια χρόνια της ζωής του. Δίδαξε στην ΑΣΚΤ, έκανε εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, δημοσίευσε δοκιμιακά κείμενα για την τέχνη. Η έκθεση θα διαρκέσει μέχρι και τις 8 Φεβρουαρίου.
