Στην Ελλάδα θεωρούμε τις βιβλιοθήκες άβατο για τον μέσο άνθρωπο. Τις αντιμετωπίζουμε σαν το νοσοκομείο. Αν δεν έχεις συγκεκριμένη δουλειά, δεν περνάς το κατώφλι. Προορίζονται μονάχα για ερευνητές και λογίους. Και όμως, τις αδικούμε κατάφωρα, διότι πρόκειται για ζωντανούς οργανισμούς που παράγουν πολιτισμό, διαφυλάσσουν κειμήλια, φιλοξενούν εκθέσεις και έχουν τους δικούς τους μυστικούς θησαυρούς. Ενα από τα καλύτερα παραδείγματα που μπορώ να σκεφτώ είναι η ιστορική βιβλιοθήκη Λασκαρίδη στον Πειραιά, που συνδέεται με το δραστήριο Ιδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη. Στεγάζεται σε ένα υπέροχο νεοκλασικό κτίριο στο Πασαλιμάνι, επί της οδού 2ας Μεραρχίας. Το οικοδόμημα κτίστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα και για πολλές δεκαετίες υπήρξε η οικία της οικογενείας του Γεωργίου Στρίγγου, ενώ αργότερα έγινε Λέσχη Αξιωματικών του γερμανικού και του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού. Υπήρξε επίσης η έδρα του Γαλλικού Ινστιτούτου Πειραιώς.
Από το 2013 έχει γίνει μια κιβωτός με καταπληκτικές συλλογές βιβλίων (ανάμεσά τους και του ίδιου του Παναγιώτη Λασκαρίδη, διανοουμένων, ιστορικών, λογοτεχνών και επιστημόνων), παλαιών και σπάνιων εκδόσεων με αρχέτυπα, παλαίτυπα και χειρόγραφα. Ξεχωρίζει η Bibliotheca Graeca, η συλλογή Σάκου Οικονομόπουλου, μία από τις πιο πλήρεις του είδους της σε παγκόσμιο επίπεδο, η οποία συγκεντρώνει το σύνολο του έργου των αρχαίων Ελλήνων και Βυζαντινών συγγραφέων από την εποχή του Ομήρου έως την Αλωση της Πόλης το 1453 σε πολλαπλές εκδόσεις. Παράλληλα υπάρχουν και συλλογές και αρχεία που έχουν παραχωρήσει μεγάλες προσωπικότητες.
Οπως ο πρώην πρωθυπουργός και νομικός Κώστας Σημίτης, που εμπιστεύτηκε στον φορέα ένα τμήμα της βιβλιοθήκης της οικογένειάς του. Είναι τεκμήρια των προσωπικών βιβλιοθηκών του παππού του Σπυρίδωνα, του πατέρα του Γεωργίου και του ιδίου. Αφορούν κυρίως θέματα γενικής και πολιτικής Ιστορίας με έμφαση στο δίκαιο και στη νομοθεσία, στη φιλοσοφία και στις ανθρωπιστικές επιστήμες και τη νεοελληνική λογοτεχνία. Πολλά από τα βιβλία της συλλογής φέρουν αφιερώσεις των συγγραφέων και είναι διαθέσιμα για μελέτη από τους ερευνητές.
Ο φορέας διαθέτει μερικά σπανιότατα βιβλιοφιλικά διαμαντάκια για τον περιηγητισμό στην Ανατολική Μεσόγειο. Στην έκθεση «Κυκλαδίτισσες», λ.χ., που διοργανώνει αυτή την περίοδο το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, ανάμεσα στα αρχαία σπαράγματα ξεχωρίζουν δύο χαρακτικά από το έργο του Choiseul-Gouffier «Voyage pittoresque de la Grèce (1782)», που απεικονίζουν γυναίκες της Τήνου. Πρόκειται για ένα έκθεμα που φωτίζει την άγνωστη ζωή των γυναικών του αρχιπελάγους σε μια περίοδο που μόνον ορισμένοι ξένοι ταξίδευαν στα μέρη μας και προέρχεται από τη Βιβλιοθήκη.
Ομως, άλλος ένας λόγος να επισκεφθείτε την Ιστορική Βιβλιοθήκη είναι να προλάβετε να δείτε την πολύ ωραία έκθεση για το ναυάγιο των Αντικυθήρων που φιλοξενείται στους χώρους της και λήγει στις 19 Ιανουαρίου.
Σε συνεργασία με την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων, παρουσιάζονται μέσα σε ειδικές βιτρίνες πολλά από τα ευρήματα που ανελκύστηκαν από το πιο διάσημο αρχαίο σκαρί του κόσμου. Υπάρχουν τμήματα του πετσώματος του πλοίου, τμήματα αγαλμάτων, όπως μια εντυπωσιακή κεφαλή του Ηρακλέους και καθημερινά χρηστικά αντικείμενα του πληρώματος. Πρόκειται για μια γοητευτικότατη καταβύθιση στην Ιστορία, που θα σας βάλει νοερά να κάνετε τον πλου ενός καραβιού που κουβαλούσε στο αμπάρι του γλυπτά όπως ο Εφηβος των Αντικυθήρων και πολύτιμα πράγματα, όπως ο Μηχανισμός. Σπεύσατε.
