Ο Στίβεν Αντωνάκος (1926-2013), που γεννήθηκε στη Λακωνία και μετανάστευσε μόλις 4 ετών στην Αμερική, είχε ως μόνη ανάμνηση από την Ελλάδα το φως των κεριών σε ένα ξωκλήσι του χωριού του. Επηρεασμένος από τη Νέα Υόρκη της δεκαετίας του 1960, έκανε έργα με χρωματιστές λάμπες νέον, που έβγαζαν όμως την ίδια ιερή υποβλητικότητα. Ο Γιάννης Μπουτέας είναι ένας «γεωμέτρης» του φωτός, μπλέκοντάς το με άλλα υλικά, όπως σχοινιά και λαμαρίνες. Ο Γιώργης Λάππας ενσωμάτωσε τον ηλεκτρισμό στη δουλειά του, με πολλά γλυπτά να γίνονται φωτεινές εγκαταστάσεις. Και η νεότερη φουρνιά των Ελλήνων καλλιτεχνών, όπως η εξαιρετική Νικομάχη Καρακωστάνογλου, υποκλίθηκε και αυτή στο φως, αξιοποιώντας το ως εκφραστικό μέσο. Η διαλεκτική σχέση εξελίσσεται σαν σκυταλοδρομία που περνάει από τη μια γενιά στην άλλη και ήταν ωραία η ιδέα της Μαρίνας Μήλιου-Θεοχαράκη, επιμελήτριας σύγχρονης τέχνης, να διοργανωθεί στο Ιδρυμα Θεοχαράκη μια έκθεση που να διερευνά καλειδοσκοπικά αυτό το «αποτύπωμα» στην ελληνική εικαστική παραγωγή.
Το αφιέρωμα εγκαινιάστηκε στις 20 Νοεμβρίου και παρουσιάζει εγκαταστάσεις, ζωγραφική, γλυπτική και φωτογραφία, μέσα με τα οποία οι εικαστικοί διερευνούν τις εννοιολογικές αναφορές του φωτός. Μας βοηθά να αντιληφθούμε πώς το φως μεταμορφώνεται από φυσικό φαινόμενο σε πρώτη ύλη καλλιτεχνικής πρακτικής, ενώ παράλληλα τιμά τη διαχρονική επιρροή καλλιτεχνών που πρώτοι το ανέδειξαν. Εχει τίτλο «Αδειάζει, γεμίζει, το φως» και γίνεται με τη συνεπιμέλεια του διευθυντή εικαστικού προγράμματος του Ιδρύματος Θεοχαράκη, Τάκη Μαυρωτά, και του επιμελητή του ελληνικού περιπτέρου της φετινής Μπιενάλε της Βενετίας, Πάνου Γιαννικόπουλου. Ο πρώτος διαθέτει βαθιά πείρα και ο δεύτερος (που παρουσίασε την εγκατάσταση «Ξηρόμερο» στη μεγαλύτερη διεθνή εικαστική συνάντηση) έχει τη φρέσκια ματιά και την ανατρεπτικότητα.
Οι δύο επιμελητές υπογραμμίζουν πως στόχος της έκθεσης δεν είναι η σύγκριση ανάμεσα σε δύο διαφορετικές ηλικιακές ομάδες δημιουργών: «Οι σημερινές συνθήκες είναι τελείως διαφορετικές και οι νέοι καλλιτέχνες δεν κουβαλούν τα τραγικά βιώματα και τις αθεράπευτες πληγές του πολέμου, της Κατοχής, του Εμφυλίου και της σκοτεινής επτάχρονης δικτατορίας στην Ελλάδα. Η τέχνη, εξάλλου, συνεχώς εξελίσσεται, φέρνοντάς μας αντιμέτωπους με ένα αίνιγμα, το οποίο όχι μόνο δεν μας απωθεί, αλλά μας παρωθεί και μας ξαφνιάζει με τις μεγαλοφυείς, αρκετές φορές, εκλάμψεις της», τονίζουν.
Η ομαδική αποτελεί ένα μόνο μικρό κεφάλαιο από την τεράστια ιστορία της τέχνης που ξεκίνησε με τις αχτίδες του ηλίου και τη δύναμη του σκότους πάνω στους καλλιτέχνες της αρχαιότητας, για να φτάσουμε στον Μεσαίωνα, στα κιαροσκούρα του Καραβάτζο και του Ρέμπραντ, στην εφεύρεση του ηλεκτρισμού, στους ζωγράφους του 20ού αιώνα και τώρα σε αυτούς της ψηφιακής εποχής. Τα έργα προέρχονται από τις συλλογές του ΕΜΣΤ, τους συλλέκτες Αναστάση Φουφούνη Μαμιδάκη, Ειρήνη Παναγοπούλου, Θέμη Αλεξόπουλο, από τους ίδιους τους καλλιτέχνες ή από τις γκαλερί που τους εκπροσωπούν (Zoumboulakis, The Breeder και Sylvia Kouvali). Η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 16 Φεβρουαρίου 2025 και συνοδεύεται από πολυσέλιδο κατάλογο, με όλα τα εκτιθέμενα έργα και κείμενα των Τάκη Μαυρωτά και Πάνου Γιαννικόπουλου.
