Από τον Γκόγια και τον Μονέ μέχρι τον Γουόρχολ και τη Μαρλέν Ντουμά, μεγάλα μουσεία και ιδρύματα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη έφεραν φέτος στο κοινό εκθέσεις που συνέδεσαν ιστορία και παρόν. Η εικαστική διαδρομή ξεκινάει στα τέλη του 19ου αιώνα με τον ιμπρεσιονισμό και φτάνει έως τις πιο αιχμηρές σύγχρονες αναζητήσεις, με έντονη ελληνική εκπροσώπηση. Ειδικά για την εγχώρια εικαστική σκηνή, η γενιά του ’30, μοντέρνοι Ελληνες και σύγχρονοι καλλιτέχνες παρουσιάστηκαν στις πολυάριθμες ατομικές, αναδρομικές ή ομαδικές θεματικές εκθέσεις που διοργανώθηκαν κατεξοχήν σε αίθουσες τέχνης, και στάθηκαν δίπλα σε διεθνείς πρωταγωνιστές, κάνοντας το 2025 μια ενδιαφέρουσα, πλούσια εικαστικά χρονιά.
Θόδωρος
«Αντί αναδρομικής»
Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης
Μια αναδρομική έκθεση με σημαντικό υλικό, που ανέδειξε όλες τις πτυχές του έργου ενός καλλιτέχνη της εγχώριας γενιάς του ’70. Ο επιμελητής Σταμάτης Σχιζάκης, γνώστης του έργου του γλύπτη, έδωσε έμφαση στη σχέση του Θόδωρου με τον δημόσιο χώρο και την κοινωνική διάσταση της δουλειάς του. Κοινός παρονομαστής σε όλη τη δημιουργική δραστηριότητα του καλλιτέχνη υπήρξε ο κοινωνικός και πολιτικός ρόλος της τέχνης. Η έκθεση, άριστα διαμορφωμένη στον χώρο, προσέφερε μια πολυεπίπεδη εμπειρία στον επισκέπτη (γλυπτά, εγκαταστάσεις, βίντεο, έντυπο υλικό αρχείου) και κατάφερε να περιγράψει την πορεία ενός δημιουργού ο οποίος, μέσω των εικαστικών δράσεων, πήρε την πρωτοβουλία μιας ιδιότυπης θεσμικής κριτικής η οποία τότε σόκαρε την Ελλάδα (έως 8/2/26).
Francisco Goya
Los Caprichos
Εθνική Πινακοθήκη
Υπογραμμίζουμε την έκθεση κατ’ αρχάς επειδή πρόκειται για μια σπάνια συλλογή που συνδυάζει αισθητική αρτιότητα και πολιτικό στοχασμό. Μολονότι δεν είναι η πρώτη φορά που η σειρά Los Caprichos εμφανίζεται στην ΕΠΜΑΣ –τμήμα της εκτέθηκε το 1984 και ολόκληρη το 2008–, αυτά τα χαρακτικά του 1799 αποκαλύπτουν την αιχμηρή κοινωνική κριτική του Ισπανού ζωγράφου απέναντι στη δεισιδαιμονία, την αδικία και την ανθρώπινη ανοησία. Το κοινό είχε την ευκαιρία να δει από κοντά τη δύναμη της τέχνης του δασκάλου Γκόγια, ενώ η κοινωνική του κριτική που παραμένει έντονη, ενέπνευσε τη μικρή περιοδική έκθεση «Η σαγήνη του αλλόκοτου» σε επιμέλεια της διευθύντριας της ΕΠΜΑΣ, που βανδαλίστηκε από τον ανεξάρτητο βουλευτή Νίκο Παπαδόπουλο.
Marlene Dumas
Cycladic Blues
Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης
Η πρώτη ατομική έκθεση της Μαρλέν Ντουμά σε ελληνικό μουσείο, φιλοξενήθηκε σε ένα αστικό αθηναϊκό αρχοντικό, σε ακομπλεξάριστη διαλεκτική σχέση με έργα της συλλογής του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, που επέλεξε προσωπικά η καλλιτέχνις. Επικεντρώθηκε στη θεματική της ταυτότητας, της μνήμης και της ανθρώπινης ευθραυστότητας, με τολμηρή ζωγραφική, συναίσθημα και χιούμορ γύρω από την περιπέτεια της ανθρώπινης ύπαρξης. Η έκθεση συνεχίζει το σερί επιτυχιών του μουσείου, φέρνοντας φέτος το ελληνικό κοινό σε επαφή με μια κορυφαία διεθνή ζωγράφο, η οποία είναι και η πρώτη σύγχρονη γυναίκα καλλιτέχνις που εντάσσει έργα της στη μόνιμη συλλογή του Μουσείου του Λούβρου.
Kengo Kuma
Ονοματοποιία
Δημόσιο Καπνεργοστάσιο
Προσωπικότητα διεθνούς διαμετρήματος στον τομέα του, ο 70χρονος Ιάπωνας αρχιτέκτονας Κένγκο Κούμα ήρθε ο ίδιος στην Αθήνα και ξενάγησε τους επισκέπτες προσωπικά με αποανατολική ηρεμία, προσφέροντάς μας μια σπάνια ευκαιρία να διαπιστώσουμε τη σύνδεση της αρχιτεκτονικής με τον ήχο. Η έκθεση παρουσίασε μακέτες εμβληματικών έργων του Κούμα και, μέσα από μια πολυαισθητηριακή προσέγγιση, ανακαλύψαμε τη φωνητική διάσταση των υλικών, όπως την ορίζει η έννοια της «Onomatopoeia» – τον σχηματισμό λέξεων μέσω μίμησης ήχων. Από τις υψηλότερες σε ποιότητα εκθεσιακές στιγμές της χρονιάς, αλλά με χαρακτηριστική ιαπωνική διακριτικότητα.
Plásmata3
Στέγη Ιδρύματος Ωνάση
H μεγάλη έκθεση της Στέγης στο Πεδίον του Aρεως επιβάλλει την παρουσία της σταθερά μέσα στα εικαστικά γεγονότα του 2025, λόγω μεγέθους αλλά και τεράστιας συμμετοχής του κόσμου. Για 20 ημέρες, το πάρκο φιλοξένησε 25 έργα Ελλήνων και διεθνών καλλιτεχνών, μεγάλης κλίμακας εγκαταστάσεις και διαδραστικά έργα που εξερευνούν τη σχέση ανθρώπου-μηχανής και την επίδραση της τεχνητής νοημοσύνης στην καθημερινότητα. Αυτό που καταφέρνουν τα Plásmata, καθιστώντας τα έναν καλοκαιρινό εικαστικό θεσμό, είναι η ενεργή συμμετοχή του κοινού σε μια ζωντανή σχέση τέχνης, πόλης και διασκέδασης.
Apocalypse Now and Then
Ιδρυμα ΔΕΣΤΕ, Υδρα
Ενας ακόμη καλοκαιρινός θεσμός, που καθιστά την Υδρα σημείο συνάντησης της διεθνούς εικαστικής σκηνής. Το Ιδρυμα ΔΕΣΤΕ παρουσίασε στο Slaughterhouse Project Space την έκθεση της Ρουμάνας καλλιτέχνιδος Αντρα Ουρσούτσα, με τίτλο «Apocalypse Now and Then». Από τις 24 Ιουνίου έως τις 31 Οκτωβρίου 2025, η Ουρσούτσα παρουσίασε νέα και παλαιότερα έργα, με γλυπτά από μπρούντζο, γυαλί και μεικτά μέσα. Η έκθεση διερευνά τη σχέση ανάμεσα στην ομορφιά και τη βία, τον μύθο και την πραγματικότητα, δημιουργώντας μια ατμόσφαιρα έντασης και ποιητικής δύναμης.
Allspice – Michael Rakowitz & Ancient Cultures
Μουσείο Ακρόπολης, ΝΕΟΝ
Μία έκθεση, δύο χώροι και έπεται συνέχεια στη νέα χρονιά, αφού πρόκειται για εικαστική τριλογία. Η διοργάνωση άρχισε στο εσωτερικό του μουσείου, με πρωτότυπα αντικείμενα αρχαίων πολιτισμών της Μέσης Ανατολής και της νοτιοανατολικής Μεσογείου που συνεκτέθηκαν με έργα του Ιρακινο-αμερικανού καλλιτέχνη Μίκαελ Ράκοβιτς, αναδεικνύοντας θέματα πολιτιστικής κληρονομιάς, απώλειας, αποκατάστασης και επιβίωσης. Η δεύτερη φάση της έκθεσης πραγματοποιήθηκε στον περιβάλλοντα χώρο του μουσείου όπου ο καλλιτέχνης έχει δημιουργήσει ένα τεράστιο Lamassu («Lamassu of Nineveh»), ένα αρχαίο μεσοποταμιακό μυθολογικό πλάσμα κατασκευασμένο από ανακυκλώσιμα υλικά, κυρίως κουτιά μπαχαρικών, που καταδεικνύουν τις εμπορικές διαδρομές από την αρχαιότητα στον σύγχρονο κόσμο, προσπερνώντας ή σκοντάφτοντας στα εμπόδια της Ιστορίας.
Frida Kahlo
Her Photos
Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης
241 αδημοσίευτες φωτογραφίες μιας μυθικής προσωπικότητας που αποτελεί icon του 20ού αιώνα. Οι πολλοί επισκέπτες της έκθεσης τίμησαν τη Φρίντα, που έχει γίνει κάτι σαν η αγαπημένη «προγιαγιά» της Gen Z, αν και οι πιο νεαροί επισκέπτες μάς είπαν ότι ήθελαν να δουν περισσότερες φωτογραφίες της αγαπημένης τους μορφής κατά την πορεία της ταραχώδους ζωή της, παρά εκείνες του περίγυρού της, που αποκαλύπτουν όμως πτυχές του εσωτερικού κόσμου της. Οπως και να ‘ναι, η έκθεση συνδυάζει ιστορική αξία και συναισθηματική δύναμη και είναι μια επιτυχία για το MOMus (έως 4/1/26).
Πρωτόλεια.
Από την πρώιμη γραφή στο ώριμο έργο
Μουσείο Μπενάκη Πειραιώς
Μια εκλεκτή παρέα έντεκα Ελλήνων καλλιτεχνών (Βασιλείου, Χατζηκυριάκος-Γκίκας, Τσαρούχης, Μόραλης, Τάσσος, Κατράκη, Σπυρόπουλος, Κοντόπουλος, Μυταράς, Γαΐτης, Ρωμανός) εμφανίζεται σε αυτό το επιμελητικό κάλεσμα με «προικιά» τα πρώιμα έργα της. Η έκθεση αναδεικνύει πώς οι πρώιμες ιδέες και μορφές εξελίχθηκαν σε ώριμα έργα, προσφέροντας μια πρωτότυπη ματιά στη δημιουργική πορεία ζωγράφων που αναγνωρίζει η πλειονότητα του κοινού, ακόμη και χωρίς ειδικές γνώσεις.
Από τον Μονέ στον Γουόρχολ
Ιδρυμα Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή
Από τα τελευταία εγκαίνια της χρονιάς που φεύγει, η έκθεση φιλοξενεί μέρος μιας μεγάλης ευρωπαϊκής ιδιωτικής συλλογής με 83 έργα τέχνης από 45 κορυφαίους καλλιτέχνες, καλύπτοντας πάνω από 12 καλλιτεχνικά ρεύματα και 130 χρόνια δημιουργίας. Κλασική στο είδος της, με όλα τα χαρακτηριστικά μιας άρτιας επιμέλειας και άριστα φωτισμένη, δεν διαθέτει απλώς ιστορικό χαρακτήρα, αλλά δίνει στον θεατή τη χαρά να δει την εικαστική dream team που εξέλιξε τη μοντέρνα τέχνη από τον Μονέ, στον Πικάσο, στον Ματίς έως τον Λιχτενστάιν και τον Γουόρχολ. Θα βρείτε αναρτημένα «διαμάντια» και θεωρούμε ότι η θεματική ταιριάζει απόλυτα στον χαρακτήρα του συγκεκριμένου μουσείου (έως 11/4/2026).
