Aπό τα πρώτα βήματα στην έκθεση «Ανατροπή (η επιστημονική φαντασία σαν αλλαγή)», που εγκαινιάστηκε πριν από λίγες ημέρες στο MOMus – Πειραματικό Κέντρο Τεχνών –την παλιά Αποθήκη Β1 του λιμανιού–, είναι φανερό ότι δεν έχεις έρθει απλώς για να δεις έργα. Η ιστορικός τέχνης Νάντια Αργυροπούλου, επιμελήτρια της φετινής Biennale 9 της Θεσσαλονίκης με τίτλο «Ολα πρέπει να αλλάξουν», παρουσιάζει εδώ ένα σύντομο αφήγημα γύρω από την κοινωνική διάσταση της τέχνης συνδυάζοντας φαντασία και πειραματισμό με διεθνείς και εγχώριες εικαστικές πρωτοπορίες.
Οργανικά δεμένη με το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, το οποίο συνεργάζεται για την υλοποίησή της, η «Ανατροπή» παρέχει ένα πρώτο δείγμα της ιδέας που θα διατρέχει την 9η Biennale από τον Μάιο έως τον Ιούλιο 2026. Προς το παρόν λειτουργεί ως προοίμιο και μετασχηματίζει την αδυναμία υλοποίησης στους δεδομένους χρόνους μιας ολοκληρωμένης μεγάλης εικαστικής διοργάνωσης σε κάτι δημιουργικό. Η «Ανατροπή» τοποθετεί τον επισκέπτη κατευθείαν στη στιγμή που όλα πρέπει να αλλάξουν, χρησιμοποιώντας σύγχρονα εικαστικά μέσα, κυρίως φιλμ και εγκαταστάσεις. Στην ουσία οι τρεις ενότητες της μπιεναλικής πρόγευσης, που είναι έξυπνα στημένη σε ένα δύσκολο εκθεσιακά κτίριο, αποτελούν εισαγωγικά κεφάλαια ενός «εγχειριδίου ανυπακοής».
Ο Βρετανός καλλιτέχνης και σκηνοθέτης πειραματικών ταινιών Μπεν Ρίβερς πρωταγωνιστεί στο εγχείρημα και είναι αναμφίβολα μια σημαντική γνωριμία για την Ελλάδα. Γνωστός για την εξερεύνηση άγνωστων, άγριων περιοχών και την κινηματογράφηση αληθινών, προσωπικών πορτρέτων, τα έργα του προβάλλονται σε φεστιβάλ και γκαλερί ανά τον κόσμο.
Η εμπειρία της θέασης της τριλογίας του «Urthworks» μέσα στη σκοτεινή αίθουσα του ισογείου είναι υπνωτιστική: από τα ωκεάνια όνειρα του «Slow Action» μέχρι το εγκλωβισμένο στον χρόνο «Urth» και το σκοτεινά ποιητικό «Look Then Below», η αφήγησή του κινείται σαν αργό κύμα που σε παρασύρει χωρίς να το καταλάβεις. Η Ιαπωνία συναντάει τη Σόμερσετ, η Αριζόνα συναντάει την ουτοπία, το 16mm φιλμ παλεύει με το ψηφιακό, και εσύ αναρωτιέσαι πότε η φαντασία πέρασε στο πραγματικό και πότε η πραγματικότητα έγινε φαντασία. Είναι σαν να βλέπεις την καταστροφή πριν γίνει είδηση.
Προτείνοντας μια αυτάρκη ζωή μακριά από τη σύγχρονη κοινωνία, ο Ρίβερς είναι μια σύγχρονη εκδοχή εθνολόγου που δημιουργεί μυθοπλαστικές γεωγραφίες. Στην ίδια λογική αναζήτησης της ουτοπίας, οι Errands με το «Transporting Utopia» συνεχίζουν τη μελέτη για το fiberglass «σπίτι» του Ν. Ξάστερου –γνωστό στους αρχιτέκτονες ως το «ουφάκι του Ξάστερου»–, που κάποτε μεταφέρθηκε κομμάτι κομμάτι σαν φουτουριστικό πείραμα κατοίκησης. Τώρα, εγκαταλελειμμένο, μοιάζει με φετίχ του μέλλοντος που ποτέ δεν ήρθε. Το τρίτο μέρος της έκθεσης ανήκει στις αλληγορίες του δημιουργού Κώστα Σφήκα, μια επίσης σινεφίλ προσθήκη στην έκθεση, που και κατά τη γνώμη μας έχει κυρίως ιστορικό ενδιαφέρον. Η γιορτή που ακολούθησε τα εγκαίνια της «Ανατροπής» στα Περίπτερα 2 και 3 της ΔΕΘ – Hellexpo είχε χαρακτήρα χάπενιγκ με μερικές ενδιαφέρουσες βιντεοπροβολές, μεταφέροντάς μας για μια νύχτα στους χώρους που θα φιλοξενήσουν την 9η Biennale στο μέλλον.
Εκθεση «Ανατροπή (η επιστημονική φαντασία σαν αλλαγή)», διάρκεια έως τις 12 Νοεμβρίου.
