«Σαράντα χρόνια φοβόμουν τον Θεό και τον θάνατο. Eτρεμα το άγνωστο. Με το “Δέος” ήθελα να μορφοποιήσω τον φόβο μου και να αποκαλύψω στο έντρομο παιδί που υπήρξα κάποτε τον θαυμασμό μου για τον αόρατο κόσμο που μας περιβάλλει».
Ο Κώστα Τσόκλης, με επτά δεκαετίες ενεργού καλλιτεχνικής ζωής, χωρίς να σταματήσει ούτε μία μέρα να ζωγραφίζει από τότε που ήταν 8 ετών και αντέγραφε έργα του Ραφαήλ, έχει φθάσει πλέον στα 95 χρόνια. «Δεν ξέρετε με τι ευλάβεια παρακολουθώ το σώμα μου να φθείρεται. Η δική μου δύναμη είναι η τέχνη», λέει.
Παραμένει ένας αμφισβητίας της «κανονικότητας», ένας απόλυτος κριτής που εμπνέεται από την αμφιβολία, συχνά συγκρουσιακός και προκλητικός. «Πρέπει να σας πω ότι μισώ το κινητό τηλέφωνο γιατί η οθόνη του λέει ψέματα», σχολιάζει. «Ενας λόγος για τον οποίο έκανα το έργο τόσο μεγάλο ήταν για να αντιταχθώ στη μικρή οθόνη του κινητού που διαρκώς μας εξαπατά εξομοιώνοντας τα μεγέθη, έναν ελέφαντα με ένα ποντίκι, τα Ιμαλάια με ένα λοφάκι. Ομως το έκανα μεγάλο επίσης επειδή οι άνθρωποι θαυμάζουν τα μεγάλα μεγέθη, και εγώ ήθελα να τους κερδίσω».
Η συζήτησή μας γίνεται αμέσως μετά τα επίσημα εγκαίνια της νέας εικαστικής δημιουργίας του με τίτλο «Δέος 2025» που παρουσιάζεται στο αίθριο του Δημόσιου Καπνεργοστασίου. Το έργο είναι τεράστιο, με 14 μέτρα ύψος και 17 πλάτος, και αποτελείται από 90 αυτόνομους πίνακες, που ο Κώστας Τσόκλης δημιούργησε βασισμένος σε μια ιδέα.
«Προσέξτε, βασίστηκα σε μια ιδέα, όχι σε ένα σχέδιο όπως κάνω συνήθως με τα έργα μου. Υστερα πήρα τα τελάρα και έκανα επάνω τους ό,τι η τύχη θα μπορούσε να τους αναθέσει», τονίζει. Για πρώτη φορά είδε το έργο ολοκληρωμένο μετά την τοποθέτηση στον χώρο εδώ. Τον ρωτώ εάν χρειάστηκε να κάνει αλλαγές στη σύνθεση. «Καμία», απαντάει. «Χρειάστηκε μόνο να συνεχίσω με το πινέλο μια γραμμή που φαινόταν να διακόπτεται σε ένα σημείο ψηλά. Αυτό είναι ένα έργο που έγινε ηθελημένα στην τύχη, ακριβώς όπως κάνει η τέχνη: βάζει σε τάξη τη φύση».
«Με το “Δέος 2025” ήθελα να μορφοποιήσω τον φόβο μου και να αποκαλύψω στο έντρομο παιδί που υπήρξα κάποτε τον θαυμασμό μου για τον αόρατο κόσμο που μας περιβάλλει».
«Οσο η τεχνολογία προοδεύει, τόσο η λειτουργία της και οι δυνατότητές της αρχίζουν να μου διαφεύγουν», παραδέχεται, μιλώντας με την ειλικρίνεια ενός δημιουργού που η τεχνολογία υπήρξε εργαλείο του στο παρελθόν. Τώρα μετατρέπεται σε μυστήριο, όπως άλλοτε ήταν οι πέτρες, το ξύλο, το νερό, ο αέρας. Το «Δέος», όπως το περιγράφει ο ίδιος, είναι «η εικόνα ενός υποτιθέμενου άγνωστου σε εμένα σύμπαντος, που όμως καθορίζει τον βαθμό της ψυχικής μου ισορροπίας. Είναι η παράδοση της ανάγκης για μια νέα πραγματικότητα, μια νέα άγνοια, μια νέα προσπάθεια».
Επιμένει στην προσπάθεια, στην ανάγκη να προχωρεί, ακόμη και τώρα που οι φίλοι του και ομότεχνοι έχουν «φύγει». «Εφυγαν οι πυλώνες και πρέπει να κρατήσω μόνος μου το οικοδόμημα της γενιάς μας. Αλλά η σκεπή γέρνει, είναι βαριά. Και όχι μόνον πρέπει να τη συγκρατήσω, πρέπει να εκσυγχρονίσω το κτίριο όσο μπορώ. Πρέπει να ξεχάσω τις επιτυχίες, τα μπράβο, τα χαμόγελα και να συνεχίσω να προσπαθώ».
«Μετά από 75 χρόνια ζωγραφικής, είστε ευχαριστημένος με το έργο σας;», τον ρωτάμε. «Α, δεν με ακούτε όταν μιλάω», απαντάει. «Σας είπα ότι από 8 ετών προσπαθούσα να αντιγράψω τον Ραφαήλο. Είχα ανέκαθεν πολύ μεγάλες φιλοδοξίες για τον εαυτό μου. Θεωρώ ότι η ζωγραφική μου είναι κατώτερη των προσδοκιών μου. Ισως μπορώ να πω ότι έγινα ένας κάπως επιτυχημένος άνθρωπος».
Η έκθεση τελεί υπό την αιγίδα της Βουλής των Ελλήνων και του Μουσείου Κώστα Τσόκλη. Διάρκεια έως 11/1.
