Ποιο είναι το νήμα που μπορεί να συνδέει το υβριδικό πλάσμα «Rebis» του Ιρανού Αλί Μπανισάντρ με την αλλόκοτη «Ursula» της Ελένης Χριστοδούλου – ένα γλυπτό που αμφισβητεί τις παραδοσιακές αντιλήψεις για τη θηλυκότητα; Πώς συνδιαλέγονται οι «νύμφες» της Κωνσταντίνας Κρικζώνη με τα αινιγματικά λουλούδια της αυτοδίδακτης Τσιόμα Εμπινάμα και το «Pyramus and Thisbe», το έργο με τις μυθολογικές αναφορές του Γιάννη Βαρελά; Πώς στέκονται οι επιτοίχιες κεραμικές συνθέσεις με τα ονειρικά θέματα της Γιούλια Ιοσιλζόν με το δωρικό γλυπτό «Four Forms» από μπρούντζο της Μπάρμπαρα Χέπγουορθ, φόρος τιμής στο αρχετυπικό θηλυκό;
Αν κάποιος αναζητήσει τη σύνδεση ανάμεσα στα διαφορετικού ύφους έργα και τους 15 καλλιτέχνες, διαφορετικών γενεών και καταβολών, της έκθεσης «Anima Mundi Here, Now and Eternity», που παρουσιάζεται στην γκαλερί L’ Appartement στη Γενεύη, σε επιμέλεια της Αλκηστης Τσαμπουράκη, θα πρέπει να ανατρέξει στη θεωρία του Καρλ Γιούνγκ για τα αρχέτυπα και το συλλογικό ασυνείδητο. «Τα αρχέτυπα, σύμφωνα με τον Γιουνγκ, είναι εγγενείς νοητικές δομές, σύμβολα και εικόνες που ανήκουν στο συλλογικό ασυνείδητο», εξηγεί η επιμελήτρια. Καλλιτέχνες όπως οι Μπάρμπαρα Χέπγουορθ, Κωνσταντίνα Κρικζώνη, Σοφία Μιτσώλα εμπνέονται από αυτές τις καθολικές μορφές, που υπάρχουν από την αρχή του χρόνου και είναι προσβάσιμες σε όλους μας. «Ανάλογα με τη φάση ζωής στην οποία βρισκόμαστε, μπορούμε να συνδεθούμε με διαφορετικά αρχέτυπα», συνεχίζει. «Αν αντιμετωπίζουμε μια πρόκληση στη ζωή μας, μπορούμε να συνδεθούμε με το αρχέτυπο του ήρωα. Πάρτε για παράδειγμα το έργο του Αλέκου Φασιανού “L’ epicier” (Ο μανάβης). Η απόδοση της φιγούρας του παραπέμπει σε Ελληνα θεό, όμως ο καλλιτέχνης τον φέρνει στο σήμερα. Μιλάει για τον ηρωισμό της καθημερινότητας. Αν πάλι χρειαζόμαστε να είμαστε πιο σοφοί και φροντιστικοί, στρεφόμαστε σε αυτό της σοφής μητέρας», σημειώνει.
Το πρίσμα μέσα από το οποίο προσεγγίστηκε το θέμα της έκθεσης είναι ότι η τέχνη είναι μια μορφή σύγχρονης αλχημείας, όπου τα υλικά μεταμορφώνονται σε κάτι πνευματικό, ουσιαστικό. «Η τέχνη γίνεται ένας μεσολαβητής ανάμεσα σε δύο κόσμους, τον υλικό και τον πνευματικό», υποστηρίζει η Αλκηστις Τσαμπουράκη. Στην κουβέντα μπαίνει και η ιδιοκτήτρια της γκαλερί, Τέα Μοντότι ντ’ Αρκούρτ Λυγινός, σχολιάζοντας πως η περιδιάβαση στην έκθεση λειτουργεί λίγο σαν υπενθύμιση όσων έχουμε αφήσει στην άκρη. «Η εποχή δεν μας επιτρέπει να ακούσουμε την εσωτερική μας φωνή, απομακρυνόμαστε από τη φύση, τους άλλους, τις βαθύτερες ανάγκες μας, ξεχνάμε ό,τι έχει προηγηθεί», αναφέρει. Μου εξηγεί ότι ξεκίνησε την πορεία της στον χώρο της τέχνης από το Sotheby’s του Λονδίνου, επέστρεψε στη Γενεύη, εργάστηκε στην Gagosian και έπειτα, όταν έμεινε έγκυος στο πρώτο της παιδί, άρχισε να κάνει art advisory, το οποίο και συνέχισε για αρκετά χρόνια, μέχρι που συνειδητοποίησε ότι η σχέση με τους πελάτες της δεν της αρκούσε και επιθυμούσε τον διάλογο με τους καλλιτέχνες, τη χαρά που κρύβει η επιμέλεια μιας έκθεσης, η ανάπτυξη μιας ιδέας μέσα από ξεχωριστές φωνές και έργα. Η έκθεση που εγκαινίασε την γκαλερί τον περασμένο Οκτώβριο –ένα διαμέρισμα του 18ου αιώνα που κάποτε λειτουργούσε και σαν σοκολατοποιία– ήταν η «Sound and Silence», ένας διάλογος ανάμεσα στον Takis και στην Υβ Ντάνα. Τη ρωτώ γιατί δείχνει τόσο έντονο ενδιαφέρον για την ελληνική τέχνη – η τρέχουσα έκθεση φιλοξενεί έργα των Αλέκου Φασιανού, Γιάννη Βαρελά, Ελένης Χριστοδούλου, Κωνσταντίνας Κρικζώνη και Σοφίας Μιτσώλα. «Σίγουρα το ότι είμαι παντρεμένη με Ελληνα επηρεάζει την κρίση μου, την Ελλάδα τη νιώθω σαν δεύτερο σπίτι μου», λέει γελώντας. «Ωστόσο, διακρίνω ένα βάθος και μια πνευματικότητα στο έργο των Ελλήνων που δεν την αναγνωρίζω, για παράδειγμα, στους Αμερικανούς. Υπάρχουν επίπεδα στο έργο τους, σου επιτρέπουν πολλαπλές αναγνώσεις και εδώ το θέμα προσφέρεται για συνδέσεις με αυτά που μας απασχολούν». Στέκομαι και κοιτάζω το «Eclipse» της Σοφίας Μιτσώλα, μια αέρινη γυναικεία φιγούρα σε προφίλ που κρύβει το φεγγάρι. Η παλέτα της και η αισθητική της παραπέμπει στον Παρθένη, αν και πουθενά δεν υπάρχει τέτοια αναφορά στον κατάλογο. Μέσα στο βαθύ μπλε του φόντου της διακρίνω μία ακόμα μορφή – τι μπορεί να είναι αυτό, μια συνομιλία με τον εαυτό της, με έναν απαγορευμένο έρωτα; «Σε μια εποχή όπου όλα μετριούνται και εξηγούνται, η έκθεση αυτή μας θυμίζει ότι δεν χρειάζεται –και δεν γίνεται– όλα να κατανοηθούν», μου απαντά η Αλκηστις Τσαμπουράκη. «Κάποια πράγματα είναι φτιαγμένα για να βιώνονται, να φαντάζονται και να αισθάνονται».
«Η τέχνη γίνεται ένας μεσολαβητής ανάμεσα σε δύο κόσμους, τον υλικό και τον πνευματικό», υποστηρίζει η επιμελήτρια.
Η έκθεση θα διαρκέσει έως 25 Ιουλίου, www.lappartement-geneve.com.
