Ο Μπάστερ Κίτον, με το πέτρινο, λυπημένο, αποστασιοποιημένο πρόσωπο, συνδέθηκε με τον βωβό κινηματογράφο της δεκαετίας του 1920, αλλά παρέμεινε μια διαχρονική μορφή, κλασική όσο και μοντέρνα. Η περίπτωση του Μπάστερ Κίτον επανήλθε στην επικαιρότητα χάρη σε μια νέα βιογραφία του, γραμμένη από τον Τζέιμς Κέρτις, ιστορικό του κινηματογράφου και συγγραφέα επιτυχημένων βιογραφιών όπως αυτές του Σπένσερ Τρέισι και του W. C. Fields. O Κέρτις αξιοποιεί ένα τεράστιο αρχειακό υλικό, συνεντεύξεις, αφηγήσεις και απομνημονεύματα για να εξυφάνει τη ζωή ενός ανθρώπου, αλλά και την ατμόσφαιρα μιας εποχής. Ο Μπάστερ Κίτον υπήρξε πρώτα απ’ όλα ένας ιδιαίτερα χαρισματικός καλλιτέχνης, αυτόφωτος, ιδιαίτερος και απρόβλεπτος. Ταυτόχρονα υπήρξε και ένα κατασκεύασμα της εποχής του, μια δημιουργία του πανίσχυρου κόσμου των στούντιο, που μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο απέκτησαν τεράστια ισχύ. Ο Κίτον δεν επέζησε ως μορφή της ποπ κουλτούρας και της παγκόσμιας διάχυσης των ειδώλων του χθες, όπως π.χ. ο Τσάρλι Τσάπλιν ή ο «Χοντρός και ο Λιγνός».
Την ίδια μοίρα είχαν και άλλοι αστέρες της βωβής εποχής, όπως ο Χάρολντ Λόιντ ή η Μαίρη Πίκφορντ. Εμειναν βεβαίως ως μεγάλα ονόματα, αλλά δεν πέρασαν στη σφαίρα της μαζικής κουλτούρας ώστε να είναι γνωστοί και στα παιδιά που μεγαλώνουν στον 21ο αιώνα. Ο Μπάστερ Κίτον έχει όλα τα χαρίσματα μιας μοντέρνας και διαχρονικής φυσιογνωμίας, καθώς η μορφή του είναι αινιγματική και αμφίσημη και η προσφορά του στην τέχνη του κινηματογράφου ριζοσπαστική και ρηξικέλευθη. Με τη βιογραφία αυτή, ο Τζέιμς Κέρτις επιχειρεί να εμφυσήσει ζωή σε ένα ταριχευμένο είδωλο, σε έναν πρόδρομο του κωμικοτραγικού στοιχείου στην οθόνη, σε μια προσωπικότητα σχεδόν εξπρεσιονιστική. Η αφήγηση δεν περιορίζεται στη ζωή των στούντιο και στην ανάδυση του άστρου του Μπάστερ Κίτον, αλλά εκτείνεται πέραν της μεγάλης οθόνης για να μιλήσει για την κουλτούρα του θεάματος από το μουσικό θέατρο του 1890 έως το Σινέραμα της δεκαετίας του 1950. Ο Κίτον αναδύεται ως ένας υποδειγματικός Αμερικανός που έζησε τις συγκλονιστικές μεταβολές του πρώτου μισού του εικοστού αιώνα. Ταυτόχρονα είναι και μια τομή στην ψυχολογία των μαζικών θεαμάτων καθώς η στυλιζαρισμένη μορφή του Μπάστερ Κίτον πρόσφερε άφθονο γέλιο και γλυκόπικρα αισθήματα. Ο 21ος αιώνας τον σύρει σταδιακά και πάλι στον αφρό, να τον δούμε με άλλο βλέμμα.
Ματιές στον κόσμο
ΒΙΟΓΡΑΦΙΕΣ
Τζον Κόνσταμπλ
Μια νέα βιογραφία για τον Βρετανό ζωγράφο Τζον Κόνσταμπλ (1776-1837) εμπλουτίζει την ιστορία της τέχνης. Γραμμένη από τον Τζέιμς Χάμιλτον, εξέχοντα επίσης βιογράφο των Τέρνερ και Γκέινσμπρο, είναι μια τομή στην προσωπικότητα του Κόνσταμπλ, αλλά και μια διεισδυτική ανάλυση στη θέση του τοπίου, του ουρανού και των καιρικών συνθηκών στις τοπιογραφίες του. Οι ουρανοί του Κόνσταμπλ έχουν πολλά να μας πουν πέραν της ρομαντικής έμφασης στις δυνάμεις της φύσης.
ΛΟΝΔΙΝΟ
Το εργαστήρι του καλλιτέχνη
Η γκαλερί Whitechapel του Λονδίνου παρουσιάζει, από τις 24 Φεβρουαρίου, μια μεγάλη έκθεση με θέμα το ατελιέ των καλλιτεχνών. Η «υπόθεση» εργαστήρι είναι μεγάλη και χάνεται στους αιώνες, αλλά εν προκειμένω η έκθεση εστιάζεται στα τελευταία εκατό χρόνια με έργα που δείχνουν το περιβάλλον των δημιουργών, από τον Πάμπλο Πικάσο έως τον Φράνσις Μπέικον. Στη φωτογραφία, έργο του Κέρι Τζέιμς Μάρσαλ.
ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ
Μαρκ Ρόθκο
Η Εθνική Πινακοθήκη της Ουάσιγκτον διαθέτει τη μεγαλύτερη συλλογή έργων του Μαρκ Ρόθκο παγκοσμίως. Πρόσφατα ανακοίνωσε πως ετοιμάζει μεγάλη αναδρομική έκθεση έργων σε χαρτί του Ρόθκο (πάνω από 100), τα οποία ο ίδιος θεωρούσε ολοκληρωμένα. Θα διαρκέσει από τις 19 Νοεμβρίου 2023 έως τις 31 Μαρτίου 2024. Δεδομένου ότι τα έργα σε χαρτί του Ρόθκο δεν είναι τόσο γνωστά, θεωρείται πως η έκθεση αυτή θα διευρύνει την αντίληψή μας για την παρακαταθήκη του.
ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ
Χολμπάιν ο νεότερος
Η έκθεση για τον Χανς Χολμπάιν τον νεότερο (1497/98-1543) στο Μουσείο και Βιβλιοθήκη Μόργκαν της Νέας Υόρκης είναι η πληρέστερη που έχει γίνει ποτέ στις ΗΠΑ. Ο Χολμπάιν υπήρξε από τους σημαντικότερους ζωγράφους μεταξύ 1520 και 1540. Υπηρέτησε ως αυλικός ζωγράφος τον Ερρίκο τον Η΄ και δημιούργησε πλουσιότατο έργο προσωπογραφιών κυρίως στη Βασιλεία και στην Αγγλία, με χαρακτηριστικό ύφος της βρετανικής Αναγέννησης.
ΡΩΜΗ
Νικολάς Γκουανίνι
Ο Αργεντίνος, εγκατεστημένος στις ΗΠΑ, εικαστικός Νικολάς Γκουανίνι εκθέτει στη Ρώμη, στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (MACRO). Δημιουργός πολύπλευρος, ο Γκουανίνι αντλεί από τον κινηματογράφο και το θέατρο και δημιουργεί γλυπτά και εγκαταστάσεις που δεν εντάσσονται εύκολα σε είδος και κατηγορίες. Στη Ρώμη παρουσιάζει δουλειά 15 ετών με μια ανοικτή, διαλεκτική σχέση με την εικαστική και αισθητική κληρονομιά της Κομέντια ντελ’ άρτε.
