Νύχτα του 1950, στη Νέα Υόρκη. Κάρνεγκι Χολ: ο Δημήτρης Μητρόπουλος με τη Φιλαρμονική της Νέας Υόρκης διευθύνει τη Συμφωνία σε δύο μέρη του Αντον φον Βέμπερν. Μετά το διάλειμμα ακολουθούν οι Συμφωνικοί Χοροί του Ραχμάνινοφ. Στην έξοδο, δύο νεανικές, μοναχικές φιγούρες συναντιούνται. «Δεν ήταν υπέροχο;» λέει ο ένας στον άλλο, αναφερόμενοι στο πρώτο δωδεκάφθογγο έργο που έγραψε ποτέ ο Βέμπερν. Ναι, ήταν· αλλά γιατί φεύγουν; Δεν αντέχουν τον Ραχμάνινοφ (ο Μίλαν Κούντερα θα τους φιλούσε σταυρωτά)!
Οι δύο φιγούρες είναι ο Τζον Κέιτζ και ο Μόρτον Φέλντμαν. Ο πρώτος είναι ένας ασκητικός γκέι Αγγλοσάξονας από την Καλιφόρνια· ο δεύτερος ένας πληθωρικός στρέιτ Εβραίος από τη Νέα Υόρκη. Ο Κέιτζ επιδρά καταλυτικά πάνω στον Φέλντμαν. Οσο και αν στην πορεία οι δρόμοι τους χωρίσουν, μαζί θα αποτελέσουν ένα δίδυμο πρώτης γραμμής στη μουσική πρωτοπορία του 20ού αιώνα.
Το επεισόδιο διηγείται ο μουσικοκριτικός του The New Yorker Αλεξ Ρος σε δοκίμιό του το 2006, για το έργο του Φέλντμαν (1926-1987). Εκεί μνημονεύει και το έργο του «The Viola in My Life»: αλλόκοτο κοντσερτάντε έργο που μόλις κυκλοφόρησε η Harmonia Mundi με τον Αντουάν Ταμεσί στη βιόλα και τους Χάρι Ογκ και Φρανσουά-Χαβιέ Ροθ να διευθύνουν την ιστορική Ορχήστρα Γκίρτζενιτς της Κολωνίας (τα πρώτα τρία μέρη ο Ογκ, το τέταρτο ο Ροθ).
Το έργο είναι αντιπροσωπευτικό του παράξενου αυτού συνθέτη: κάτι ανάμεσα σε ψίθυρο και σιωπή, απέραντη ακίνητη θάλασσα και άνεμο. «Μέσα στον πιο θορυβώδη αιώνα στην Ιστορία, ο Φέλντμαν επέλεξε να είναι παγερά αργός και απαλός σαν χιόνι», γράφει εύστοχα ο Ρος. Θα μπορούσε να είναι λόγια που αποτυπώνουν την αίσθηση της «Βιόλας στη ζωή μου», σύνθεση που η νέα αυτή ηχογράφηση και ερμηνεία αποδίδει με την πρέπουσα ενέργεια: ελεγχόμενη μα και με μια υπόγεια ένταση.
Επηρεασμένος από πρωτοπόρους ζωγράφους στην Αμερική της δεκαετίας του ’50, όπως οι Ρόθκο, Πόλοκ και Γκάστον (και αυτοί, όμως, επηρεάστηκαν από τον Φέλντμαν), ο φλύαρος Φέλντμαν επέδειξε στο έργο του μια ησυχία που είναι πέρα για πέρα ύποπτη. (Ο κύριος Γκρι επιμένει πως η καλύτερη εισαγωγή στο μουσικό σύμπαν του Φέλντμαν είναι το αριστουργηματικό Coptic Light.)
Αξιοπερίεργο: σε συνεργασία με τον Σάμιουελ Μπέκετ (που επίσης τον θαύμαζε), ο Φέλντμαν συνέθεσε την όπερα «Ούτε» (Neither) το 1977. Το λιμπρέτο του Μπέκετ ήταν όλο κι όλο ένα ποίημα 87 λέξεων χωρίς σκηνικό, χαρακτήρες και πλοκή. Η Μετροπόλιταν Οπερα δεν την ανέβασε ποτέ…
