«Τα φτερά μου είναι μικρά και τα πόδια μου στραβά, μα η ψυχή μου να χορεύει μια στιγμή δεν σταματά», τραγουδάει η Ιζαντόρα, τελευταία μαθήτρια στην τάξη του μπαλέτου, αλλά πρώτη στη ζωγραφική και στα μαθηματικά.
«Ιζαντόρα, μεγαλώνεις κι ούτε στάλα δεν ψηλώνεις», την πειράζουν οι συμμαθήτριές της, οι κύκνοι. Ωστόσο το όνειρο της Ιζαντόρα είναι να γίνει χορεύτρια. Ο κύριος Κουντεπιέ, δάσκαλος μπαλέτου, σχεδόν λιποθυμά όταν το ακούει και ήδη απαυδισμένος από την αδυναμία της μικρής με τα γαλάζια φτερά να κάνει σωστές πιρουέτες, την απαλλάσσει από το μάθημά του.
Η σκηνή της φυγής από την Ασημένια Λίμνη των κύκνων, παιγμένη με ευαισθησία και μια δόση σκληρότητας που φτάνει στο κοινό με τη διαμεσολάβηση της κινούμενης εικόνας, ανοίγει στην Ιζαντόρα Ντακ τον δρόμο για τη μεγάλη ανακάλυψη: Ενα χορό ελεύθερο και βαθιά προσωπικό, σε απόλυτη αρμονία με τη φύση, που της επιτρέπει να μιλήσει επιτέλους με το σώμα της, να εξομολογηθεί φόβους, μοναξιά και επιθυμίες χωρίς τις αυστηρές φόρμες του μπαλέτου. Ενα χορό που της δίνει την ευκαιρία όχι μόνο να εκφράσει τα αληθινά της συναισθήματα, αλλά και να συμφιλιωθεί με τη μοναχικότητα που έχει πάντα η αναζήτηση ταυτότητας – είτε είσαι πάπια είτε άνθρωπος.
Στο μιούζικαλ για όλη την οικογένεια της Στέλλας Μιχαηλίδου με τίτλο «Ιζαντόρα Ντακ», που παρουσιάζεται στην Εθνική Λυρική Σκηνή, η ιστορία ρέει με φυσικότητα διαθέτοντας τα σωστά συστατικά: χιούμορ, μουσική, ζωηρό χορό, ευφάνταστα κοστούμια και μια πρωταγωνίστρια που όσο μικρά κι αν είναι τα φτερά της, τόσο ψηλά μπορεί να πετάξει.
Σε ένα είδος θεάματος όπως το θέατρο για παιδιά και εφήβους, το οποίο συχνά καταφεύγει στη δοκιμασμένη ασφάλεια των γνωστών ηρώων, είναι αναζωογονητικό να συναντά κανείς μια δημιουργό που αντιμετωπίζει το κοινό της με την ίδια ειλικρίνεια που και εκείνο απαιτεί από αυτήν. «Προσπαθώ να αναζητώ την αθωότητά μου, να μην “ωραιοποιώ” τις καταστάσεις, να μην τις κάνω εύπεπτες, αλλά να δίνω όσο μπορώ με τρυφερότητα και χιούμορ τη δυνατότητα για ένα βαθύ καθρέφτισμα των παιδιών με όσα διαδραματίζονται στη σκηνή», λέει στην «Κ» η συγγραφέας και σκηνοθέτις Στέλλα Μιχαηλίδου.
Η Ιζαντόρα Ντακ, η πάπια που ονειρεύεται να γίνει μπαλαρίνα, μας λέει ότι ζούμε σε μια κοινωνία που δυσκολεύεται να δεχτεί τη διαφορετικότητα. «Είχατε στον νου σας να δημιουργήσετε μια αλληγορία για την τέχνη που γεννιέται μέσα στην “αδυναμία”;», ρωτάμε την κ. Μιχαηλίδου. «Η αδυναμία της ηρωίδας να υπάρξει ολόκληρη στην κοινωνία των κύκνων όπου ζει και όπου δεν είναι αποδεκτή, αλλά κυρίως η αναγνώριση από την ίδια πως ο χορός είναι αυτός που την κάνει να αισθάνεται πλήρης, που την παρηγορεί, την ενθουσιάζει και τη βοηθάει να ξορκίσει τους φόβους της, είναι πολύ σημαντική. Ετσι, παρά την κακοποίηση και τον χλευασμό που δέχεται από τις “τέλειες” συμμαθήτριές της και από μια κοινωνία που βάζει κανόνες, δεν σταματάει να ανακαλύπτει τον δικό της χορό που δεν υπακούει σε πρότυπα αλλά βαθαίνει τη σχέση της με τον εαυτό της και αναδεικνύει τη μοναδικότητά της», απαντά.
Η παράσταση, βασισμένη στο ομώνυμο παραμύθι της Μιχαηλίδου, πλάθεται με τη ζωντάνια και την παιχνιδιάρικη σοβαρότητα των χαριτωμένων ιστοριών που δεν φοβούνται να αγγίξουν μεγάλα νοήματα. Η Ιζαντόρα Ντακ αποτελεί τον συνδετικό κρίκο ανάμεσα στο «Ασχημόπαπο» –το διάσημο παραμύθι του Αντερσεν– και στη χορεύτρια Ισιδώρα Ντάνκαν, αλλά δεν επιχειρεί να ταυτίσει τη Ντάνκαν με το «Ασχημόπαπο», όπως εξηγεί η σκηνοθέτις. «Η παράσταση θέλει να αναδείξει μία ακόμη περιπέτεια ενός πλάσματος διαφορετικού που έχει πονέσει, και που κατάφερε να ανακαλύψει τη μοναδικότητά του», τονίζει.
Η «Ιζαντόρα Ντακ» αποτελεί τον συνδετικό κρίκο ανάμεσα στο «Ασχημόπαπο» –το διάσημο παραμύθι του Αντερσεν– και στη χορεύτρια Ισιδώρα Ντάνκαν.
Αντίθετα η Ισιδώρα Ντάνκαν, αν και πέρασε δύσκολα παιδικά χρόνια λόγω της οικονομικής καταστροφής του πατέρα της, μεγάλωσε μέσα σε ένα υποστηρικτικό περιβάλλον που ενίσχυσε τις καλλιτεχνικές ανησυχίες της και την επαναστατική της φύση. «Νομίζω πως δεν βίωσε τον εαυτό της σαν “Ασχημόπαπο”, αλλά σαν ένα παιδί με αυτοπεποίθηση που πολύ νωρίς ακολούθησε τον δικό της δρόμο», μας εξηγεί η κ. Μιχαηλίδου.
Παρατηρούμε ότι στην παράσταση η συγχώρεση παίζει καθοριστικό ρόλο. «Νομίζω ότι πάντα η αληθινή και όχι η τυπική συγγνώμη είναι πράξη δύναμης. Απαιτεί συναισθηματική ωριμότητα, κατανόηση και μεγάλο θάρρος. Χρειάζεται να δουλέψει κανείς πολύ με τον εαυτό του ώστε να υπερβεί συναισθήματα πικρίας, φόβου και θυμού και να μπορέσει να “χωρέσει” ό,τι και όποιον τον πλήγωσε», σχολιάζει η δημιουργός.
Πιστεύει άραγε ότι το παιδικό θέατρο πρέπει να «διδάσκει»; «Το καθετί με το οποίο ερχόμαστε σε επαφή μάς “διδάσκει”», σημειώνει, «αυτό συμβαίνει και με το θέατρο, ακόμη κι αν δεν είναι ο βασικός σκοπός του. Εγώ προσωπικά αντιδρώ έντονα στις a priori αλήθειες, σε ό,τι δεν είναι βιωμένο, και προσπαθώ να αποφύγω τον “διδακτισμό” που αφαιρεί την ομορφιά του θεάτρου και καπελώνει τα συναισθήματα. Τα παιδιά είναι πολύ ανοιχτοί και ευαίσθητοι δέκτες, γι’ αυτό χρειάζεται προσοχή στο τι τους προσφέρουμε».
«Ιζαντόρα Ντακ», κείμενο – σκηνοθεσία: Στέλλα Μιχαηλίδου, μουσική Κώστας Βόμβολος. Εως 4 Ιανουαρίου 2026.
