Στα αρχεία του Μουσείου Μπενάκη υπάρχει η παρτιτούρα του συμφωνικού έργου «Σαμοθράκη» του Ελληνα συνθέτη Γιάννη Ανδρέου Παπαϊωάννου (1910-1989). Εκεί ο μουσουργός καταγράφει την ημερομηνία ολοκλήρωσης του έργου: 10 Ιουνίου 1948.
Θαυμάσιο έργο, λέει με έμφαση ο κύριος Γκρι, η «Σαμοθράκη» είναι το έργο με το οποίο εκκινεί το νέο CD που κυκλοφόρησε η εταιρεία Melism, με τον αρχιμουσικό Βύρωνα Φιδετζή να διευθύνει την Ορχήστρα Φιλαρμόνια της Αθήνας. Τα άλλα έργα που περιλαμβάνονται εδώ είναι η συμφωνική εικόνα «Πυγμαλίων» (1950), ο συμφωνικός θρύλος σε 11 εικόνες «Βασίλης Αρβανίτης» (1945), από την ομότιτλη νουβέλα του Στράτη Μυριβήλη, και κλείνει με μια ακόμη συμφωνική εικόνα, το «Ποίημα του Δάσους» (1942).
Ο κύριος Γκρι απολαμβάνει όχι μόνο την εξαιρετική ερμηνεία της ελληνικής ορχήστρας υπό τη διεύθυνση του Β. Φιδετζή αλλά και τα κατατοπιστικά κείμενα του τελευταίου στο βιβλιάριο που συνοδεύει την ηχογράφηση.
Το πρώτο που του έρχεται στο μυαλό να πει ακούγοντας τη σειρά των «μουσικών εξαίσιων» του Παπαϊωάννου είναι η υποβλητική ατμόσφαιρα: το μυστηριακό, το αισθησιακό ενίοτε, η έντονη αίσθηση μιας νυχτερινής μουσικής είναι μερικά από τα στοιχεία που κυριαρχούν σε έργα που αντλούν από το ελληνικό φολκλόρ, αλλά ο Παπαϊωάννου αναδύει έναν έξοχο ελληνικό ήχο δίχως να το «φωνάζει». Ο δε λυρισμός του ουδέποτε «ξεχειλώνει», δεν «μελώνει», αλλά αναδεικνύει αποχρώσεις και αισθήματα που είναι απαλλαγμένα από κάθε στόμφο. Ειδική μνεία οφείλουμε στη λεπτοδουλεμένη ενορχήστρωση, από τη ρέουσα, υδάτινη θα έλεγε κανείς, γραμμή των εγχόρδων στις αέρινες πινελιές των πνευστών (ειδικά των ξύλινων, του φλάουτου συγκεκριμένα), ο Παπαϊωάννου ξέρει να δημιουργεί ατμόσφαιρες καθηλωτικές, υπνωτιστικές.
Αν ο «Βασίλης Αρβανίτης» υπακούει σε ένα είδος προγραμματικής συμφωνικής μουσικής που ανέδειξε πολύ νωρίτερα ο Εκτωρ Μπερλιόζ, στα υπόλοιπα έργα του άλμπουμ, με το φτωχό του το μυαλό –και το αυτί–, ο κύριος Γκρι εντοπίζει απόηχους από την «Εξαϋλωμένη νύχτα» του Σένμπεργκ, κυρίως όμως από τα συμφωνικά ηχοχρώματα του Ντεμπισί, του Ραβέλ αλλά και ενός Σκριάμπιν.
Εξοχος συμφωνιστής ο Παπαϊωάννου, αξίζει να ανακαλυφθεί ως μια μουσική φωνή της Ελλάδας που αφομοίωσε δημιουργικά τις δυτικές επιδράσεις για να αναδείξει έναν ελληνικό ήχο που την ίδια στιγμή είναι και παγκόσμιος.
